Tổng thống Trump đề xuất hỗ trợ tị nạn cho người da trắng ở Nam Phi

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 5/2 tại Washington. Ảnh: Getty.

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ban hành lệnh hành pháp chỉ đạo các cơ quan chính phủ ưu tiên hỗ trợ tị nạn đối với người Nam Phi da trắng, bao gồm cả thông qua các chương trình tái định cư. Động thái này được thực hiện sau khi quốc gia châu Phi này thông qua luật trưng thu đất đai nhằm giải quyết sự chênh lệch chủng tộc trong quyền sở hữu đất đai.

Trong lệnh được công bố hôm 8/2, ông Trump cáo buộc Pretoria “coi thường quyền công dân của mình một cách đáng kinh ngạc” và tuyên bố rằng luật mới được thông qua cho phép chính phủ Nam Phi tịch thu tài sản nông nghiệp của người dân tộc thiểu số Afrikaner mà không phải bồi thường.

Người Afrikaners là hậu duệ của những người thực dân châu Âu, chủ yếu đến từ Hà Lan, những người đã đến lãnh thổ Nam Phi hiện đại vào thế kỷ 17. Sau nhiều thập kỷ tồn tại của chế độ phân biệt chủng tộc mà nền kinh tế phát triển nhất châu Phi mới dỡ bỏ vào những năm 1990, nông dân da trắng vẫn sở hữu phần lớn đất đai ở nước này. Pretoria đã đặt mục tiêu chuyển 30% đất nông nghiệp cho nông dân da đen vào năm 2030 để giải quyết tình trạng bất bình đẳng này.

Theo lệnh của ông Trump, các chính sách của chính phủ Nam Phi được cho là nhằm mục đích tước đi cơ hội việc làm, giáo dục và kinh doanh bình đẳng của nhóm thiểu số da trắng, đồng thời gây ra bạo lực chống lại “những chủ đất không được ưa chuộng về sắc tộc”.

Sắc lệnh của Tổng thống ra lệnh dừng mọi viện trợ hoặc hỗ trợ cho Nam Phi chừng nào “các hành vi bất công và vô đạo đức” vẫn tiếp diễn và yêu cầu các bộ và quan chức liên quan, bao gồm cả Ngoại trưởng và Bộ trưởng An ninh nội địa “ưu tiên cứu trợ nhân đạo, bao gồm cả việc tiếp nhận và tái định cư thông qua Chương trình Tiếp nhận Người tị nạn của Mỹ, đối với người Afrikaners ở Nam Phi”.

Mỹ cũng chỉ trích Pretoria vì được cho là “làm suy yếu chính sách đối ngoại của Mỹ”, do đó gây ra mối đe dọa an ninh quốc gia đối với Washington, lợi ích của nước này và các đồng minh của nước này. Danh sách “các lập trường hung hăng” mà Nam Phi đưa ra bao gồm cáo buộc Israel tội diệt chủng tại Tòa án Công lý Quốc tế và phát triển quan hệ với Iran, bao gồm “các thỏa thuận thương mại, quân sự và hạt nhân”.

Các biện pháp được đưa ra bởi sắc lệnh hành pháp sẽ được giữ nguyên miễn là Nam Phi còn tiếp tục “các hoạt động gây tổn hại” cho Mỹ. Washington và Pretoria gần đây đã xung đột về luật sở hữu đất đai.

Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio trước đó đã công bố quyết định bỏ qua cuộc họp G20 ở Nam Phi vào cuối tháng này, cáo buộc Pretoria “làm những điều rất tồi tệ”. Tỷ phú gốc Nam Phi, Elon Musk, người đã trở thành cố vấn thân cận của ông Trump, cũng đã gọi đạo luật này là “phân biệt chủng tộc”.

Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa đáp trả bằng cách nói rằng đất nước của ông sẽ “không bị bắt nạt”. Ông cũng tuyên bố thế giới đang chứng kiến sự trỗi dậy của “chủ nghĩa dân tộc và chủ nghĩa bảo hộ, theo đuổi lợi ích hẹp hòi” nhưng không nhắc đích danh Mỹ.

Huyền Chi