TPHCM chỉ có 36 cơ sở dưỡng lão chăm sóc hơn 1,6 triệu người cao tuổi
Đến cuối năm 2025, TP HCM có khoảng 1,6 triệu người trên 60 tuổi, chiếm 11% dân số và là địa phương có số người cao tuổi lớn nhất cả nước.
Thông tin này được ông Nguyễn Tăng Minh, Phó Giám đốc Sở Y tế TPHCM, cho biết tại hội thảo chuyên gia xây dựng đề án phát triển hệ thống dưỡng lão TPHCM giai đoạn 2025–2030, tổ chức ngày 26-12.
TPHCM đề xuất phát triển dưỡng lão theo mô hình hệ sinh thái chăm sóc dài hạn đa tầng, từ chăm sóc tại nhà đến dưỡng lão điều dưỡng và chăm sóc cuối đời.
Theo ông Minh, Việt Nam đang bước vào giai đoạn già hóa dân số với tốc độ thuộc nhóm nhanh nhất thế giới. Tổng điều tra dân số 2019 cho thấy Việt Nam già hóa từ năm 2011, đến năm 2024, cả nước có khoảng 14,2 triệu người từ 60 tuổi trở lên, chiếm gần 14% dân số. Dự báo đến 2030, con số này sẽ tăng lên khoảng 18 triệu người, tương đương 17,5% dân số.
Riêng TPHCM dù bước vào giai đoạn già hóa muộn hơn cả nước (từ năm 2017) nhưng lại có tốc độ già hóa rất nhanh. Đến cuối năm 2025, TP có khoảng 1,6 triệu người trên 60 tuổi, chiếm 11% dân số và là địa phương có số người cao tuổi lớn nhất cả nước.
Sự gia tăng nhanh chóng của người cao tuổi, trong bối cảnh quy mô gia đình thu hẹp, mật độ dân cư cao và gánh nặng bệnh mạn tính ngày càng lớn, đang đặt ra yêu cầu cấp thiết về một hệ thống chăm sóc dài hạn chuyên nghiệp và bền vững. Tuy nhiên, thực tế cho thấy TPHCM hiện chỉ có 36 cơ sở chăm sóc người cao tuổi, bao gồm cả công lập và tư nhân, một tỉ lệ rất thấp so với nhu cầu thực tế.
PGS-TS-BS Tăng Chí Thượng, Giám đốc Sở Y tế TPHCM, nhấn mạnh già hóa dân số diễn ra nhanh chóng, đặt ra thách thức lớn với y tế, an sinh xã hội và quản trị đô thị.
Theo ông, nhu cầu chăm sóc dài hạn gia tăng, trong khi mô hình gia đình truyền thống thu hẹp. Tuy nhiên, hệ thống dưỡng lão hiện nay còn nhiều hạn chế: Nguồn cung dịch vụ chưa đáp ứng nhu cầu, chủ yếu là nuôi dưỡng tập trung, thiếu các loại hình linh hoạt như chăm sóc tại nhà, chăm sóc ban ngày, nhà ở có hỗ trợ hay chăm sóc giảm nhẹ cuối đời.
PGS-TS-BS Tăng Chí Thượng, Giám đốc Sở Y tế TPHCM, phát biểu tại hội thảo
Hệ thống dịch vụ còn phân mảnh, thiếu liên kết giữa các cơ sở công lập, ngoài công lập và mô hình thiện nguyện; quy trình chuyển tiếp từ bệnh viện về cộng đồng chưa chuẩn hóa. Chất lượng dịch vụ chưa đồng đều, nguồn nhân lực thiếu chuyên môn, cơ chế tài chính chưa bền vững, chuyển đổi số chưa được áp dụng hiệu quả.
Trước thực trạng này, TPHCM đề xuất phát triển dưỡng lão theo mô hình hệ sinh thái chăm sóc dài hạn đa tầng, từ chăm sóc tại nhà đến dưỡng lão điều dưỡng và chăm sóc cuối đời. Đồng thời, chuẩn hóa chất lượng dịch vụ, phát triển nguồn nhân lực chuyên nghiệp, xây dựng cơ chế tài chính bền vững và tăng cường phối hợp giữa y tế, an sinh xã hội và cộng đồng nhằm đảm bảo chăm sóc toàn diện, liên tục cho người cao tuổi.
Tại hội thảo, ông Nguyễn Phước Lộc, Phó Bí thư Thành ủy TPHCM, nhấn mạnh việc chăm sóc người cao tuổi là vấn đề cấp thiết trong bối cảnh già hóa dân số nhanh chóng, gắn với mục tiêu nâng cao chất lượng dân số, hướng tới "sống khỏe, sống vui, sống có chất lượng".
Ông Lộc đánh giá cao Sở Y tế TP đã chủ động xây dựng dự thảo đề án dựa trên cơ sở chính trị, pháp lý và thực tiễn nhằm triển khai Nghị quyết 72/NQ-TW về các giải pháp đột phá trong chăm sóc sức khỏe nhân dân. Nghị quyết nhấn mạnh chuyển tư duy từ chữa bệnh sang phòng bệnh, đề cao tự chăm sóc sức khỏe liên tục và đặt mục tiêu tuổi thọ trung bình của Việt Nam đến 2030 đạt 75,5 tuổi, trong đó số năm sống khỏe là 68.
Theo Phó Bí thư Thành ủy TP, hệ thống chăm sóc người cao tuổi cần triển khai theo mô hình đa tầng, kết hợp chăm sóc tại gia đình, cộng đồng, cơ sở y tế, bệnh viện phục hồi chức năng, dưỡng lão và các dịch vụ chăm sóc giảm nhẹ cuối đời. Mô hình này phải gắn với sự trợ giúp của ngành y tế nhưng vẫn giữ giá trị tinh thần và tâm lý của người cao tuổi khi được sống trong gia đình.
Lãnh đạo TP cũng chỉ rõ một số nhóm nhiệm vụ trọng tâm như y học dinh dưỡng; y học vận động và phục hồi chức năng; chăm sóc sức khỏe tinh thần; khám sức khỏe định kỳ và sử dụng thuốc hợp lý phòng ngừa tai biến cũng như các chuyên khoa tim mạch, cơ xương khớp, mắt, vắc-xin. Các nhiệm vụ này đòi hỏi liên thông giữa ngành y tế và hệ thống chính quyền với cơ chế đồng bộ, từ quy hoạch hạ tầng, pháp lý, bảo trợ xã hội đến BHYT và quản trị dữ liệu sức khỏe điện tử.
Việc đa dạng hóa mô hình chăm sóc, huy động cả công, tư, xã hội, triển khai thí điểm ở những địa phương đủ điều kiện, đồng thời thiết lập cơ chế chính sách minh bạch, bảo đảm trách nhiệm rõ người, rõ việc, rõ thời gian.
Hội thảo cũng tiếp thu ý kiến chuyên gia trong và ngoài nước, nghiên cứu các mô hình thực tiễn, hoàn thiện đề án trước khi trình UBND TPHCM ban hành cơ chế, triển khai thí điểm và mở rộng ra toàn TP, hướng tới hệ thống chăm sóc người cao tuổi hiệu quả, toàn diện và bền vững.
