TP.HCM sẽ có Quảng trường Thời Đại như New York?

Trong khi nhiều địa phương trên cả nước đang không ngừng đầu tư xây dựng các quảng trường hiện đại, trở thành điểm nhấn văn hóa, cộng đồng cho người dân, thì TP.HCM lại đang thiếu vắng những không gian quảng trường quy mô lớn, tương xứng với vị thế và nhu cầu phát triển đô thị.

Đơn cử, tỉnh Ninh Bình vừa khánh thành Quảng trường Thời Đại, công trình mang tính biểu tượng mới của tỉnh; tại Hà Nội, Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục cũng vừa được chỉnh trang, tạo nên không gian sinh hoạt, vui chơi sôi động giữa lòng phố cổ....

Hai quảng trường biểu tượng đang trên đà hình thành

Dù thành phố đã từng bước tổ chức được nhiều không gian công cộng, nhưng vẫn cần một (hoặc nhiều) quảng trường mang tính biểu tượng, được quy hoạch bài bản và xứng tầm với tầm vóc đô thị của TP.HCM.

Theo Quyết định phê duyệt Đồ án điều chỉnh quy hoạch chung TP.HCM đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2060 của Thủ tướng Chính phủ, thành phố sẽ được định hình bởi hệ thống các điểm nhấn đô thị và quảng trường hiện đại, hài hòa giữa yếu tố kiến trúc cảnh quan và giá trị văn hóa lịch sử.

Những điểm nhấn này không chỉ là công trình cao tầng hay kiến trúc độc đáo, mà còn là các quảng trường mở, nơi người dân có thể gặp gỡ, kết nối, lưu giữ ký ức đô thị.

Vị trí của các điểm nhấn này được lựa chọn kỹ lưỡng tại các trục giao thông chính, các nút giao quan trọng, cửa ngõ thành phố, trung tâm khu đô thị mới hoặc các không gian mở ven sông.

Hiện TP.HCM đang triển khai 2 dự án quảng trường trọng điểm: quảng trường trước chợ Bến Thành và quảng trường trung tâm khu đô thị mới Thủ Thiêm, được kỳ vọng sẽ trở thành những dấu chấm cảm thị giác cho diện mạo thành phố.

Tại phường Bến Thành, dự án cải tạo khu vực trước chợ Bến Thành, trái tim lịch sử của thành phố đang được khởi động trong giai đoạn 2025–2026. Dự án có tổng diện tích cải tạo gần 59.000 m², gồm các hạng mục: quảng trường, đường giao thông, vỉa hè và các công trình phụ trợ. Tổng vốn đầu tư lên đến 145 tỉ đồng, do Ban Quản lý Dự án đầu tư xây dựng khu vực quận 1 làm chủ đầu tư.

Khu vực này chia thành 4 phân vùng: khu vực xung quanh chợ Bến Thành; tiểu đảo trước trụ sở Hỏa xa; khu vực trước tứ giác Bến Thành; mũi tàu công viên 23-9.

Trước chợ Bến Thành sẽ có quảng trường. Ảnh: Nguyễn Tiến

Song song đó, khu đô thị mới Thủ Thiêm, được kỳ vọng trở thành phố Đông của TP.HCM cũng đang thu hút nhiều nhà đầu tư chiến lược. Dự án quảng trường trung tâm Thủ Thiêm với quy mô hơn 21 ha và vốn đầu tư gần 1.800 tỉ đồng, sẽ là quảng trường lớn nhất Việt Nam khi hoàn thành. Kết hợp với công viên bờ sông, dự án sẽ tạo ra không gian công cộng lên tới 30 ha, một không gian mở khổng lồ phục vụ các sự kiện lễ hội, văn hóa, chính trị và sinh hoạt cộng đồng.

Tập đoàn Trường Hải (THACO) mới đây đã đề xuất đầu tư cụm dự án gồm quảng trường trung tâm, công viên bờ sông, khu lâm viên sinh thái rộng hơn 150 ha, với tổng diện tích quy hoạch gần 180 ha. Các hạng mục được nghiên cứu triển khai theo mô hình đối tác công tư (PPP), hứa hẹn sẽ tạo ra một quần thể không gian xanh, công cộng, hiện đại và mang đậm dấu ấn địa phương.

TP.HCM muốn có một "Quảng trường Thời Đại"

Trong các cuộc họp bàn về cải tạo khu vực chợ Bến Thành, lãnh đạo UBND TP.HCM từng bày tỏ kỳ vọng biến quảng trường phía trước chợ Bến Thành một không gian công cộng sôi động, mang hơi hướng như Quảng trường Thời Đại (Times Square) của New York. Mục tiêu là kiến tạo một biểu tượng mới cho thành phố, vừa mang đậm bản sắc địa phương, vừa đủ sức hấp dẫn du khách và nhà đầu tư.

Hiện nay, Sở Xây dựng TP.HCM đang tích cực phối hợp với Ban Quản lý Dự án Đầu tư Xây dựng khu vực Quận 1 để hoàn thiện thiết kế, đảm bảo chất lượng tốt nhất trước khi trình các bước phê duyệt và khởi công theo đúng lộ trình.

Về phía chính quyền địa phương, UBND phường Bến Thành cũng cho biết dự án cải tạo quảng trường đang được triển khai và kỳ vọng sẽ trở thành điểm nhấn mới của phường trong tương lai gần.

Cùng với đó, các đơn vị chức năng đang nghiên cứu tích hợp mô hình kinh tế đêm, chuỗi hoạt động du lịch, giải trí và kết nối không gian giữa chợ Bến Thành, phố đi bộ Bùi Viện, tuyến đường Lê Lợi, phố đi bộ Nguyễn Huệ. Cụm không gian này được kỳ vọng sẽ hình thành một trục phát triển kinh tế và văn hóa đô thị đặc sắc ngay trung tâm TP.HCM.

TP.HCM đang thiếu những quảng trường xứng tầm. Ảnh: Nguyễn Tiến

Kỹ sư cầu đường Trần Văn Tường nhận xét rằng tại TP.HCM, nhu cầu về những quảng trường có quy mô, có dấu ấn và có chiều sâu văn hóa ngày càng rõ rệt. Nhất là khi thành phố đang mở rộng địa giới hành chính, những không gian công cộng quy mô lớn như quảng trường, phố đi bộ càng trở thành “hạt nhân mềm” giúp gắn kết con người với thành phố.

Tại khu vực trung tâm TP.HCM, nhiều dự án đang dần hé lộ những kỳ vọng lớn. Dự án cầu đi bộ bắc qua sông Sài Gòn nối phố đi bộ Nguyễn Huệ với công viên bờ sông Sài Gòn không chỉ là một công trình hạ tầng, mà còn là biểu tượng của sự kết nối hai không gian đô thị giàu lịch sử và giàu tiềm năng phát triển. Nó sẽ mở ra hành trình trải nghiệm liên hoàn từ phố đi bộ qua công viên ven sông đến quảng trường trung tâm mới tại Thủ Thiêm.

Không chỉ dừng ở một vài điểm, TP.HCM hoàn toàn có thể mở rộng mô hình phố đi bộ ra nhiều khu vực tiềm năng khác.

Đường Lê Lợi sau thời gian dài bị chắn bởi dự án metro đang dần hồi sinh, rất thích hợp để mở rộng phố đi bộ theo chiều dài, liên kết ga metro Bến Thành, Nhà hát Thành phố, kết nối cả về giao thông và văn hóa. Kết hợp giao thông xanh như xe buýt điện, xe đạp công cộng và các biện pháp giảm thiểu xe cá nhân sẽ khiến không gian trung tâm thành phố trở nên thân thiện, đáng sống hơn.

Xa hơn nữa, một số địa điểm như khu vực hồ Con Rùa nơi giao cắt của các trục đường như Alexandre de Rhodes, Phạm Ngọc Thạch, Võ Văn Tần đang hội đủ điều kiện về di sản, cây xanh, kiến trúc để hình thành một phố đi bộ mang màu sắc trẻ trung, nghệ thuật và tri thức.

NHẬT ÁNH