TP.HCM đưa ra giải pháp đột phá để di dời nhà trên kênh rạch
TP.HCM kỳ vọng việc tạo điều kiện cho các hộ dân sống trên và ven kênh rạch mua, thuê mua nhà ở xã hội sẽ giúp giải quyết được vấn đề cuộc sống người dân và cải tạo kênh rạch trên địa bàn thành phố.
Trong nỗ lực cải thiện môi trường sống và đô thị, TP.HCM đã có những bước tiến đáng kể trong việc giải quyết vấn đề nhà trên kênh rạch. Căn cứ theo Luật Đất đai năm 2024, Sở TN&MT TP.HCM vừa đề xuất một chính sách bồi thường và hỗ trợ mới nhằm giải quyết vấn đề di dời các hộ dân sống trên và ven kênh rạch. Chính sách này không chỉ nâng cao mức hỗ trợ cho những hộ dân có nhà, đất lấn chiếm kênh rạch mà còn mở ra cơ hội cho việc thuê hoặc thuê mua nhà ở xã hội.
TP.HCM đã có những bước tiến trong việc giải quyết vấn đề nhà trên kênh rạch.
Theo đó, hộ dân có nhà hoặc đất lấn chiếm kênh rạch sẽ không được bồi thường đất nhưng sẽ nhận hỗ trợ tăng từ 15-40% so với trước đây. Đối với đất sử dụng trước ngày 1/7/2014, mức hỗ trợ sẽ bằng 70% giá bồi thường đất ở, áp dụng đồng nhất cho cả trường hợp bị thu hồi một phần hay toàn bộ. Ngược lại, những trường hợp sử dụng đất sau ngày 1/7/2014 sẽ không được hỗ trợ, mức hỗ trợ này sẽ chỉ tính cho phần đất có nhà, công trình, kiến trúc.
Song song với chính sách này, Sở Xây dựng TP.HCM đang xây dựng đề án “Giải pháp giải quyết cho hộ dân có nhà ven, trên kênh rạch được thuê hoặc thuê mua nhà ở xã hội”. Theo điều tra xã hội học năm 2022, tại các dự án di dời nhà ven kênh rạch ở quận 7, có đến 89,9% số căn nhà không có hồ sơ pháp lý và thuộc diện lấn chiếm. Tương tự, tại dự án nạo vét, cải tạo môi trường rạch Xuyên Tâm ở quận Bình Thạnh có 24% số căn nhà cũng thuộc diện này. Trên toàn TP.HCM, khoảng 60% số nhà di dời không có pháp lý, không đủ điều kiện tái định cư.
Sở Xây dựng nhận định rằng việc tạo ra chính sách về nhà ở và tổ chức lại cuộc sống cho các hộ dân không đủ điều kiện bồi thường là rất quan trọng để đạt được sự đồng thuận và thực hiện thành công các chương trình di dời. Thành phố cần khoảng 18.000 căn nhà ở xã hội để phục vụ cho các dự án cải tạo, chỉnh trang kênh rạch.
Quá trình di dời nhà trên kênh rạch ở TP.HCM vẫn còn nhiều khó khăn.
Hiện UBND TP.HCM đang yêu cầu các địa phương rà soát và báo cáo số lượng nhà cần di dời, phân loại về pháp lý, nguồn gốc đất và tình trạng đủ điều kiện bồi thường. Từ đó, các địa phương sẽ đề xuất quỹ đất để xây dựng nhà ở xã hội và tái định cư cho các trường hợp này.
Tuy nhiên, quá trình di dời nhà trên kênh rạch vẫn còn nhiều khó khăn. Việc xây dựng đủ số lượng nhà ở xã hội để đáp ứng nhu cầu của người dân là một thách thức lớn. Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền và vận động người dân cũng cần được tăng cường để họ hiểu rõ và đồng thuận với các chính sách của thành phố.
Sau hơn 20 năm triển khai các chương trình giải tỏa nhà ven kênh rạch, TP.HCM đã di dời gần 40.000 trong số hơn 65.000 căn nhà dự kiến. Mặc dù giai đoạn 1993-2005 đạt nhiều thành công, nhưng những năm gần đây, tiến độ di dời vẫn còn chậm. Giai đoạn 2016-2020, thành phố chỉ di dời được 12,4% số căn nhà so với mục tiêu đề ra. Trong giai đoạn 2021-2025, dự kiến sẽ đạt khoảng 77% mục tiêu.
Để đạt được mục tiêu cải thiện môi trường sống và đô thị, TP.HCM cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách, đồng thời tăng cường đầu tư cho các dự án hạ tầng. Bên cạnh đó, sự phối hợp chặt chẽ giữa các sở, ban, ngành và chính quyền địa phương là vô cùng quan trọng để đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án.
