TP. Hồ Chí Minh xây dựng siêu chuỗi cung ứng toàn cầu xanh sau sáp nhập

Tăng tốc logistics siêu kết nối và công nghiệp công nghệ cao

Sự hợp nhất TP. Hồ Chí Minh, Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu tạo nên siêu đô thị với dân số gần 14 triệu, đóng góp 24% kinh tế cả nước. Đây là cơ hội tái thiết kế chuỗi cung ứng theo chuẩn mực toàn cầu, tận dụng hệ sinh thái cảng - công nghiệp - logistics từ trung tâm dịch vụ đô thị đến khu công nghiệp trọng điểm và cửa ngõ biển sâu quốc tế.

TP. Hồ Chí Minh sau sáp nhập với dân số gần 14 triệu, đóng góp 24% kinh tế cả nước. Ảnh minh họa.

Chia sẻ với phóng viên, ông Bùi Hoàng Tá Vũ, Giám đốc Sở Công thương TP. Hồ Chí Minh cho rằng: "Sáp nhập ba địa phương năng động mở ra tầm vóc mới cho TP.Hồ Chí Minh. Chúng tôi muốn nơi đây là trung tâm sản xuất công nghiệp trụ cột, nơi những sản phẩm cạnh tranh với các tập đoàn toàn cầu được tạo ra, nhờ quỹ đất dồi dào, nhân lực chất lượng và thị trường rộng lớn."

Ông Vũ cho biết, mục tiêu nâng tỷ trọng thương mại dịch vụ từ 51% GRDP hiện nay lên cao hơn đến năm 2030, với các ngành mũi nhọn như tài chính, công nghệ thông tin, y tế, giáo dục chất lượng cao và du lịch. Đặc biệt, TP.Hồ Chí Minh hướng tới trở thành hub logistics Đông Nam Á, với các khu thương mại tự do (FTZ) giảm chi phí vận chuyển, tăng sức cạnh tranh cho doanh nghiệp Việt trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Ông Đinh Hồng Kỳ, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP. Hồ Chí Minh (HUBA) cũng nhấn mạnh tam giác chiến lược, TP. Hồ Chí Minh điều phối dịch vụ và đổi mới, Bình Dương là thủ phủ công nghiệp công nghệ cao, còn Bà Rịa - Vũng Tàu dẫn đầu về cảng nước sâu và kinh tế biển. Để hiện thực hóa, ông Kỳ đề xuất đầu tư mạnh vào Vành đai 3-4, cao tốc liên vùng và mở rộng kết nối từ cảng Cát Lái đến Cái Mép - Thị Vải. Hệ thống đường sắt và metro liên vùng sẽ giúp vận chuyển hàng lạnh, hàng rời và phục vụ thương mại điện tử hiệu quả hơn. Về công nghiệp, gắn Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh với hành lang công nghiệp Bình Dương/Đồng Nai và viện nghiên cứu Bà Rịa - Vũng Tàu để giải bài toán công nghệ như xử lý nước thải, chuỗi lạnh và bán dẫn.

Ông Nguyễn Quốc Anh, Chủ tịch Hiệp hội Cao su - Nhựa TP. Hồ Chí Minh (RUPA) chia sẻ, sáp nhập mở ra dư địa đất đai rộng lớn. Doanh nghiệp cao su - nhựa trước đây phải di dời ra Bình Dương, Đồng Nai nay được hưởng chính sách kích cầu của TP. Hồ Chí Minh. Đặc biệt, Bình Dương với nguồn cao su dồi dào là cơ hội vàng để chúng tôi phát triển. Tuy nhiên, ông Quốc Anh cảnh báo, logistics vẫn là nút thắt. Đường xá chật hẹp, xe container mất cả ngày để quay đầu từ cảng về Hóc Môn hay Củ Chi.

Thách thức thể chế và định hướng chuỗi cung ứng xanh

Dù cơ hội rộng mở, TP. Hồ Chí Minh đứng trước những thử thách không nhỏ, từ hạ tầng quá tải đến thể chế lạc hậu. PGS.TS Trần Đình Thiên chia sẻ, TP. Hồ Chí Minh trước sáp nhập đã là đầu tàu kinh tế, nay cộng hưởng với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, sức mạnh không chỉ là cộng mà là nhân lên, tạo nên một siêu đô thị đẳng cấp thế giới.

PGS.TS Trần Đình Thiên cũng chỉ ra TP. Hồ Chí Minh là tổ hợp ba trung tâm: thương mại - tài chính (nội đô), công nghiệp công nghệ cao (Bình Dương), và logistics biển (Bà Rịa - Vũng Tàu). “Nhưng thời đại này đòi hỏi cơ cấu kinh tế hoàn toàn mới. Công nghiệp tầm thấp không còn chỗ đứng. Thể chế hiện nay là điểm nghẽn lớn nhất, như ngập lụt, tắc đường hay hạ tầng đô thị yếu kém cho thấy"- ông Thiên cảnh báo.

PGS.TS Trần Đình Thiên kêu gọi trao quyền tự quyết cho TP. Hồ Chí Minh, để thành phố “bay lên” đúng với nội lực, trở thành siêu đô thị hạng toàn cầu với công nghệ cao và đổi mới sáng tạo.

TP. Hồ Chí Minh có tiềm năng trở thành siêu đô thị cung ứng toàn cầu xanh. Ảnh minh họa.

Ông Nguyễn Quốc Anh bổ sung, sáp nhập là cơ hội, nhưng thủ tục hành chính vẫn rườm rà, phải chờ thống nhất giữa các địa phương. Doanh nghiệp muốn đầu tư mà cứ phải đợi chính sách đất đai hay kích cầu thì sẽ lỡ thời cơ. Ông Quốc Anh kiến nghị đẩy nhanh thủ tục, hài hòa giá đất giữa các khu vực để doanh nghiệp tận dụng ngay dư địa mới.

Ông Kỳ nhấn mạnh thêm áp lực từ thương mại xanh: “Sóng gió địa chính trị và thuế đối ứng của Mỹ từ 8/2025 buộc chúng ta phải nâng tỷ trọng giá trị nội địa, đáp ứng chuẩn ESG và CBAM. Trung tâm tài chính quốc tế, hiệu lực từ 1/9/2025, sẽ là đòn bẩy cho tài chính xanh, trade finance và bảo hiểm hàng hải, giúp doanh nghiệp giảm chi phí vốn.”

Ngành công nghiệp chế biến chế tạo của TP. Hồ Chí Minh đang phát triển mạnh, doanh nghiệp ngày càng trưởng thành trong chuỗi cung ứng, phục vụ thị trường nội địa và du khách quốc tế.

Do đó, để hiện thực hóa giấc mơ, ông Kỳ đề xuất trung ương ban hành khung pháp lý fintech, đầu tư công cho hạ tầng như sân bay Long Thành, cao tốc, đường sắt, và trao quyền đặc thù cho TP. Hồ Chí Minh về thuế logistics. Thành phố cần quy hoạch kết nối cảng – sân bay, thí điểm logistics số với e-BL, e-invoice, và chuyển đổi xanh theo ESG. Chuẩn bị nguồn lực là bài toán lớn: 500.000 lao động logistics, tài chính, công nghệ xanh trong 10 năm, cùng vốn từ PPP và ODA.

Lạc Nguyên