Tổng Kiểm toán Nhà nước nói gì về trách nhiệm trong vụ SCB
Phiên chất vấn Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn kết thúc trong buổi sáng, sớm hơn dự kiến với 35 đại biểu đăng ký và đã được phát biểu chất vấn, trong đó có 1 ý kiến tranh luận.
Sáng 5/6, sau phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên, Quốc hội chất vấn nội dung thứ 3 về trách nhiệm của Tổng Kiểm toán Nhà nước. Phiên chất vấn Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn kết thúc trong buổi sáng, sớm hơn dự kiến với 35 đại biểu đăng ký và đã được phát biểu chất vấn, trong đó có 1 ý kiến tranh luận. Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đã tham gia trả lời, giải trình làm rõ thêm các vấn đề liên quan.
“Nóng” phòng chống tiêu cực trong Kiểm toán Nhà nước
Một vấn đề được nhiều đại biểu quan tâm, đặt câu hỏi đó là có tiêu cực trong công tác kiểm toán hay không bởi nhiều nội dung đã dược kiểm toán nhưng sau đó cơ quan chức năng vẫn phát hiện sai phạm. Nêu cụ thể lĩnh vực đấu thầu, đại biểu Trịnh Minh Bình (đoàn Vĩnh Long) cho biết, vừa qua, tại một số dự án đầu tư xây dựng đã được kiểm toán, nhưng sau đó cơ quan vẫn phát hiện sai phạm trong hoạt động đấu thầu. Tổng Kiểm toán Nhà nước lý giải như thế nào về vấn đề này và giải pháp khắc phục trong thời gian tới.
Đại biểu Trịnh Minh Bình chất vấn về sai phạm trong lĩnh vực đấu thầu
Cũng quan tâm nội dung này, đại biểu Tao Văn Giót (đoàn Lai Châu) đặt câu hỏi công tác phòng chống tham nhũng, tiêu cực của Kiểm toán Nhà nước trong thời gian qua được thực hiện như thế nào. Đại biểu Hoàng Đức Thắng (đoàn Quảng Trị) nêu thực trạng có hành vi tiêu cực của một số kiểm toán viên Nhà nước trong hoạt động kiểm toán, vòi vĩnh, gợi ý, chia chác khoản tiền sai phạm để bỏ qua sai phạm theo phương châm đôi bên cùng có lợi, đồng thời đặt câu hỏi làm thế nào để Kiểm toán Nhà nước trong sạch, liêm chính…
Trả lời câu hỏi của đại biểu Tao Văn Giót, Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn cho biết, trong thời gian vừa qua có một số vụ án lớn liên quan đến việc đấu thầu. Cụ thể đó là vụ án liên quan đến Tập đoàn Phúc Sơn và Tập đoàn Thuận An có sai sót trong đấu thầu. Vì hai đơn vị này là doanh nghiệp không có vốn Nhà nước nên họ không phải là đơn vị được Kiểm toán Nhà nước, họ liên quan đến việc quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công, với tư cách là nhà thầu.
Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn trả lời chất vấn.
Về tiêu cực của một số kiểm toán viên Nhà nước, Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn thừa nhận có tiêu cực nhưng rất ít, đây chỉ là những con sâu làm rầu nồi canh. “Chúng tôi kiên quyết loại bỏ những con sâu này để giữ được đạo đức, chuẩn mực” – Tổng Kiểm toán nói và cho biết thêm trong luật đã quy định rõ về các hành vi không được làm của kiểm toán viên; trong ngành còn có quy định về đạo đức công vụ. Thời gian tới, ngành kiểm toán sẽ rà soát, hoàn thiện văn bản để kiểm soát chặt chẽ hành vi nhũng nhiễu, tham nhũng, tiêu cực của các cá nhân trong thực hiện công vụ.
Mới chuyển 19 vụ việc sang cơ quan điều tra, chúng tôi tự nhận đó là tồn tại, hạn chế
Đó là thừa nhận của Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn khi trả lời đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi tại phiên chất vấn. Dẫn nội dung báo cáo trong 5 năm chỉ có 19 vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật được Kiểm toán Nhà nước chuyển cho cơ quan CSĐT các cấp, đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi (đoàn Bến Tre) đề nghị Tổng Kiểm toán cho biết về nguyên nhân và biện pháp khắc phục.
Trả lời câu hỏi của đại biểu, Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn cho biết: "Trong 5 năm qua, từ năm 2019-2023, kiểm toán đã thực hiện kiểm toán và phát hành 1.345 báo cáo tài chính, trong đó đã kiến nghị chuyển hồ sơ sang cho cơ quan điều tra 19 vụ án. Với phương châm rất thận trọng, "phải chín, phải rõ" thì mới chuyển nhưng không có nghĩa là vai trò phòng chống tham nhũng của kiểm toán hạn chế đi. Vì một trong những nhiệm vụ chúng tôi hết sức coi trọng là phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng để điều tra, đưa ra ánh sáng những hành vi tham nhũng, tiêu cực. Trong 5 năm qua, kiểm toán đã cung cấp 1.609 hồ sơ báo cáo tài liệu cho các cơ quan thanh tra kiểm tra. Như vậy, không có nghĩa chúng tôi không chuyển thì không có tác dụng mà đây là những tài liệu đầu vào giúp cho các cơ quan chức năng đẩy nhanh, hiệu quả hơn việc điều tra xét xử các đối tượng tham nhũng, tiêu cực” – Tổng Kiểm toán nêu và cho biết, thời gian tới sẽ phối hợp kịp thời hơn, cung cấp tài liệu đầy đủ hơn, gắn với theo dõi, đôn đốc, nâng cao chất lượng báo cáo kiểm toán để phát hiện rõ hơn, thuận lợi hơn cho các cơ quan chức năng đưa ra ánh sáng các vụ việc tiêu cực.
Đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi chất vấn và tranh luận với Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn.
Chưa nhất trí với câu trả lời trên, đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi tranh luận cho rằng: Tại báo cáo 599 ở trang 4, trong phần tự nhận xét các tồn tại, hạn chế, báo cáo có nêu kết quả kiểm toán có nhiều tiến bộ nhưng chưa đáp ứng được kỳ vọng của Đảng, Nhà nước, nhân dân. “Trong báo cáo Kiểm toán Nhà nước tự nhận thấy còn hạn chế, từ đó tôi mới đặt vấn đề Kiểm toán Nhà nước có giải pháp gì trong thời gian tới” – đại biểu nêu câu hỏi.
Trả lời ý kiến tranh luận của đại biểu Yến Nhi, Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn cho biết, trong báo cáo 559, Kiểm toán Nhà nước đã tự nhận thấy việc chủ động chuyển 19 vụ việc trong 5 năm so với 1.609 hồ sơ tài liệu theo yêu cầu là còn ít. “Chúng tôi tự nhận đó là tồn tại, hạn chế”, Tổng Kiểm toán Nhà nước Tuấn nói. Về giải pháp khắc phục trong thời gian tới, Tổng Kiểm toán Tuấn nêu phải áp dụng các giải pháp để nâng cao chất lượng báo cáo kiểm toán, kịp thời phát hiện sai phạm, thu thập bằng chứng, kịp thời chuyển cho cơ quan điều tra.
Trách nhiệm của Kiểm toán ở các vụ việc như SCB
Đặt câu hỏi chất vấn Tổng Kiểm toán Nhà nước, đại biểu Mai Văn Hải (đoàn Thanh Hóa) cho biết, vụ án ở Ngân hàng SCB được cử tri, nhân dân đặc biệt theo dõi. Có nhiều công ty đã thực hiện kiểm toán nhưng không phát hiện dấu hiệu bất thường. Từ đó, nhiều cử tri đặt câu hỏi về trách nhiệm của kiểm toán và đặc biệt là trách nhiệm của Kiểm toán Nhà nước ở các vụ việc như SCB.
Đại biểu Mai Văn Hải đặt câu hỏi về trách nhiệm của Kiểm toán trong vụ SCB.
Theo Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn, Ngân hàng SCB bị truy tố và xét xử với 3 tội danh: Thao túng thị trường chứng khoán, Chiếm đoạt tài sản, Nhận và đưa hối lộ. Ngân hàng này không thuộc đối tượng, không thuộc phạm vi của Kiểm toán Nhà nước mà thuộc phạm vi kiểm toán độc lập. Bởi SCB là công ty đại chúng nên buộc phải kiểm toán độc lập. Trách nhiệm thuộc về doanh nghiệp kiểm toán độc lập cho ngân hàng này.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc "chia lửa" với Tổng Kiểm toán Nhà nước.
Được Chủ tịch Quốc hội yêu cầu giải trình thêm nội dung này, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc nhấn mạnh, với nguyên tắc, phạm vi thực hiện, “nơi nào có tài sản nhà nước, nơi đó có hoạt động kiểm toán”, kiểm toán hiện chia thành Kiểm toán Nhà nước (do Quốc hội thành lập) và kiểm toán độc lập. Kiểm toán Nhà nước kiểm toán tài sản công, tài chính công. Còn kiểm toán độc lập hoạt động theo Luật Kiểm toán độc lập, tức là cung cấp dịch vụ kiểm toán báo cáo tài chính, dự án đầu tư... cho các đơn vị, doanh nghiệp khi có nhu cầu qua hợp đồng; gồm các doanh nghiệp kiểm toán độc lập trong nước, kiểm toán viên độc lập, hay doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài có chi nhánh tại Việt Nam.
Các đại biểu tại phiên chất vấn.
Bộ trưởng Tài chính cho biết, Bộ thực hiện đúng theo quy định của Luật Kiểm toán Nhà nước, đó là quản lý chất lượng kiểm toán chứ Bộ không trực tiếp kiểm toán. Trong năm 2023-2024, Bộ đã thanh tra, kiểm tra 20 doanh nghiệp kiểm toán, trong đó có 11 doanh nghiệp đạt yêu cầu, 1 doanh nghiệp yếu. Kiểm tra 62 hồ sơ kiểm toán thì 16 hồ sơ đạt yêu cầu, 26 hồ sơ không đạt, 20 hồ sơ yếu kém. Từ đây đã đình chỉ 7 kiểm toán viên, nhắc nhở 21 kiểm toán viên và phê bình các công ty kiểm toán. Năm nay, Bộ sẽ kiểm tra 20 - 24 doanh nghiệp kiểm toán, trong đó 8 đơn vị liên quan tới lĩnh vực chứng khoán.
“Kiểm toán Nhà nước mặc dù không kiểm toán Ngân hàng SCB nhưng cũng đã kiến nghị và lưu ý về SCB” – Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nói. Về kiểm toán độc lập, trong giai đoạn 2012-2016, SCB đã thuê công ty kiểm toán nước ngoài. Đến giai đoạn 2017-2019 và 2020-2022 cũng có hai công ty kiểm toán nước ngoài thực hiện.
"Trong quá trình thực hiện kiểm toán có những thiếu sót, sai phạm, các cơ quan đã điều tra, xử lý vụ án. Thời gian tới, chúng tôi sẽ tiếp tục nâng cao kiểm toán độc lập, phục vụ cho việc kiểm toán của các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp” – Bộ trưởng Bộ Tài chính nêu.
