TP.HCM thiếu công viên cây xanh trầm trọng

Bí thư Thành ủy TP. HCM Nguyễn Thiện Nhân cho rằng, thành phố có nền kinh tế khá phát triển, nhưng quy hoạch cây xanh còn lạc hậu. Năm 1975, thành phố có 3,6 triệu dân, đến nay đã tăng lên 10 triệu dân, nhưng diện tích công viên cây xanh tăng không đáng kể, tổng diện tích cây xanh so với nhu cầu chỉ đạt 8%.

Thực trạng này được Sở Xây dựng TP. HCM thống kê: diện tích đất công viên khu vực nội thành cũ gồm 13 quận là hơn 273 ha, chiếm tỷ lệ hơn 55%; khu vực 6 quận mới là 172 ha, chiếm 35%; khu vực 5 huyện chỉ có 42 ha, chiếm chưa tới 10%. Trong khi diện tích đất cho công viên theo quy hoạch thì 13 quận nội thành cũ chỉ hơn 8,5%; khu vực 6 quận mới là hơn 32% và 5 huyện ngoại thành là gần 60%. Điển hình như các quận 9, 12, Thủ Đức, Bình Tân, Nhà Bè, Hóc Môn, Củ Chi, Bình Chánh chưa có một công viên công cộng nào. Theo Sở Xây dựng TP.HCM, tính đến cuối năm 2018, thành phố có hơn 490 ha đất công viên với 369 công viên công cộng và các công viên trong khu nhà ở. Diện tích đất công viên đạt 0,49% m2/người.

Công viên Gia Định, một trong những mảng xanh lớn của TP. HCM

Cũng theo thống kê từ Sở Xây dựng TP.HCM, trong 7 năm qua chỉ tăng thêm được 10,78 ha công viên công cộng. Do đó, chưa tạo thêm được nhiều không gian sinh hoạt với quy mô lớn cho người dân, chưa cải thiện được chỉ tiêu đất công viên cho toàn thành phố. Ngoài ra, việc chậm đầu tư xây dựng cũng ảnh hưởng đến đời sống của người dân nằm trong các khu vực được quy hoạch đất công viên. Như vậy, tốc độ đầu tư công viên cây xanh của TP. HCM hiện nay mới chỉ đạt 1,54 ha/năm. Theo tốc độ này, để phủ xanh khoảng gần 10.000 ha đất công viên còn lại trên địa bàn thành phố, TP. HCM phải mất gần… 6.500 năm nữa.

Khẳng định một lần nữa về sự thiếu hụt công viên của TP. HCM, theo ông Chuah Hock Seong, thành viên Ban giám đốc National Park (Singapore) tại đảo quốc Singapore, tỷ lệ công viên công cộng đã đạt tới 8 m2 cây xanh/ người. Để đạt được con số này, Singapore chỉ mất 50 năm bằng cách triển khai chiến lược khuyến khích mỗi hộ dân tự làm vườn, làm mảng xanh ngay trong nhà. Mỗi dự án nhà ở luôn được chú trọng và chỉ được cấp phép khi đáp ứng đủ yêu cầu về mảng xanh. Các công viên, mảng xanh tại Singapore được xây dựng ngay gần các khu dân cư và có mạng lưới hành lang kết nối các công viên để người dân có thể đi bộ, đạp xe từ công viên này qua công viên khác một cách thuận tiện, an toàn nhất.

Chuyên gia về đô thị người Pháp Frédéric Auclair cho rằng, để duy trì cũng như phát triển diện tích công viên, có thể hợp tác với khu vực kinh tế tư nhân, có một phần từ ngân sách hoặc hợp tác công tư. Ở Paris, nhiều nhà đầu tư tư nhân mua lại đất công viên của thành phố để quản lý, trong khi hệ thống công viên của Singapore lại chủ yếu do nhà nước quản lý.

Nguyên nhân dẫn đến trở ngại trong thu hút vốn đầu tư, phát triển công viên, cây xanh, chiếu sáng của TP. HCM được ông Nguyễn Hồng Tiến, nguyên Cục trưởng Cục Hạ tầng kỹ thuật, Bộ Xây dựng chỉ rõ: “Do chưa có quy hoạch tổng thể nên thành phố không thể đề ra kế hoạch trung hạn, kế hoạch dài hạn, không có dự án để tìm ra phương án gọi vốn, dẫn đến làm manh mún, không đồng bộ, chưa đạt hiệu quả. Đơn cử, cây xanh và chiếu sáng là 2 ngành dịch vụ công ích có tính đặc thù nhưng hiện đang hoàn toàn là dịch vụ công ích, phụ thuộc vào vốn nhà nước, có rất nhiều ràng buộc, từ tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật đến các quy trình, định mức, đơn giá. Đồng thời, khi sử dụng nguồn vốn nhà nước thì rất khó có cơ sở, cơ chế khuyến khích cho các đơn vị tham gia quản lý, vận hành các công trình”.

Bí thư Thành ủy TP. HCM Nguyễn Thiện Nhân khẳng định, để khắc phục hạn chế trên, thì TP.HCM phải quyết liệt thay đổi. Việc không tổ chức giám sát thực hiện chỉ tiêu cây xanh trong nhiều năm qua là một nguyên nhân quan trọng dẫn đến tỷ lệ công viên cây xanh thấp. Vì vậy, TP. HCM cần xây dựng ngay kế hoạch phát triển công viên cây xanh trên địa bàn trong 10 năm tới cũng như thời gian dài hơi hơn; đồng thời tổ chức giám sát chặt chẽ quá trình thực hiện kế hoạch này.

Minh Lâm