TP.HCM lắng nghe và cam kết tạo bệ đỡ cho tài năng khoa học trẻ

Ngày 16-11, tại TP.HCM, Thành đoàn TP.HCM đã tổ chức buổi gặp mặt, động viên giữa lãnh đạo TP.HCM với các cá nhân đạt giải thưởng khoa học công nghệ Quả Cầu Vàng, Giải thưởng nữ sinh khoa học công nghệ Việt Nam năm 2025 đang nghiên cứu, học tập tại TP.

Phát biểu tại buổi gặp, nhiều ý kiến từ các nhà khoa học, sinh viên và cơ sở đào tạo đề xuất cần có thêm những chính sách hỗ trợ để phát triển khoa học, công nghệ, nhất là vấn đề thương mại hóa sản phẩm cũng như phát triển học thuật.

Đề xuất chính sách và quỹ hỗ trợ cho các tài năng trẻ

Tại đây, TS Lê Quốc Việt, Khoa Dược, Trường ĐH Tôn Đức Thắng, bày tỏ niềm tự hào khi được ghi nhận ở giải thưởng Quả Cầu Vàng năm nay. Thời gian tới, anh mong TP sẽ có thêm các chương trình hỗ trợ nhà khoa học trẻ tiếp cận đề tài nghiên cứu, đặc biệt là các đề tài chuyển giao; đồng thời tạo thêm nhiều sân chơi, cơ hội kết nối để hình thành mạng lưới hợp tác vững mạnh.

Bởi theo anh Việt, nghiên cứu khoa học hiện nay không còn bó hẹp trong từng lĩnh vực riêng lẻ mà đòi hỏi sự phối hợp liên ngành như y dược, công nghệ, môi trường…

TS Mai Ngọc Xuân Đạt, nghiên cứu viên, Viện Công nghệ Vật liệu tiên tiến, ĐH Quốc gia TP.HCM, mong lãnh đạo TP và các cơ quan, ban ngành sẽ có thêm nhiều đề tài hỗ trợ các nhà khoa học trẻ, giúp các bạn có cơ hội phát triển các nhóm nghiên cứu trẻ mạnh hơn.

Bên cạnh đó, anh hy vọng TP và các sở, ngành sẽ mở rộng nguồn quỹ hỗ trợ để các nhà khoa học trẻ có điều kiện tham gia các chương trình trao đổi, thực tập ngắn hạn tại các viện nghiên cứu, trường đại học quốc tế, giúp học hỏi và mang kiến thức về đóng góp cho khoa học – công nghệ trong nước.

Sinh viên Võ Ngọc Minh Anh, Trường ĐH Khoa học Tự nhiên, ĐH Quốc gia TP.HCM, đề xuất TP mở rộng cơ hội nghiên cứu, đặc biệt với các đề tài do nữ sinh chủ trì. Em mong TP kết hợp phát triển công nghệ với xây dựng văn hóa – con người, hỗ trợ nghiên cứu AI trong bảo tồn văn hóa dân tộc và xây dựng cơ sở dữ liệu mở, tạo điều kiện cho các trường, doanh nghiệp khai thác.

Minh Anh cũng kỳ vọng hình thành mạng lưới khoa học – văn hóa – sáng tạo dành cho phụ nữ, lan tỏa hình ảnh người phụ nữ Việt Nam trí tuệ, bản lĩnh và nhân ái.

Đại diện các nữ sinh đạt giải thưởng về khoa học, công nghệ nêu ý kiến tại buổi gặp. Ảnh: BTC

Là một nữ sinh viên hiếm hoi khi theo đuổi lĩnh vực cơ khí, em Trần Thị Kiều My, Trường ĐH Bách khoa, ĐH Quốc gia TP.HCM, mong TP có thêm chính sách về quỹ đầu tư cho sinh viên ngành cơ khí trong bối cảnh mới, bởi cơ khí hiện không chỉ là cơ khí truyền thống mà còn gắn với tự động hóa, trí tuệ nhân tạo và các công nghệ mô phỏng.

Ngành mà em đang theo học là cơ khí – một ngành khó với tất cả mọi người, đặc biệt là nữ sinh. Các bạn nữ thường thiệt hơn về thể chất và sinh học nên để học tốt, các bạn phải cố gắng gấp nhiều lần. Tuy nhiên, khi được tiếp cận môi trường học tập nghiêm túc và phù hợp, em nhận ra rằng điều quan trọng là các bạn phải dám vượt qua giới hạn bản thân, được truyền cảm hứng và sống thật với đam mê.

"Hiện em là một trong bốn nữ sinh trên tổng số hơn 300 sinh viên khóa 2021. Em tin nếu các bạn nữ được tạo cơ hội và tự tin thể hiện năng lực thì hoàn toàn có thể học và thành công trong ngành cơ khí cũng như các ngành kỹ thuật khác” – Kiều My chia sẻ.

Ở góc độ cơ sở đào tạo, PGS.TS Nguyễn Tấn Trần Minh Khang, Phó hiệu trưởng Trường ĐH Công nghệ thông tin, cho rằng TP.HCM - trong đó có ĐH Quốc gia TP.HCM, là nơi luôn đóng góp lực lượng lao động chất lượng cao chủ lực.

Ông cũng trăn trở một thực tế hiện nay, mỗi năm, như Trường ĐH Công nghệ thông tin có khoảng 340 bài báo khoa học, trong đó 240 bài có sinh viên cùng tham gia nghiên cứu. Tuy nhiên, tỉ lệ các em ra nước ngoài học tiến sĩ rồi quay trở về nước gần như bằng 0%. Lý do chủ yếu là chi phí học tập, nghiên cứu ở bậc sau đại học quá cao, trong khi ở các nước khác, nghiên cứu sinh được chính phủ hoặc trường đại học cấp học bổng và hỗ trợ.

PGS Khang đề xuất TP xây dựng một quỹ nghiên cứu khoa học. Bên cạnh các chức năng thông thường, quỹ này đặc biệt hỗ trợ sinh viên có kết quả nghiên cứu được báo cáo tại hội nghị, hội thảo khoa học trong và ngoài nước.

"Các chi phí như đi lại, tham dự hội nghị thường rất lớn, trong khi nếu chỉ có nguồn kinh phí trong nước thì quá khó để sinh viên có cơ hội cọ xát quốc tế" - ông Khang nói và mong TP cần xem mỗi nghiên cứu sinh của ĐH Quốc gia TP.HCM như một đề tài đóng góp trực tiếp cho nguồn lực tri thức của TP, giúp thúc đẩy thêm các chính sách hỗ trợ phù hợp.

Các nhà khoa học trẻ, sinh viên nhận khen thưởng từ lãnh đạo TP.HCM. Ảnh: BTC

TP.HCM cam kết đồng hành, tạo bệ đỡ cho nghiên cứu ứng dụng và sáng tạo

Về vấn đề này, PGS.TS Huỳnh Thành Công, Phó trưởng ban, Ban khoa học và công nghệ, ĐH Quốc gia TP.HCM, cho rằng để hoạt động nghiên cứu đi xa hơn, các bạn sinh viên cần thêm sự hỗ trợ kết nối với thị trường và nhu cầu thực tiễn của doanh nghiệp, thành phố. Điều này giúp đề tài có cơ hội ứng dụng, trở thành sản phẩm hữu ích.

ĐH Quốc gia TP.HCM đang xây dựng cơ sở hạ tầng mới, tạo điều kiện tốt hơn cho sinh viên và các nhóm nghiên cứu triển khai đề tài. Do đó, ông mong TP tiếp tục đồng hành để có thêm nhiều sân chơi, nhiều chương trình dành cho sinh viên và nhà khoa học trẻ, không chỉ trong hệ thống của ĐH Quốc gia mà mở rộng cho tất cả trường ĐH trên địa bàn TP.

Ông cũng mong tiếp tục phối hợp với TP để có những chính sách tạo bệ đỡ cho sinh viên và các nhà khoa học trẻ, từ đó có thêm nhiều sản phẩm nghiên cứu đóng góp cho nhu cầu thực tiễn của TP.

Ghi nhận các ý kiến của các nhà khoa học, sinh viên, ông Võ Minh Thành, Phó giám đốc Sở KH&CN TP.HCM, thông tin hiện nay TP.HCM đang triển khai đề án thí điểm một số chính sách thúc đẩy thương mại hóa sản phẩm nghiên cứu khoa học. Khi chính sách được ban hành, các đề xuất cụ thể từ những người trực tiếp nghiên cứu như giảng viên, sinh viên... là rất cần thiết. Ví dụ, hỗ trợ kết nối với doanh nghiệp đồng hành để thương mại hóa sản phẩm hay khi sử dụng ngân sách nhà nước cho việc triển khai thì cần có cơ chế tháo gỡ.

Ông Võ Minh Thành, Phó giám đốc Sở KH&CN TP.HCM.

TP cũng sẽ có những hỗ trợ đối với đội ngũ khoa học trẻ, thành lập quỹ hỗ trợ sinh viên tham dự hội nghị trong và ngoài nước, xây dựng cơ sở dữ liệu dùng chung và cơ chế chia sẻ kết quả nghiên cứu giữa các trường.

Ông Thành cũng cho biết TP đang tập trung xây dựng cơ sở dữ liệu dùng chung, trong đó có dữ liệu liên quan đến đề tài nghiên cứu sử dụng ngân sách nhà nước. TP cũng sẽ tạo cơ chế chia sẻ kết quả nghiên cứu giữa các cơ sở đào tạo và đơn vị liên quan, nhằm tăng hiệu quả ứng dụng.

Thay mặt lãnh đạo TP, bà Trần Thị Diệu Thúy, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM, ghi nhận và đánh giá cao kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học, các sinh viên, cùng sự hỗ trợ của các đơn vị quản lý, các trường đại học. Theo bà, các giải thưởng về khoa học công nghệ là minh chứng cho sự sáng tạo, kiên trì và bản lĩnh của nhà khoa học, sinh viên cùng sự hỗ trợ từ nhà trường.

Bà Trần Thị Diệu Thúy, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM, cam kết TP sẽ có những cơ chế để các tài năng trẻ phát triển.

Bà Thúy cho biết TP.HCM được Trung ương giao nhiệm vụ trở thành trung tâm quốc tế về khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo. Và tới đây, ĐH Quốc gia TP.HCM sẽ khánh thành tiểu trung tâm nghiên cứu và sáng tạo, kết nối từ đề tài nghiên cứu đến sản phẩm doanh nghiệp.

Bà Thúy cam kết TP sẽ ban hành cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận kết quả nghiên cứu, đồng thời triển khai các chương trình học bổng, quỹ hỗ trợ, cơ chế tiếp cận thiết bị, phòng thí nghiệm và dữ liệu, đảm bảo các nhóm nghiên cứu trẻ có cơ hội tiếp cận nguồn lực.

Các sở, ngành sẽ xác định nhu cầu đặt hàng đề tài, xây dựng trung tâm khởi nghiệp và hỗ trợ nghiên cứu khoa học, đồng thời triển khai cơ chế chia sẻ phòng thí nghiệm, tối ưu hóa nguồn lực, tăng khả năng tiếp cận cho các nhà khoa học trẻ cả trong nước lẫn quốc tế.

PHẠM ANH