TP.HCM gặp khó khi làm 1.000 km đường sắt đô thị

Mới đây, Ban Quản lý đường sắt đô thị TP.HCM (MAUR) đã có thông tin về kế hoạch phát triển mạng lưới đường sắt đô thị nội vùng TP.HCM và những khó khăn, phương án tài chính để phát triển hệ thống metro tại TPHCM mới.

Theo MAUR, sau khi TP.HCM mở rộng địa giới hành chính, UBND TP đã chỉ đạo Sở Xây dựng phối hợp với sở ngành liên quan khẩn trương rà soát tổng thể quy hoạch mạng lưới đường sắt đô thị theo mô hình, tầm nhìn mới, phù hợp với việc mở rộng địa giới hành chính, ưu tiên việc kết nối TP.HCM với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu cũ. Hiện công tác này đang được tổ chức triển khai.

Theo kế hoạch trước đây, TP.HCM cũ sẽ cần khoảng 40,2 tỉ USD để hoàn thành đầu tư xây dựng 7 tuyến đường sắt đô thị với tổng chiều dài 355 km.

Làm 1.000 km đường sắt đô thị, TP.HCM gặp khó về nguồn vốn, giải phóng mặt bằng...

"Sau khi mở rộng địa giới hành chính, trên góc độ sáp nhập cơ học mạng lưới đường sắt đô thị của 3 địa phương, quy mô mạng lưới đường sắt đô thị của TP.HCM mới đã lên tới hơn 1000 km. Như vậy, có thể thấy khó khăn rất lớn là khả năng đáp ứng về nguồn vốn để đầu tư phát triển mạng lưới" - MAUR nhận định.

Bên cạnh đó, còn có các yếu tố như phát triển nguồn nhân lực, phát triển công nghiệp đường sắt, công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư để phục vụ giải phóng mặt bằng. Đồng thời, với quy mô khối lượng công việc rất lớn, lãnh đạo TP cũng đang giao các cơ quan liên quan nghiên cứu mô hình tổ chức về đầu tư, quản lý, vận hành, khai thác hệ thống đường sắt đô thị phù hợp.

Để giải quyết phương án tài chính cho việc phát triển hệ thống metro tại TP.HCM, vừa qua Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 188 và Luật Đường sắt ngày 27-6-2025. Trong đó quy định các loại hình nguồn vốn để đầu tư hệ thống metro bao gồm: vốn ngân sách trung ương bổ sung có mục tiêu cho ngân sách địa phương, ngân sách địa phương, vốn ODA, vay ưu đãi nước ngoài, vốn trái phiếu chính quyền địa phương, các khoản thu từ việc phát triển các khu vực TOD, và các nguồn vốn từ tư nhân thông qua phương thức đầu tư trực tiếp và đầu tư theo phương thức đối tác công tư.

Cạnh đó, việc phát triển hệ thống metro tại hai đô thị lớn là TP Hà Nội và TP.HCM đang nhận được sự quan tâm, sâu sát của Bộ Chính trị, Quốc hội và Chính phủ. Cụ thể hóa bằng những cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt như rút ngắn trình tự, thủ tục đầu tư xây dựng, huy động vốn và bố trí vốn đầu tư, phát triển công nghiệp đường sắt, phát triển đô thị theo mô hình TOD...

Ngoài ra, Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4-5-2024 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân đã mở rộng sự tham gia của doanh nghiệp tư nhân, có chính sách ưu đãi khuyến khích khu vực kinh tế tư nhân tham gia cùng Nhà nước các dự án đường sắt đô thị.

NHƯ NGỌC