Tổng thống Kenya thay thế Nội các và cam kết cải tổ để xoa dịu dư luận

Trong một bài phát biểu trên truyền hình tối 11.7, ông Ruto cho biết sẽ thay thế hầu hết các Bộ trưởng, bao gồm cả Bộ trưởng Tư pháp, ngoại trừ vị trí Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Musalia Mudavadi và Phó Tổng thống Rigathi Gachagua.

“Tôi sẽ ngay lập tức tiến hành các cuộc tham vấn sâu rộng giữa các lĩnh vực và tổ chức chính trị khác nhau cũng như với người dân Kenya, cả ở nơi công cộng và riêng tư để thành lập một chính phủ gồm nhiều thành phần chính trị rộng rãi”, ông nói, đồng thời cho biết thêm sẽ công bố các biện pháp bổ sung sau. Ông nhấn mạnh chính phủ này sẽ giúp ông phát triển các chương trình cấp tiến để giải quyết gánh nặng nợ khổng lồ của đất nước, tăng cơ hội việc làm, tránh lãng phí ngân sách và chống tham nhũng.

Tổng thống Kenya William Ruto. Ảnh: AP

Quyết định giải tán Nội các được đưa ra sau khi Kenya chứng kiến các cuộc biểu tình chống chính phủ ngày càng kéo dài và lan rộng. Ban đầu, những người biểu tình tụ tập để phản đối cơ quan lập pháp thông qua dự luật tăng thuế đối với hầu hết các mặt hàng. Cuộc biểu tình biến thành đợt bạo động với nhiều người thiệt mạng và một phần tòa nhà Quốc hội bị đốt cháy khiến Tổng thống sau đó phải rút lại dự luật. Nhưng bất chấp sự nhượng bộ của ông Ruto sau đó, các cuộc biểu tình vẫn tiếp tục được thúc đẩy đòi Tổng thống và Chính phủ từ chức.

Các cuộc biểu tình, phần lớn do những người trẻ tuổi lãnh đạo, đã đẩy chính quyền của ông Ruto vào cuộc khủng hoảng nghiêm trọng nhất trong nhiệm kỳ tổng thống của ông. Theo phóng viên của Al Jazeera, đưa tin từ Nairobi, sự bất mãn của giới trẻ đối với Tổng thống Ruto bắt đầu từ trước khi đề xuất tăng thuế gây tranh cãi được đưa ra. Trong cuộc bầu cử Tổng thống cách đây 2 năm, ông Ruto đã nhận được sự ủng hộ của giới trẻ nhờ cam kết giải phóng tầng lớp lao động nghèo ở Kenya. Tuy nhiên, trong suốt hai năm cầm quyền, ông đã nhiều lần phải tăng thuế, để bù đắp lại khoản nợ của Chính phủ. Nợ công của Kenya lên tới 10 nghìn tỷ shilling (78 tỷ USD), chiếm khoảng 70% tổng sản phẩm quốc nội của nước này. Theo ông Ruto, quyết định vay thêm của chính phủ sẽ khiến thâm hụt ngân sách tăng từ 3,3% lên 4,6%.

Tuần trước, nhà lãnh đạo Kenya đã tuyên bố cắt giảm mạnh chi tiêu của chính phủ, bắt đầu từ việc cắt giảm lương của tổng thống, để ứng phó với sự phẫn nộ ngày càng tăng về ngân sách; đồng thời tuyên bố cải tổ Nội các để xoa dịu dư luận trong bối cảnh người dân bình thường đang phải vật lộn để đối phó với cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt.

Ngoài việc rút lại dự luật tài chính, trong đó đưa ra quy định về tăng thuế, ông Ruto cũng tìm cách tiếp cận những người biểu tình bằng cách tổ chức một sự kiện trên nền tảng mạng xã hội X với những người trẻ tuổi Kenya vào tuần trước. Tuy nhiên, những động thái này vẫn chưa thể xoa dịu một số người biểu tình, những người vẫn tiếp tục kêu gọi ông từ chức và tổ chức các cuộc biểu tình nhỏ hơn trên khắp các thành phố của Kenya.

Quỳnh Vũ (Theo Al jazeera)