TP. Hồ Chí Minh: Làm gì để mỗi ngày thực hiện giải ngân đầu tư công gần 540 tỷ đồng?

Dự án cải tạo kênh Tham Lương - Bến Cát - rạch Nước Lên đoạn qua quận Gò Vấp, TP.HCM. Ảnh: CTV

Áp lực lớn

Theo số liệu thống kê từ Kho bạc Nhà nước (KBNN) TP.HCM, năm 2023 số vốn đầu tư công của TP.HCM được giao lớn gần gấp đôi năm ngoái. Nếu như cả nước khoảng 720.000 tỷ đồng, thì TP.HCM chiếm hơn 70.000 tỷ đồng, tương đương 10%. Số vốn được giao nhiều hơn, đồng thời lại có những dự án kéo dài, phải thực hiện gấp rút nhiều công đoạn.

Cụ thể, Thủ tướng Chính phủ đã giao kế hoạch vốn đầu tư công cho TP.HCM là 70.518 tỷ đồng, trong đó riêng phần ngân sách địa phương là 55.225 tỷ đồng, cao gần 2 lần so với kế hoạch năm 2022. Trên cơ sở đó, UBND TP.HCM đã phân bổ 68.487 tỷ đồng, cao hơn gấp đôi số vốn đầu tư công bình quân 5 năm (giai đoạn 2018 - 2022) và cao hơn bình quân vốn đầu tư công được phân bổ của cả nước là một thách thức lớn của thành phố.

Tổng giá trị giải ngân thuộc kế hoạch năm 2023 đến 19/10/2023 đạt là 24.044 tỷ đồng, tương ứng tỷ lệ 35% so với kế hoạch vốn do UBND thành phố giao và đạt 34% so với kế hoạch do Thủ tướng Chính phủ giao, thấp hơn tỷ lệ bình quân chung cả nước đến tháng 9/2023 là 51,38% và thấp hơn so với tỷ lệ giải ngân bình quân 05 năm trước liền kề tính đến tháng 10 của thành phố là 42,7%.

Tính đến thời điểm hiện tại, TP.HCM có 8/60 chủ đầu tư và 5/22 địa phương giải ngân trên 51% (mức bình quân cả nước); 34/60 chủ đầu tư và 17/22 địa phương giải ngân thấp hơn mức bình quân cả nước. Nhóm này được giao gần 55.900 tỷ đồng, nhưng mới giải ngân hơn 19.100 tỷ đồng. Ngoài ra, còn 18/60 chủ đầu tư chưa giải ngân đồng nào dù năm 2023 được giao hơn 5.900 tỷ đồng.

Tuy nhiên, theo phân tích của KBNN thành phố, nếu xét về giá trị tuyệt đối số vốn giải ngân đầu tư công trong 09 tháng đầu năm của TPHCM là cao nhất trong 63 tỉnh, thành phố. So với cùng kỳ năm 2022 (giải ngân đến hết 31/10/2022 được 12.703 tỷ đồng) thì giải ngân đến ngày 19/10/2023 cao hơn gần hai lần.

Do vậy, để đảm bảo chỉ tiêu giải ngân 95% kế hoạch vốn năm theo chỉ đạo của UBND TP.HCM, mỗi ngày thành phố phải thực hiện giải ngân khoảng 539 tỷ đồng từ nay đến cuối năm ngân sách.

Mới đây, tại hội nghị chuyên đề về giải ngân vốn đầu tư công, UBND TP.HCM nêu rõ, về khả năng giải ngân vốn năm 2023, có 1.807 dự án được các chủ đầu tư xác định sẽ giải ngân đạt 95% kế hoạch vốn, trong đó có 288 dự án cần phải đẩy nhanh tiến độ. Có 233 dự án dự kiến giải ngân dưới 95% với số vốn dự kiến không giải ngân được là hơn 19.500 tỉ đồng, chiếm 28,4% tổng kế hoạch vốn năm 2023 của TP.HCM.

Đáng lưu ý, có 98 dự án không đảm bảo tỷ lệ giải ngân vì ảnh hưởng công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Lý do, nhiều dự án chưa được các quận huyện khảo sát, tính toán kỹ chi phí bồi thường khi lập hồ sơ đề xuất chủ trương đầu tư, đến khi được duyệt phương án bồi thường thì chi phí thực tế thấp hơn số được duyệt dẫn đến không thể giải ngân.

Ngoài ra còn một số nguyên nhân khác như chậm thực hiện thủ tục điều chỉnh quy hoạch, nhà thầu thi công không đủ năng lực, giá trị quyết toán thực tế thấp hơn dự kiến đăng ký vốn, chậm thủ tục quyết toán dự án…

Trong số những nguyên nhân trên, theo UBND TP.HCM, đáng lưu ý nhất là công tác phối hợp, đôn đốc và nhắc nhở, thúc đẩy còn nhiều vấn đề nhiêu khê giữa chủ đầu tư với sở ngành, địa phương, ban quản lý dự án. Điều này dẫn đến một số công trình trọng điểm, cấp bách bị vướng, kéo theo tỷ lệ giải ngân thấp.

Ông Nguyễn Văn Nên - Bí thư Thành ủy TP.HCM cho biết, trong bối cảnh tỷ lệ giải ngân 9 tháng đầu năm của TP.HCM thấp hơn mức bình quân chung cả nước, hồi tháng 4/2023 Ban Thường vụ Thành ủy đã lập 13 đoàn công tác kiểm tra các dự án trọng điểm, phân công nhiệm vụ cụ thể để thực hiện nhưng tiến độ vẫn còn chưa đạt.

Nhiều giải pháp đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công

Để góp phần giải tỏa áp lực, cùng tháo gỡ khó khăn trong giai đoạn nước rút về giải ngân vốn đầu tư công những tháng cuối năm, Giám đốc KBNN TP.HCM Nguyễn Hoàng Hải cho biết, với trách nhiệm được giao, đơn vị đang tiếp tục tổng hợp và tham mưu UBND thành phố các giải pháp nhằm chỉ đạo các chủ đầu tư đẩy nhanh công tác giải ngân vốn đầu tư công.

Cụ thể, đang tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài chính về số liệu giải ngân vốn đầu tư công để kịp thời tham mưu UBND thành phố điều chỉnh kế hoạch vốn từ các dự án không có nhu cầu hấp thụ vốn đến các dự án có thể triển khai nhằm phù hợp với tiến độ thực hiện từng dự án.

Giao dịch tại trụ sở KBNN TP.HCM. Ảnh: CTV

“Cùng thời điểm này, KBNN liên tục thông báo đến các chủ đầu tư gửi hồ sơ pháp lý đã hoàn thiện cũng như hồ sơ thanh toán khối lượng hoàn thành đến Kho bạc để kịp thời kiểm soát và thanh toán; thông tin đến chủ đầu tư các lưu ý trong nhiệm vụ kiểm soát chi vốn đầu tư công vào thời điểm cuối năm, các sai sót thường gặp để các đơn vị chủ động thực hiện” - Giám đốc KBNN TP.HCM Nguyễn Hoàng Hải thông tin.

Cũng theo KBNN TP.HCM, hiện nay đơn vị đã phân loại trạng thái 6 nhóm dự án được giao kế hoạch vốn đầu tư công năm 2023 để theo dõi tỷ lệ giải ngân hàng tháng nhằm đôn đốc chủ đầu tư cũng như báo cáo, đề xuất, kiến nghị đến các cơ quan quản lý liên quan có biện pháp tham gia tháo gỡ vướng mắc, theo các tiêu chí như: Nhóm dự án hoàn thành được phê duyệt quyết toán; Nhóm dự án đã hoàn thành đang thực hiện quyết toán; Nhóm dự án có khả năng hoàn thành năm 2023; Nhóm dự án chuyển tiếp (hoàn thành sau năm 2023); Nhóm dự án khởi công mới; Nhóm dự án chuẩn bị đầu tư.

Theo Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi, năm nay TP.HCM cần giải ngân gần 27.000 tỉ đồng vốn bồi thường. Số vốn này phải giải ngân trước ngày 31/12 nên cần tập trung thủ tục để giải ngân đạt tiến độ.

Theo ông Mãi để thực hiện tốt nhất giải ngân vốn bồi thường phải đi kèm mức giá bồi thường, tái định cư tốt nhất, vận dụng chính sách hỗ trợ tạo đồng thuận cao nhất. Do đó, lãnh đạo 22 quận, huyện và TP.Thủ Đức chỉ đạo Ban Bồi thường giải phóng mặt bằng căn cứ nguồn vốn giải ngân được giao, phấn đấu đạt mức cao nhất.

Phát biểu tại hội nghị chuyên đề giải ngân vốn đầu tư công của thành phố mới đây, Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Văn Nên cho biết, sẽ làm quyết liệt hơn trong công tác kiểm tra, giám sát đầu tư công. Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Nên yêu cầu, các đơn vị, địa phương, chủ đầu tư phải gửi cam kết đến UBND TP.HCM và Ban Thường vụ Thành ủy TP.HCM về những công việc sẽ làm trong hơn 2 tháng còn lại của năm 2023. Yêu cầu bản cam kết, ngoài nêu những giải pháp sẽ làm thì có thể nêu những vướng mắc mà cấp thành phố phải giải quyết để thực hiện.

Gia Cư