Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ tự tin với thành quả ngoại giao, đã đến lúc 'thảnh thơi' đợi 'trái ngọt'?

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan gặt hái nhiều thành tựu ngoại giao trên trường quốc tế. (Nguồn: AP)

Thời kỳ mạnh nhất về ngoại giao

Một loạt thắng lợi ngoại giao, với đỉnh điểm là thỏa thuận nối lại hoạt động xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine, đang mang lại một số không gian “thảnh thơi” cho Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan trước những xung đột kinh tế mà Ankara phải đối mặt và mở ra lộ trình cho chiến lược tranh cử của ông vào năm tới.

Tổng thống Erdogan đang phát huy những thành tựu của ông trên trường quốc tế. Một ngày sau các cuộc thảo luận với Tổng thống Nga Vladimir Putin, Tổng thống Erdogan tuyên bố trước đám đông hàng nghìn người ở vùng Tây Bắc Thổ Nhĩ Kỳ hồi cuối tuần qua: “Thổ Nhĩ Kỳ đang trải qua thời kỳ mạnh nhất về chính trị, quân sự và ngoại giao”.

Những tiến bộ trên phương diện quốc tế trái ngược với bức tranh kinh tế có phần ảm đạm trong nước, với lạm phát tăng vọt lên 79% và đồng Lira suy yếu gần mức thấp kỷ lục.

Những người phản đối đổ lỗi cho các chính sách kinh tế không chính thống của Tổng thống Erdogan, gồm một loạt biện pháp cắt giảm lãi suất bất chấp lạm phát cao và việc sa thải 3 thống đốc ngân hàng trung ương kể từ năm 2019, khiến đất nước thâm hụt tài khoản vãng lai diện rộng và phải phụ thuộc vào nguồn tài chính bên ngoài để hỗ trợ nền kinh tế.

Tuy nhiên, Tổng thống Erdogan khẳng định, các thành quả của các chính sách kinh tế - ưu tiên xuất khẩu, sản xuất và đầu tư - sẽ trở nên rõ ràng hơn trong quý đầu tiên của năm 2023.

Vị thế quốc tế

Các quan chức chính phủ và thành viên cấp cao của đảng Công lý và Phát triển (AKP) cầm quyền ca ngợi vị thế và uy tín quốc tế của Tổng thống Erdogan và không có ứng cử viên bầu cử nào có thể so sánh được.

Một quan chức cấp cao của Thổ Nhĩ Kỳ nói: “Không có lãnh đạo nào ở Thổ Nhĩ Kỳ có thể thay thế ông ấy”.

Với vai trò trung gian của Liên hợp quốc cũng như Thổ Nhĩ Kỳ, thỏa thuận tái khởi động xuất khẩu từ Ukraine đã được ký kết, góp phần hạ nhiệt “cơn khát” ngũ cốc, đe dọa đẩy hàng triệu người đứng trước nạn đói và khiến giá cả trên toàn cầu leo thang.

Hồi tháng 6, ông Erdogan cũng đã giành được cam kết từ Tổng thống Mỹ Joe Biden về hợp đồng bán máy bay chiến đấu F-16 cho Thổ Nhĩ Kỳ, sau khi Washington đình chỉ kế hoạch bán máy bay chiến đấu F-35 tiên tiến hơn cho nước này để trả đũa việc Ankara mua vũ khí của Nga.

Phép thử bầu cử

Ông Erdogan sẽ phải đối mặt với các cuộc bầu cử Quốc hội và tổng thống được tổ chức vào tháng 6/2023.

Một cuộc thăm dò ý kiến được Metropoll tiến hành hồi tuần trước cho thấy sự ủng hộ dành cho AKP tăng nhẹ lên 33,8%, vẫn là mức cao nhất đối với bất kỳ chính đảng nào.

Tuy nhiên, Tổng thống Erdogan vẫn có đối thủ là một liên minh lỏng lẻo của các đảng đối lập, và các cuộc thăm dò gần đây cho thấy, các ứng cử viên tổng thống đối lập đang chiếm ưu thế hơn.

Mối quan tâm hàng đầu của cử tri hiện nay là tình trạng nền kinh tế và sự hiện diện của 3,6 triệu người tị nạn Syria, được Thổ Nhĩ Kỳ chào đón khi cuộc xung đột ở Syria bùng phát. Lực lượng này ngày càng bị người Thổ Nhĩ Kỳ coi là đối thủ cạnh tranh về việc làm và dịch vụ.

Erdogan Toprak, nhà lập pháp của đảng Nhân dân Cộng hòa (CHP) đối lập, cố vấn cấp cao cho lãnh đạo đảng Kemal Kilicdaroglu, bình luận: “Chính quyền đang tận dụng chính sách đối ngoại để làm lu mờ khó khăn về kinh tế, kể câu chuyện về 'chiến thắng ngoại giao' trên sân nhà”.

Hàn gắn những mối quan hệ khu vực

Tổng thống Erdogan đã tìm cách cải thiện mối quan hệ căng thẳng với các cường quốc Trung Đông khác, một phần với hy vọng thu hút nguồn vốn nước ngoài.

Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE), đối thủ của Thổ Nhĩ Kỳ trong cuộc nội chiến ở Libya và tranh chấp vùng Vịnh liên quan tới Qatar, đã cùng Trung Quốc, Qatar và Hàn Quốc tham gia thỏa thuận hoán đổi tiền tệ với Ankara trị giá tổng cộng 28 tỷ USD.

Thổ Nhĩ Kỳ cũng đang hy vọng về một thỏa thuận với Saudi Arabia, và đã có những động thái nhằm cải thiện quan hệ với Ai Cập và Israel.

Một quan chức của AKP nói: “Các cử tri nhận thức được lợi ích của ngoại giao. Song đôi khi họ sẽ phàn nàn về nền kinh tế hoặc người tị nạn, nhưng họ sẽ bỏ phiếu cho ông Erdogan để các chính sách của Thổ Nhĩ Kỳ tiếp tục hiệu quả”.

"Chìa khóa" cho chính sách ngoại giao của Tổng thống Erdogan là “sự hiểu biết chung, dựa trên sự tin tưởng và tôn trọng lẫn nhau”.

Trong xung đột Nga-Ukraine, Thổ Nhĩ Kỳ đã tìm cách duy trì sự cân bằng bằng cách một mặt chỉ trích chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga và cung cấp vũ khí cho Ukraine, mặt khác lại từ chối tham gia cùng phương Tây áp đặt các biện pháp trừng phạt Moscow. Lập trường này được cho là đã giúp các nỗ lực hòa giải của Ankara có kết quả.

Tổng thống Erdogan nhấn mạnh: “Bằng cách đảm bảo việc mở lại hành lang ngũ cốc, chúng tôi đã khẳng định một lần nữa về vai trò chủ chốt của Thổ Nhĩ Kỳ trong việc giải quyết các vấn đề toàn cầu”.

(theo Reuters)

Phương Hà