Tổng thống Ukraine tìm lại đòn bẩy với Tổng thống Mỹ giữa vòng xoáy leo thang Nga - Ukraine

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và Tổng thống Mỹ Donald Trump. (Ảnh: Reuters)

Kể từ khi hội nghị thượng đỉnh Nga - Mỹ hồi tháng 8 kết thúc mà không mang lại đột phá nào trong nỗ lực thúc đẩy hòa bình của Mỹ, Kiev đã liên tục tấn công các nhà máy lọc dầu của Nga bằng máy bay không người lái, trong khi các cuộc không kích của Nga đã gây ra tình trạng mất điện nghiêm trọng trên khắp Ukraine.

Sườn phía đông của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) cũng đang trong tình trạng căng thẳng sau khi Ba Lan và Estonia tuyên bố bị xâm phạm không phận bằng máy bay không người lái và máy bay chiến đấu vào tháng trước. Kể từ đó, đã có những vụ việc tương tự xảy ra ở Đức và Đan Mạch.

Một cựu quan chức cấp cao Ukraine cho biết, cả Nga và Ukraine đều đang cố gắng gia tăng áp lực và cải thiện vị thế trước bất kỳ cơ hội đàm phán mới nào. Tuy nhiên, họ thiếu nguồn lực để duy trì cường độ hiện tại trong thời gian dài. "Tôi nghĩ thêm hai tháng nữa là đủ cho đợt leo thang này", nguồn tin giấu tên cho biết.

Tổng thống Ukraine Zelensky đến Mỹ vào ngày 16/10, dự kiến sẽ thúc giục Tổng thống Mỹ Trump cung cấp tên lửa Tomahawk tầm xa, có khả năng đặt Mátxcơva và các thành phố lớn khác của Nga vào tầm bắn.

Ông cũng dự kiến sẽ gặp gỡ đại diện từ các công ty năng lượng và quốc phòng Mỹ, theo truyền thông Ukraine.

Tổng thống Trump nói rằng, ông có thể cung cấp vũ khí cho Ukraine nếu Tổng thống Nga Vladimir Putin không ngồi vào bàn đàm phán.

Trong khi đó, Nga đang tìm cách khôi phục quan hệ với Mỹ, vốn đã mất động lực kể từ sau hội nghị thượng đỉnh Alaska, đồng thời tuyên bố sẽ đáp trả cứng rắn đối với bất kỳ hành động nào của Mỹ có thể gây tổn hại đến Nga.

Hy vọng của Ukraine

Tháng trước, giọng điệu của Tổng thống Trump đã xoay chuyển theo hướng có lợi cho Ukraine, sau nhiều tuần ông bày tỏ sự thất vọng với Tổng thống Putin và việc Nga không có động thái nào hướng tới một thỏa thuận hòa bình.

Trước đó, ông Trump từng đề nghị Kiev nên nhượng bộ lãnh thổ để đạt được thỏa thuận. Nhưng giờ đây, ông nói rằng quân đội Kiev có khả năng đẩy lùi lực lượng Nga khỏi toàn bộ lãnh thổ.

Ông cũng ca ngợi người Ukraine, với một sự thay đổi giọng điệu đáng kinh ngạc chỉ hơn nửa năm sau cuộc đụng độ công khai giữa ông và Tổng thống Zelensky tại Nhà Trắng. Tuy nhiên, nhiều người Ukraine đã đón nhận sự thay đổi giọng điệu này bằng một cái nhún vai. Họ nghi ngờ rằng nó sẽ đi kèm với hành động.

Sau đó, hai quan chức nói với Reuters vào ngày 1/10 rằng Mỹ sẽ cung cấp thông tin tình báo cho các cuộc tấn công tầm xa của Ukraine vào cơ sở hạ tầng dầu mỏ của Nga.

Một quan chức chính phủ cấp cao ở Kiev cũng hy vọng lệnh ngừng bắn ở Dải Gaza sẽ tiếp thêm sức mạnh cho nỗ lực hòa bình của ông Trump ở Ukraine, và tập trung hơn vào việc chấm dứt xung đột với Nga.

Tăng cường mua vũ khí

Bất chấp lập trường thay đổi, Tổng thống Mỹ Trump vẫn chưa cam kết cung cấp vũ khí mới cho Ukraine. Thay vào đó, ông giám sát việc tạo ra một cơ chế mới được gọi là PURL, cho phép các đồng minh của Washington mua vũ khí của Mỹ để cung cấp cho Ukraine.

Tại trụ sở NATO ở Brussels hôm 15/10, Bộ trưởng Chiến tranh Mỹ Pete Hegseth đã tìm cách duy trì áp lực lên Mátxcơva, cảnh báo về "những tổn thất mà Nga phải gánh chịu nếu tiếp tục gây hấn", và kêu gọi các đồng minh của Kiev tăng cường mua sắm thông qua PURL.

Tổng thống Ukraine Zelensky gợi ý rằng tên lửa Tomahawk của Mỹ có thể được cung cấp cho Ukraine như một phần của "Thỏa thuận Siêu lớn" mà ông đã đưa ra vào cuối tháng trước. Với thỏa thuận này, Ukraine sẽ mua 90 tỷ đô la vũ khí của Mỹ.

Mykhailo Podolyak, cố vấn của Tổng thống Zelensky, cho biết một phái đoàn gồm các quan chức cấp cao Ukraine đã có mặt tại Washington trước chuyến đi của ông Zelensky để trình bày với các quan chức Mỹ một "chiến lược nhằm tăng thiệt hại" cho Nga.

Phái đoàn Ukraine tại Washington đã gặp gỡ các quan chức Raytheon, nhà sản xuất tên lửa Tomahawk, cũng như Tập đoàn Lockheed Martin.

Ông Sergiy Solodkyy, Giám đốc Trung tâm Châu Âu Mới tại Kiev, cho biết các loại vũ khí cụ thể như tên lửa Tomahawk không quan trọng đối với quốc phòng của Kiev bằng việc thiết lập một kế hoạch dài hạn với các đồng minh để duy trì vũ khí cho Ukraine.

Minh Hạnh