TP.HCM 'kéo gần' thực phẩm sạch từ các tỉnh vào bữa ăn người dân đô thị

Chuẩn hóa sản xuất, đẩy mạnh truy xuất nguồn gốc

Đồng Nai có hơn một triệu hecta đất nông nghiệp và quy mô chăn nuôi thuộc nhóm lớn nhất cả nước, hiện cung ứng khoảng 50% nhu cầu thực phẩm cho TP.HCM. Hai địa phương duy trì liên kết chặt chẽ, hỗ trợ doanh nghiệp hợp tác sản xuất - tiêu thụ nông sản an toàn, truy xuất nguồn gốc và phát triển các chuỗi cung ứng được kiểm soát xuyên suốt từ vùng trồng đến giết mổ, chế biến và phân phối.

Toàn tỉnh hiện có 560 chuỗi liên kết với sự tham gia của 200 doanh nghiệp, 120 hợp tác xã, 76 cơ sở giết mổ và 20.000 hộ nông dân, góp phần ổn định thị trường và tăng thu nhập cho người sản xuất. Tỉnh có 82 cơ sở tham gia Đề án “Chuỗi thực phẩm an toàn” của TP.HCM, mỗi năm cung ứng hơn 8.200 tấn rau củ, 48.000 tấn thịt heo, 24.000 tấn thịt gà và gần 298 triệu quả trứng cho thị trường.

Doanh nghiệp trong chuỗi thực phẩm an toàn với TP.HCM tham gia trưng bày giới thiệu sản phẩm

Theo bà Lê Thị Ánh Tuyết, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Đồng Nai, tỉnh chú trọng tiêm phòng, tập huấn và kiểm soát dịch bệnh tại các trang trại nhằm bảo đảm chất lượng đầu vào.

Giai đoạn 2021-2025, Đồng Nai tăng cường giám sát an toàn thực phẩm với 2.452 mẫu được kiểm nghiệm tại chợ đầu mối Dầu Giây và các cơ sở trong chuỗi; 97,4% mẫu đạt yêu cầu, các mẫu không đạt đều được truy xuất và xử lý, bảo đảm sản phẩm an toàn trước khi đưa vào TP.HCM.

"Chúng tôi cũng sẽ tham gia tích cực vào chuỗi an toàn thực phẩm, để ngày càng có nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã, cơ sở sản xuất tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng an toàn thực phẩm của thành phố. Đồng thời đẩy mạnh việc phối hợp chặt chẽ với TP.HCM trong việc kiểm tra kiểm soát an toàn thực phẩm cũng như tạo điều kiện cho các doanh nghiệp đóng trên địa bàn TP để tham gia vào tiêu thụ những sản phẩm cho nông dân Đồng Nai", bà Lê Thị Ánh Tuyết cho biết thêm.

Kiểm tra giấy tờ nguồn gốc xuất xứ tại chợ đầu mối Thủ Đức, TP.HCM

Còn tại Lâm Đồng, đến cuối năm 2025 đã hình thành 428 chuỗi liên kết với hơn 48.000 hộ tham gia, bao phủ 85.000 ha sản xuất, cung ứng gần 920.000 tấn nông sản mỗi năm. Rau củ, hoa, cà phê, sầu riêng, bò sữa, bò thịt… được phân phối rộng rãi trong hệ thống siêu thị, cửa hàng thực phẩm và tiêu thụ mạnh tại TP.HCM. Phần lớn chuỗi có sản lượng ổn định, góp phần củng cố hiệu quả liên kết vùng trong bảo đảm nguồn hàng cho thị trường hơn 14 triệu dân.

Song song với chuẩn hóa sản xuất, tỉnh chú trọng kiểm tra và giám sát an toàn thực phẩm để nâng cao trách nhiệm của các cơ sở sản xuấtt, kinh doanh. Giai đoạn 2021 - 2025, Lâm Đồng lấy 6.318 mẫu nông, lâm, thủy sản để phân tích, trong đó 97,78% đạt yêu cầu; các mẫu không đạt đều được truy xuất và xử lý.

Công tác hậu kiểm được tăng cường với 2.650 lượt kiểm tra, xử phạt 133 cơ sở vi phạm. Tỉnh cũng kiểm soát chất lượng nông sản tại chợ đầu mối và nguồn nhập khẩu, đồng thời truy xuất khi có cảnh báo.

Thịt heo truy xuất nguồn gốc (Ảnh: Hồng Lĩnh)

Theo ông Nguyễn Hoàng Phúc, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lâm Đồng, địa phương đang quy hoạch lại vùng sản xuất theo lợi thế rau, củ, quả và các đặc sản; đánh giá nông hóa thổ nhưỡng, thúc đẩy sản xuất hữu cơ và an toàn, thích ứng biến đổi khí hậu. Truy xuất nguồn gốc và mã số vùng trồng là trụ cột bắt buộc khi đưa hàng vào TP.HCM, đồng thời giúp nâng uy tín sản phẩm tại các thị trường khác.

"Sở tiếp tục tham mưu cho lãnh đạo tỉnh trong thời gian tới tiếp tục nhân rộng các chuỗi sản xuất – tiêu thụ. Trong đó là trách nhiệm chính là của nhà sản xuất, của hợp tác xã, doanh nghiệp. Quan trọng nhất là tập trung vào khâu quản lý: mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói, quy trình sản xuất và quản lý sản phẩm nông sản khi đưa vào TP.HCM", ông Nguyễn Hoàng Phúc cho biết.

Kiểm soát nghiêm ngặt chất lượng thực phẩm tham gia chuỗi

Là một trong những doanh nghiệp đầu tiên tham gia chuỗi, Công ty TNHH Sản xuất Thương mại Nông sản Phong Thúy (Lâm Đồng) cho biết, mô hình liên kết giúp doanh nghiệp kết nối sản phẩm vào nhiều hệ thống bán lẻ tại TP.HCM, đồng thời đặt ra yêu cầu rất cao về tiêu chuẩn. Để đáp ứng VietGAP và các quy chuẩn khắt khe hơn, doanh nghiệp buộc phải đầu tư lớn cho trang thiết bị, quy trình và nhân lực ngay từ giai đoạn đầu.

Ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất ở Công ty Phong Thúy

Nhờ kiểm soát chất lượng chặt chẽ, Phong Thúy từng bước mở rộng thị trường, từ vài siêu thị ban đầu đến nay đã có mặt tại hầu hết hệ thống phân phối lớn, nhà hàng, khách sạn ở TP.HCM. Khoảng 30% sản lượng của doanh nghiệp hiện được sử dụng làm nguyên liệu cho các đơn hàng xuất khẩu, với doanh thu tăng trưởng ổn định - 10% mỗi năm. Doanh nghiệp cũng được hưởng chính sách ưu đãi lãi suất cho phát triển nông nghiệp công nghệ cao.

Ông Nguyễn Hồng Phong, Giám đốc công ty cho biết, điều cốt lõi của mô hình chuỗi là tuân thủ tiêu chuẩn, minh bạch trong sản xuất và xây dựng niềm tin với đối tác lẫn người tiêu dùng. Đối với doanh nghiệp mới bước vô chuỗi thực phẩm an toàn hoặc mới khởi nghiệp, thì việc thành công, được biết đến không thể đến ngay lập tức mà cũng phải có bề dày nhưng về cơ bản thì phải làm trước, để khẳng định được giá trị thương hiệu, chất lượng sản phẩm của mình, sau đó thì mới tính đến bán được nhiều hàng hóa.

Doanh nghiệp tham gia chuỗi thực phẩm an toàn sẽ được kiểm tra, hậu kiểm nhiều hơn, từ đó nâng cao uy tín

Theo bà Phạm Khánh Phong Lan, Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP.HCM, dư luận nhiều năm qua thường tập trung vào “chống thực phẩm bẩn”, trong khi việc “xây thực phẩm sạch” xây dựng vùng cung ứng đạt chuẩn mới là yếu tố quyết định để bảo đảm an toàn thực phẩm bền vững.

Với quy mô hơn 14 triệu dân và phụ thuộc lớn vào nguồn cung từ các tỉnh, TP.HCM buộc phải hình thành chuỗi thực phẩm an toàn liên tỉnh. Từ năm 2017, mô hình chuỗi đã tăng cường liên kết giữa thành phố và các địa phương trong sản xuất, giám sát và phân phối; sau khi sắp xếp lại, hiện còn 6 tỉnh tiếp tục tham gia và duy trì hệ thống kiểm soát đồng bộ.

Đến nay, Sở An toàn thực phẩm TP.HCM đã cấp phép cho 355 trang trại tham gia chuỗi, cung ứng gần 400.000 tấn rau củ quả và gần 1 triệu tấn thịt mỗi năm. Các tiêu chuẩn như VietGAP, GlobalGAP, HACCP ngày càng được áp dụng rộng rãi.

TPHCM tiếp tục ký kết với với các tỉnh xây dựng chuỗi thực phẩm an toàn

Bà Lan cho biết, doanh nghiệp trong chuỗi phải đầu tư mạnh vào kiểm soát chất lượng, nhưng đổi lại uy tín được nâng cao. Đáng chú ý, đến nay chưa có doanh nghiệp nào trong hệ thống bị đình chỉ do vi phạm an toàn thực phẩm.

"Một khi đã tham gia chuỗi là thường thì thực phẩm đó phải đạt tiêu chuẩn VietGap rồi mới dám tham gia, nếu không thì cũng khó được chấp nhận. Cho nên là như thí sinh đi thi nhiều hơn, cũng giống như trường chuyên lớp chọn, thì rõ ràng chất lượng cũng phải khá hơn. Khi lưu thông trên thị trường thì đó cũng là đối tượng ưu tiên để được kiểm tra lấy mẫu nhiều hơn. Khi tham gia chuỗi thì sẽ được kiểm tra chặt chẽ hơn", bà Phạm Khánh Phong Lan nói.

Cũng theo Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP.HCM, Sở sẽ tăng mạnh quy mô chuỗi trong thời gian tới và có kế hoạch để hỗ trợ đơn vị tham gia. Ở trường học, bệnh viện, bếp ăn công nghiệp sẽ tiến tới bắt buộc ưu tiên sử dụng sản phẩm từ chuỗi hoặc từ các chuẩn cao hơn.

Kim Dung/VOV-TP.HCM