Anduril Seabed Sentinel: mạng cảm biến đáy biển dùng AI

Anduril vừa giới thiệu hệ thống giám sát âm thanh bí mật Seabed Sentinel, sử dụng mạng cảm biến dưới nước di động kết hợp trí tuệ nhân tạo (LatticeAI) để giám sát đáy biển theo chế độ thụ động, thời gian dài. Bối cảnh là cạnh tranh gia tăng ở không gian đáy biển, từ kiểm soát tuyến hàng hải chiến lược tới thăm dò tài nguyên, trong khi các phương thức giám sát truyền thống bộc lộ hạn chế trước thế hệ tàu ngầm ngày càng êm và môi trường âm học đại dương phức tạp.

Tổng quan hệ thống giám sát đáy biển dùng AI

Seabed Sentinel gồm các cảm biến đặt đáy biển có khả năng vận hành độc lập, liên kết thành mạng để mở rộng phạm vi bao phủ. Khác với mảng sonar chủ động hay phương tiện săn ngầm di động, hệ thống làm việc hoàn toàn thụ động, không phát xung chủ động nên giảm nguy cơ lộ vị trí. Nhờ vỏ chịu áp lực, cảm biến có thể hoạt động nhiều tháng, thậm chí nhiều năm, nhằm duy trì giám sát dài hạn.

Về thu thập dữ liệu, cảm biến dùng sonar thụ động để ghi nhận tiếng ồn tần thấp từ khoảng cách xa, sau đó phân tích, phân loại thông tin âm học dưới nước. Việc triển khai linh hoạt: cảm biến có thể được lắp đặt bằng phương tiện lặn không người lái dưới nước (UUV) hoặc tàu mặt nước, giúp rút ngắn thời gian bố trí và tái bố trí mạng lưới.

Bối cảnh kỹ thuật: hạn chế của giám sát truyền thống

Sonar chủ động cho phép dò tìm có hướng nhưng tầm phát hiện hạn chế và bản thân nguồn phát dễ bị đối phương phát hiện. Máy bay tuần tra săn ngầm chịu ràng buộc về nhiên liệu, thời tiết và khó duy trì hiện diện dài ngày trên vùng biển rộng. Trong khi đó, hiệu suất tàu ngầm được nâng cấp nhanh: theo “Báo cáo đánh giá mối đe dọa tàu ngầm toàn cầu 2025” của NATO, số lượng tàu ngầm hạt nhân hoạt động tiếp tục tăng; tiếng ồn của thế hệ tàu ngầm AIP mới đã giảm gần mức tiếng ồn nền đại dương, khiến các thiết bị giám sát truyền thống khó phát hiện.

Môi trường đại dương còn tạo thách thức riêng: biến thiên nhiệt độ và độ mặn làm lệch hướng truyền âm; lớp nhảy nhiệt gây khúc xạ, có thể khiến mục tiêu gần như “tàng hình”; âm thanh tự nhiên và nhân tạo (tiếng cá voi xanh, tàu hàng, sóng biển...) chồng lấn làm suy giảm hiệu quả của giám sát gián đoạn.

LatticeAI: xử lý tín hiệu và nhận dạng mục tiêu

Điểm nhấn của Seabed Sentinel là tích hợp LatticeAI do Anduril phát triển. Hệ thống này sử dụng học sâu và thư viện đặc trưng âm học tàu ngầm để phân tích, nhận dạng hàng trăm mục tiêu truyền thống trong môi trường ồn phức tạp, đồng thời đưa ra cảnh báo kịp thời. Việc xử lý phân tán trên mạng cảm biến giúp tăng độ bao phủ và tính bền bỉ của giám sát.

Triển khai và ứng dụng chiến thuật

Mạng cảm biến phân tán cho phép bố trí linh hoạt ở khu vực rộng, thiết lập các “lớp lắng nghe” tĩnh và kín đáo. Cảm biến thụ động hạn chế phát lộ, phù hợp giám sát dài hạn ở các tuyến hàng hải quan trọng hoặc khu vực cần theo dõi hoạt động dưới đáy biển. Khả năng hợp tác mạng giúp bù đắp khoảng trống quan sát và nâng xác suất phát hiện các tín hiệu tần thấp từ tầm xa.

Hạn chế kỹ thuật và rủi ro vận hành

Năng lượng: phụ thuộc pin; ở chế độ tải cao, tuổi thọ giảm đáng kể, ảnh hưởng thời gian trực chiến.
Bảo trì: bảo dưỡng biển sâu đòi hỏi thiết bị chuyên dụng, chi phí cao.
Nhận dạng mục tiêu: với tàu ngầm mới dùng giảm ồn mô phỏng sinh học hoặc triệt tiêu chủ động, khả năng nhận dạng của LatticeAI hiện chưa đủ.
An ninh mạng: liên lạc không dây giữa cảm biến dễ bị gây nhiễu hoặc tấn công, phát sinh rủi ro an ninh.

So sánh ngắn: truyền thống và Seabed Sentinel

Xu hướng giám sát dưới nước

Bên cạnh Mỹ, Nga, Nhật Bản và một số quốc gia khác đang phát triển thiết bị và hệ thống tương tự, phản ánh xu hướng kết hợp AI với mạng cảm biến phân tán để nâng cao tính kín đáo, đa dạng và hiệu quả của giám sát dưới nước. Dù vẫn còn rào cản về năng lượng, bảo trì và an ninh, hướng tiếp cận này giải quyết đáng kể những điểm yếu của các phương thức truyền thống trong bối cảnh tàu ngầm ngày càng êm và môi trường âm học phức tạp.

CTVX