TP Hồ Chí Minh: Tăng cường đối thoại để ổn định quan hệ lao động

Người lao động thoải mái đề xuất ý kiến tại các buổi đối thoại tại doanh nghiệp.

Doanh nghiệp ‘mở lòng’, người lao động gắn bó

Mới đây, tại hội nghị người lao động của Công ty CP Nhựa Đại Đồng Tiến (Quận 5, TP Hồ Chí Minh), không khí đối thoại diễn ra cởi mở giữa công nhân và ban lãnh đạo. Người lao động mạnh dạn kiến nghị tăng tiền suất ăn do giá cả leo thang, bổ sung trang bị bảo hộ, nâng mức phúc lợi, tổ chức nghỉ mát hằng năm, phát động các hoạt động thể thao để gắn kết tập thể... Tất cả ý kiến đều được doanh nghiệp ghi nhận và cam kết xem xét giải quyết thỏa đáng.

Ông Nguyễn Thành Tài, Giám đốc nhân sự công ty CP Nhựa Đại Đồng Tiến cho biết, việc quan tâm chăm lo cho người lao động cả tinh thần và vật chất sẽ giúp tâm lý của người lao động thoải mái thì năng suất lao động mới cao, doanh nghiệp mới phát triển bền vững, chưa kể người lao động cũng sẽ gắn bó lâu dài với người lao động.

“Không chỉ quan tâm đến đối thoại với công nhân, công ty này còn chú trọng bồi dưỡng văn hóa đoàn kết trong nội bộ người lao động. Những công nhân lâu năm hướng dẫn tận tình người mới, sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm và cùng nhau hoàn thành mục tiêu chung. Một điểm nhấn đáng chú ý là chương trình “Những trái tim nhân ái” do ban giám đốc phối hợp Công đoàn khởi xướng, đã lan tỏa tinh thần tương thân tương ái trong toàn công ty. Ba trường hợp người lao động và con em của họ mắc bệnh hiểm nghèo đã nhận được hỗ trợ kịp thời từ chính những đồng nghiệp của mình Đây là nét văn hóa đẹp được hình thành từ chính sự quan tâm, dẫn dắt của ban lãnh đạo và lan tỏa từ trên xuống”, ông Nguyễn Thành Tài nói thêm.

Tương tự, theo ông Phạm Thanh Hải, CEO Trang tuyển dụng JobsGO (quận Phú Nhuận), trong bối cảnh doanh nghiệp phải tinh gọn bộ máy để tối ưu hiệu quả sản xuất, giữ chân người lao động giỏi trở thành ưu tiên hàng đầu. Vì vậy, doanh nghiệp cần cho người lao động thấy được giá trị của họ trong bộ máy, ghi nhận đóng góp một cách minh bạch và trao quyền để họ chủ động phát triển. Khi người lao động cảm thấy mình được tôn trọng, họ sẽ lựa chọn gắn bó lâu dài.

Các đề xuất của người lao động nữ công ty Đại Dũng được doanh nghiệp chấp thuận nhờ đối thoại.

Chị Nguyễn Thị Kim Dung, lao động nữ của Công ty Đại Dũng cho biết, từ những cuộc đối thoại, các đề xuất của người lao động đều được lãnh đạo công ty ghi nhận và đồng ý thực hiện ngay từ ngày 1/6/2025.

“Các tâm tư, nguyện vọng của NLĐ đều được giãi bày một cách thoải mái và chi tiết, trực tiếp để lãnh đạo doanh nghiệp lắng nghe, nắm bắt. Sau đối thoại, các lao động nữ ai cũng thấy rất phấn khởi khi các nguyện vọng đưa ra như: Hỗ trợ tiền vệ sinh phí cho lao động nữ với mức 100.000 đồng/người/tháng; hưởng nguyên lương để đi khám thai; lao động nữ mang thai được nghỉ ăn trưa trước 10 phút so với thời gian làm việc chung; lao động nữ nuôi con dưới 12 tháng tuổi được nghỉ 2 ngày thứ Bảy mỗi tháng; công ty bố trí phòng và trang thiết bị vắt trữ sữa đạt chuẩn... Vì vậy, người lao động mong muốn doanh nghiệp có nhiều cuộc đối thoại như thế này hơn nữa”, chị Dung cho biết thêm.

Xây dựng văn hóa thương lượng

Theo Sở Nội vụ TP Hồ Chí Minh, trong 6 năm triển khai Chỉ thị 37, TP Hồ Chí Minh đã ghi nhận nhiều chuyển biến tích cực trong quan hệ lao động. Số vụ tranh chấp lao động tập thể giảm đều hằng năm, tính chất tranh chấp cũng dần trở nên ôn hòa hơn so với giai đoạn trước 2019.

Cụ thể, từ năm 2019 đến nay, các cơ quan chức năng thành phố đã tiếp nhận hơn 5.300 yêu cầu hòa giải tranh chấp lao động cá nhân, trong đó chủ yếu liên quan đến việc thực hiện hợp đồng, tiền lương, phụ cấp và các chế độ. Đáng chú ý, tỷ lệ hòa giải thành công tăng từ 40% lên gần 50% trong năm 2024, cho thấy sự nỗ lực lớn từ đội ngũ hòa giải viên và các tổ chức liên quan trong việc giải quyết mâu thuẫn ngay từ cơ sở.

Cũng trong giai đoạn này, số vụ tranh chấp lao động tập thể dẫn đến ngừng việc đã giảm đáng kể. Nếu như năm 2022 ghi nhận 13 vụ với gần 6.000 người tham gia thì đến năm 2024, chỉ còn 4 vụ, liên quan đến hơn 700 người. Trong 4 tháng đầu năm 2025, TP Hồ Chí Minh chỉ ghi nhận 2 vụ tranh chấp quy mô nhỏ, xảy ra trong ngành dệt may và da giày, với nguyên nhân xoay quanh tiền lương, thưởng và bảo hiểm.

Một trong những yếu tố nền tảng giúp đạt kết quả này là việc triển khai quy chế dân chủ tại nơi làm việc. Việc tổ chức đối thoại, thương lượng tập thể và ký kết thỏa ước lao động tập thể ngày càng đi vào chiều sâu. Cụ thể, trong giai đoạn 2019 - 2024, TP Hồ Chí Minh đã tiếp nhận 28.519 bản thỏa ước lao động tập thể từ doanh nghiệp và hơn 21.000 lượt đăng ký nội quy lao động.

Đại diện Sở Nội vụ TP Hồ Chí Minh cho biết, hiện nay, Thành phố cũng đang triển khai Đề án “Phát triển quan hệ lao động TP Hồ Chí Minh giai đoạn 2022 - 2026”, trong đó tập trung xây dựng các thiết chế quan hệ lao động, đào tạo nâng cao năng lực quản lý cho cán bộ phụ trách và hỗ trợ doanh nghiệp trong công tác đối thoại, thương lượng. Tuy nhiên khi triển khai vẫn còn vướng mắc ở một số doanh nghiệp. Vì vậy, Thành phố vẫn còn tình trạng doanh nghiệp vi phạm quy định về trả lương, thưởng, tham gia bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế. Một số nơi thực hiện đối thoại, ký kết thỏa ước lao động còn hình thức, chưa thực chất…

Đại diện Ban Tổng Giám đốc và Công đoàn cơ sở Công ty Đại Dũng ký biên bản đối thoại.

Để khắc phục các hạn chế trên, Sở Nội Vụ cũng đề xuất TP Hồ Chí Minh cần xác định sẽ tiếp tục thực hiện hiệu quả các đề án phát triển quan hệ lao động, trong đó chú trọng nâng cao vai trò đại diện, chăm lo và bảo vệ quyền lợi chính đáng của người lao động. Thành phố đặt mục tiêu xây dựng môi trường lao động ổn định, văn minh, nơi mà cả người lao động và người sử dụng lao động đều cảm thấy được lắng nghe, chia sẻ và tôn trọng.

Mặt khác, nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tranh chấp lao động vẫn xoay quanh vấn đề tiền lương và thưởng. Vì vậy, Thành phố đang kiến nghị nâng mức xử phạt hành chính đối với hành vi chậm trả hoặc không trả lương đúng hạn nhằm răn đe các doanh nghiệp vi phạm pháp luật lao động và bảo vệ tốt hơn quyền lợi của người lao động.

Bài và ảnh: Hoàng Tuyết/Báo Tin tức và Dân tộc