Tổng thống đắc cử Trump sẽ gây sốc ngay sau khi nhậm chức?

Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump. Ảnh: thewhistler.ng

Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump và các cố vấn cấp cao của ông đang hoàn tất khoảng 100 sắc lệnh điều hành mà ông dự kiến sẽ ký ngay trong ngày cầm quyền đầu tiên sau lễ nhậm chức vào ngày 20/1 (giờ Mỹ).

Theo tờ Financial Times, hành động gấp rút này cho thấy quyết tâm lớn của ông Trump trong việc thực thi chương trình nghị sự mang màu sắc dân túy và bảo hộ mà ông đã cam kết từ khi tranh cử.

“Dự định của họ là gây sốc và choáng ngợp để đối thủ phải sửng sốt”, chuyên gia Stephen Myrow của công ty tư vấn Beacon Policy Advisors nhận định về các chính sách mà ông Trump có thể đưa ra trong ngày cầm quyền đầu tiên. “Chính quyền Tổng thống đắc cử Trump đã chuẩn bị cho ngày nhậm chức của ông trong suốt 4 năm qua, và họ có cả nhóm luật sư nghĩ cách làm thế nào để họ làm được những việc họ muốn”.

Chính sách nhập cư

Về vấn đề nhập cư, Tổng thống đắc cử Trump đã đề cập đến một loạt các lệnh mà ông sẽ ban hành trong "Ngày 1" để đóng cửa biên giới Mỹ - Mexico ngăn tình trạng vượt biên trái phép. Trong số này sẽ có sắc lệnh hành pháp nhằm khôi phục thẩm quyền của Đạo luật 42 để nhanh chóng trục xuất những người xin tị nạn tại biên giới Mỹ - Mexico.

Đạo luật 42 là luật y tế công cộng khẩn cấp mà cả chính quyền Tổng thống Trump và Tổng thống Joe Biden đều sử dụng trong đại dịch Covid-19 để biện minh cho việc từ chối người di cư và người xin tị nạn đã vượt biên trái phép. Tổng thống Biden đã chấm dứt chính sách này vào năm 2023.

Một trong những lời hứa trong chiến dịch tranh cử của ông Trump là thực hiện "trục xuất hàng loạt" những người nhập cư bất hợp pháp đang sống trong nước Mỹ.

Để thực hiện các kế hoạch toàn diện của mình, Tổng thống Trump đã gợi ý rằng ông sẽ mở rộng thẩm quyền của các nhân viên di trú và sử dụng quân đội. Những động thái dự kiến này đã vấp phải sự phản đối từ phía đảng Dân chủ.

Thuế quan

Ông Trump đã cam kết sẽ áp dụng mức thuế quan mới cao hơn đối với hàng nhập khẩu từ Canada, Mexico và Trung Quốc ngay ngày đầu tiên nhậm chức.

3 tuần sau chiến thắng trong cuộc bầu cử tháng 11 năm ngoái, Tổng thống đắc cử Mỹ cho biết, một trong những sắc lệnh hành pháp đầu tiên của ông sẽ là ký tất cả các giấy tờ cần thiết để áp thuế quan 25% đối với tất cả các sản phẩm nhập khẩu từ Canada và Mexico. Ông Trump cũng tuyên bố kế hoạch áp thuế quan bổ sung 10% ngoài mức thuế quan hiện có đối với các sản phẩm của Trung Quốc nhập khẩu vào Mỹ.

Theo tiết lộ của Financial Times, trong những tuần gần đây, các cố vấn của ông Trump đã xem xét các lựa chọn khác nhau, bao gồm áp thuế quan dần dần đánh vào các lĩnh vực và ngành công nghiệp có vai trò đặc biệt quan trọng liên quan đến năng lượng và quốc phòng.

Tuy nhiên, những người khác, bao gồm cố vấn sản xuất và thương mại Peter Navarro, đang ủng hộ việc áp dụng mức thuế cao đối với tất cả hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ ngay từ ngày đầu tiên ông Trump nắm quyền.

Các nguồn thạo tin cho biết, ông Trump có thể sử dụng Đạo luật Quyền lực kinh tế khẩn cấp Quốc tế (EEPA) để nhanh chóng áp dụng thuế quan. Bên canh đó, đội ngũ cố vấn của Tổng thống đắc cử Trump đang nghiên cứu việc sử dụng thẩm quyền theo Mục 232 hiện hành để nhanh chóng tăng thuế quan đối với thép và nhôm nhập khẩu.

Chính sách đối ngoại

Thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas đã đạt được ngay trước thềm lễ nhậm chức của Tổng thống đắc cử Trump, nhưng các cuộc giao tranh vẫn tiếp diễn ở Ukraine khi cuộc xung đột hiện tại sắp tròn 3 năm.

Khi tranh cử, ông Trump cam kết sẽ chấm dứt cuộc chiến tranh giữa Nga và Ukraine ngay trong ngày đầu tiên cầm quyền.

Tuy nhiên, gần đây, ông bày tỏ hy vọng sẽ chấm dứt cuộc chiến này trong 6 tháng đầu tiên của nhiệm kỳ thứ hai này. Trong ngắn hạn, Mỹ vẫn sẽ viện trợ cho Ukraine theo chương trình năm ngoái mà Quốc hội nước này đã thông qua, nhưng ít có khả năng ông Trump sẽ phê chuẩn một gói viện trợ nữa cho Kiev sau khi gói hiện tại kết thúc.

Vào ngày 13/1 vừa qua, Tổng thống đắc cử Trump tuyên bố rằng ông muốn sớm gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin và người đứng đầu Điện Kremlin cũng đã bày tỏ mong muốn gặp ông Trump. Các nhà lãnh đạo thế giới khác có thể đang nóng lòng gặp ông Trump nhằm mục đích đưa mối quan hệ mới với nước Mỹ đi đúng hướng.

Nguyễn Phương