Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Lê Quang Mạnh - Trưởng Ban Tổ chức Giải Diên Hồng lần thứ tư: Nâng tầm báo chí nghị trường trong 'dòng chảy' của Quốc hội

TỔNG THƯ KÝ QUỐC HỘI, CHỦ NHIỆM VPQH LÊ QUANG MẠNH - TRƯỞNG BAN TỔ CHỨC GIẢI DIÊN HỒNG LẦN THỨ TƯ:Nâng tầm báo chí nghị trường trong “dòng chảy” của Quốc hội

Trao đổi với Báo Đại biểu Nhân dân trước thềm Lễ trao Giải Báo chí toàn quốc về Quốc hội và HĐND lần thứ tư, ỦY VIÊN TRUNG ƯƠNG ĐẢNG, TỔNG THƯ KÝ QUỐC HỘI, CHỦ NHIỆM VĂN PHÒNG QUỐC HỘI LÊ QUANG MẠNH - TRƯỞNG BAN TỔ CHỨC GIẢI DIÊN HỒNG LẦN THỨ TƯ đánh giá, chất lượng, tính chuyên sâu, chuyên nghiệp của các tác phẩm tham dự Giải năm nay đã có sự chuyển biến rõ nét, phản ánh khá toàn diện hoạt động của Quốc hội trên các lĩnh vực lập pháp, giám sát, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, và đặc biệt tái hiện sinh động chặng đường rất đáng tự hào về 80 năm Quốc hội Việt Nam.

Ông kỳ vọng, Giải sẽ ngày càng phát triển theo hướng chuyên môn hóa, chuyên sâu và nhân văn: chuyên môn hóa trong tiêu chí chấm giải, chuyên sâu trong nội dung tác phẩm và nhân văn trong phản ánh tiếng nói của cử tri, Nhân dân cả nước tới nghị trường của cơ quan dân cử.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn; Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Đỗ Văn Chiến - Trưởng Ban Chỉ đạo Giải Diên Hồng lần thứ tư; Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Lê Quang Mạnh kiểm tra khu trưng bày ảnh Báo chí với Quốc hội, Hội đồng Nhân dân và dấu ấn Diên Hồng, tối 17/12/2025. Ảnh: Phạm Thắng. Ảnh: Phạm Thắng

Tái hiện sinh động chặng đường 80 năm Quốc hội Việt Nam

- Thưa Tổng Thư ký Quốc hội - Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, Giải Diên Hồng lần thứ tư - năm 2026 được tổ chức trong bối cảnh đặc biệt, gắn với chủ đề “80 năm Quốc hội Việt Nam”. Ông đánh giá như thế nào về kết quả chung của Giải năm nay?

- Giải Báo chí toàn quốc về Quốc hội và HĐND (Giải Diên Hồng) dù mới chỉ được tổ chức mùa giải thứ tư nhưng đã từng bước khẳng định được vị thế, thương hiệu riêng trong hệ thống giải báo chí quốc gia: chuyên sâu về hoạt động của cơ quan dân cử, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất và cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương với “hàm lượng” chính sách rất cao.

Giải Diên Hồng lần thứ tư lần này diễn ra trong bối cảnh kỷ niệm 80 năm Quốc hội Việt Nam - một dấu mốc đặc biệt, đánh dấu hành trình kiến tạo pháp luật và nền dân chủ của đất nước ta từ năm 1946 đến kỷ nguyên vươn mình hiện nay. Chính bối cảnh này đã tạo động lực mạnh mẽ, thúc đẩy các cơ quan báo chí đầu tư nghiêm túc hơn cả về nội dung và hình thức thể hiện.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn; Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Đỗ Văn Chiến - Trưởng Ban Chỉ đạo Giải Diên Hồng lần thứ tư và các đại biểu dự chương trình tổng duyệt Lễ trao Giải Diên Hồng lần thứ tư, tối 17/12/2025. Ảnh: Phạm Thắng

Trong hơn 10 tháng phát động, Ban Tổ chức đã tiếp nhận 3.508 tác phẩm dự thi từ 125 cơ quan báo chí trên cả nước. Sau khi phân loại chặt chẽ theo Thể lệ, có 659 tác phẩm đủ điều kiện đưa vào chấm sơ khảo. Từ đó, Hội đồng sơ khảo đã lựa chọn 91 tác phẩm vào vòng chung khảo, trước khi Hội đồng chung khảo quyết định đề xuất trao giải cho 64 tác phẩm xuất sắc nhất.

Những con số này phản ánh quy mô và sức hút mạnh mẽ của Giải Diên Hồng, đồng thời, phản ánh sự đầu tư nghiêm túc về nguồn lực, trí tuệ, trách nhiệm và tâm huyết của các cơ quan báo chí đối với đề tài nghị trường. Chất lượng các tác phẩm năm nay nhìn chung có sự đồng đều hơn, phản ánh khá toàn diện hoạt động lập pháp, giám sát, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước; đồng thời, tái hiện sinh động chặng đường 80 năm hình thành và phát triển của Quốc hội Việt Nam - một hành trình gắn liền với vận mệnh dân tộc.

- Theo ông, có những điểm nhấn nổi bật đáng chú ý nào của Giải Diên Hồng lần thứ tư?

- Theo tôi có 3 điểm nhấn nổi bật của các tác phẩm dự thi Giải năm nay. Một là, tính thời sự và chiều sâu chính sách. Các tác phẩm dự thi có chất lượng cao, bám sát nhiệm vụ chính trị và phản ánh toàn diện những đổi mới, kết quả nổi bật của Quốc hội và HĐND năm 2025, cũng như thành tựu của Quốc hội trong nhiệm kỳ Khóa XV và xuyên suốt chặng đường 80 năm hình thành và phát triển. Nhiều tác phẩm giàu tính thời sự, thể hiện rõ việc thể chế hóa các chủ trương, đường lối mới của Đảng và nêu bật các vấn đề đặt ra cần giải quyết hay tháo gỡ trong giai đoạn phát triển hiện nay. Các tác phẩm truyền hình có sức thuyết phục, cho thấy sự bắt nhịp, ổn định của các đài phát thanh - truyền hình địa phương sau sáp nhập, tiếp tục phát huy thế mạnh trong truyền thông chính sách và hoạt động của Quốc hội, HĐND.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội, Trưởng Ban Chỉ đạo Giải Diên Hồng Đỗ Văn Chiến phát biểu khai mạc Hội nghị Ban Chỉ đạo, Ban Tổ chức Giải Diên Hồng lần thứ tư. Ảnh: Phạm Thắng

Hai là, sự chuyển động rõ nét về hình thức thể hiện. Nhiều tác phẩm được đầu tư công phu, hiện đại, ứng dụng đa phương tiện, đồ họa, video, podcast…, cho thấy sự thích ứng nhanh của báo chí nghị trường trong môi trường truyền thông số đang có thay đổi rất nhanh. Một số tác phẩm không chỉ tường thuật mà còn “giải mã” quy trình, số liệu, giúp cử tri tiếp cận nội dung nghị sự của Quốc hội một cách dễ hiểu hơn. Điều này cho thấy báo chí đang chủ động đổi mới để nâng cao hiệu quả thông tin, truyền thông về Quốc hội và HĐND - lĩnh vực vốn vẫn được xem là khô khan, khó tiếp cận.

Ba là, sự tham gia tích cực của báo chí địa phương, tạp chí, nhất là trong bối cảnh sắp xếp, tinh gọn bộ máy các cơ quan báo chí thể hiện sức lan tỏa mạnh mẽ và sức hút bền vững của Giải Diên Hồng. Điều này đặc biệt quan trọng vì hoạt động giám sát và đại diện của cơ quan dân cử luôn gắn bó mật thiết với thực tiễn cơ sở và đời sống địa phương.

- Qua quá trình chấm giải, Ban Tổ chức và Hội đồng chấm giải đã rút ra những vấn đề gì cần tiếp tục hoàn thiện trong các mùa giải tới, thưa ông?

- Bên cạnh những kết quả tích cực, chúng tôi cũng nhìn nhận thẳng thắn một số hạn chế. Trong đó, một số tác phẩm vẫn còn thiên về tường thuật trực quan, thiếu phân tích đa chiều, đặc biệt là khả năng phản biện chính sách mang tính xây dựng. Tác phẩm báo chí nghị trường cần vượt qua việc “nói lại”, mà phải hướng đến việc “lý giải” và “đánh giá” các quyết sách của Quốc hội. Ảnh báo chí dự thi còn ít và chưa có nhiều tác phẩm đạt chất lượng đột phá. Ảnh báo chí nghị trường cần ghi lại được những khoảnh khắc mang tính quyết định, có giá trị biểu tượng cho ý chí cử tri và quyết sách của Quốc hội, chứ không chỉ dừng ở vai trò minh họa cho các tin, bài. Đối với thể loại truyền hình, một số còn lạm dụng lời bình; cần tập trung hơn vào những khoảnh khắc và góc máy sắc nét để tạo dấu ấn riêng. Đây là những cơ sở quan trọng để Ban Tổ chức đưa ra các kiến nghị chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng cho các mùa giải tiếp theo.

Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Lê Quang Mạnh - Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Chỉ đạo, Trưởng Ban Tổ chức Giải Diên Hồng lần thứ tư phát biểu tại buổi tổng duyệt. Ảnh: Phạm Thắng

Phát triển Giải Diên Hồng theo hướng chuyên sâu và nhân văn

- Từ thực tiễn Giải Diên Hồng năm nay, ông kỳ vọng và gửi gắm điều gì tới đội ngũ phóng viên, biên tập viên theo dõi lĩnh vực Quốc hội, HĐND?

- Tôi mong muốn báo chí nghị trường tiếp tục đồng hành với Quốc hội bằng tinh thần trách nhiệm, bản lĩnh và tính chuyên nghiệp cao hơn nữa. Mỗi tác phẩm không chỉ phản ánh đúng, trúng hoạt động nghị trường, mà còn góp phần làm rõ, khách quan tinh thần cải cách, đổi mới trong tư duy lập pháp, giám sát và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước.

Báo chí cần tăng cường phản ánh tiếng nói của cử tri, Nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp; phân tích tác động chính sách một cách khách quan, có tính xây dựng; qua đó, góp phần củng cố niềm tin xã hội, tăng cường đồng thuận về các quyết sách được Quốc hội và HĐND xem xét, thông qua.

Và như vậy, Giải Diên Hồng không chỉ là sự tôn vinh các tác phẩm xuất sắc, mà còn là diễn đàn nghề nghiệp, là “thước đo” để mỗi nhà báo tự soi lại mình, không ngừng nâng cao trình độ, bản lĩnh và trách nhiệm công dân.

- Ông kỳ vọng như thế nào ở những mùa Giải Diên Hồng tới đây?

- Qua các mùa tổ chức, Giải Diên Hồng đã dần hoàn thiện quy trình, thể lệ và tiêu chí chấm giải phù hợp với đặc thù báo chí nghị trường. Những mùa vừa qua đã đặt nền móng vững chắc cho thương hiệu Giải Báo chí toàn quốc về Quốc hội và HĐND. Đặc biệt, mùa giải năm nay cho thấy sự chuyển động rõ nét về chuyên môn: nhiều tác phẩm không chỉ phản ánh hoạt động nghị trường mà còn chủ động phân tích tác động chính sách tới người dân, doanh nghiệp và hệ thống quản lý, thể hiện sự trưởng thành trong tư duy làm báo chính sách và vai trò giám sát xã hội.

Tôi kỳ vọng Giải Diên Hồng tiếp tục phát triển theo hướng chuyên môn hóa, chuyên sâu và nhân văn: chuyên môn hóa trong tiêu chí chấm giải, chuyên sâu trong nội dung tác phẩm, và nhân văn trong việc phản ánh tiếng nói của cử tri, người dân. Giải cần trở thành nơi ươm mầm cho các tác phẩm điều tra, phóng sự phân tích có tác động chính sách thực chất, góp phần nâng cao chất lượng dân chủ và tính minh bạch trong hoạt động của cơ quan dân cử.

Đồng thời, Giải cũng cần tăng cường kết nối với các cơ sở đào tạo báo chí để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho báo chí nghị trường trong dài hạn, xây dựng đội ngũ phóng viên không chỉ giỏi nghiệp vụ mà còn vững vàng về kiến thức pháp luật và chính trị.

- Để làm được điều đó, theo ông, Giải Diên Hồng cần tiếp tục đổi mới như thế nào?

Trước hết, cần nâng cao hiệu quả, kịp thời về các chương trình tập huấn chuyên môn cho phóng viên, biên tập viên theo dõi, đưa tin về hoạt động Quốc hội, HĐND, tập trung vào kỹ năng phân tích chính sách, sử dụng dữ liệu công và điều tra chuyên sâu các vấn đề pháp lý phức tạp.

Thứ hai, cần khuyến khích mạnh hơn các thể loại đặc thù; mở rộng hạng mục khuyến khích đối với ảnh báo chí; nâng cấp tiêu chí đánh giá tác phẩm đa phương tiện và tác phẩm điều tra, nhằm tạo ra nhiều hơn những tác phẩm có khả năng tác động chính sách rõ rệt.

Thứ ba, cần tăng cường kết nối, cải thiện cơ chế hỗ trợ kỹ thuật và khả năng tiếp cận nguồn tư liệu chính xác cho phóng viên, biên tập viên, giúp họ có nền tảng vững chắc để thực hiện các bài phân tích chính sách chuyên sâu, có sức lan tỏa mạnh mẽ trong đời sống xã hội và hoạt động nghị trường.

- Xin trân trọng cảm ơn Tổng Thư ký Quốc hội - Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, Trưởng Ban Tổ chức Giải Diên Hồng lần thứ tư!

Phạm Thúy thực hiện