TPHCM: Xây dựng không gian ngầm đón tuyến Metro số 1

Năm 2019, UBND TPHCM có ý kiến triển khai, tổ chức thực hiện công tác lập quy hoạch không gian ngầm đô thị và quy chế quản lý không gian xây dựng ngầm chung.

Năm 2020, Sở QH-KT có đề nghị Bộ Xây dựng hướng dẫn công tác lập quy hoạch không gian ngầm đô thị TPHCM. Bộ Xây dựng cho rằng, quy hoạch không gian xây dựng ngầm đô thị là một nội dung của đồ án quy hoạch đô thị (quy hoạch chung, quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết) nên việc lập quy hoạch chung hoặc quy hoạch chi tiết không gian ngầm do UBND TP xem xét, quyết định trên cơ sở nhu cầu đầu tư xây dựng.

Nhưng đề xuất lập quy hoạch không gian ngầm đô thị khu 930ha và Khu đô thị mới Thủ Thiêm khi chưa lập quy hoạch chung không gian ngầm sẽ chưa đủ cơ sở xác định được các điều kiện kết nối hệ thống công trình ngầm toàn đô thị. Vì vậy, cần nghiên cứu triển khai lập quy hoạch chung không gian ngầm TPHCM hoặc lồng ghép vào đồ án điều chỉnh quy hoạch chung TPHCM đang được triển khai, làm cơ sở triển khai nội dung quy hoạch xây dựng ngầm đô thị trong các đồ án quy hoạch phân khu và quy hoạch chi tiết.

Nhà ga ngầm của tuyến Metro số 1 tại trước Nhà hát TPHCM

Theo Sở QH-KT, do quy hoạch không gian ngầm là nội dung mới, nên nội dung này trong 2 đồ án quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2.000 đã được phê duyệt chỉ nghiên cứu sơ bộ, chưa đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về chức năng, mối liên kết, giá trị khai thác sử dụng... để kêu gọi đầu tư theo định hướng giao thông công cộng.

Vì vậy cần nghiên cứu triển khai lập quy hoạch chung không gian ngầm TPHCM, hoặc lồng ghép vào đồ án điều chỉnh quy hoạch chung TPHCM đang được triển khai, làm cơ sở triển khai nội dung quy hoạch xây dựng ngầm đô thị trong các đồ án quy hoạch phân khu và quy hoạch chi tiết.

Theo Sở QH-KT, do quy hoạch không gian ngầm là nội dung mới, nên nội dung này trong 2 đồ án quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2.000 đã được phê duyệt chỉ nghiên cứu sơ bộ, chưa đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về chức năng, mối liên kết, giá trị khai thác sử dụng... để kêu gọi đầu tư theo định hướng giao thông công cộng.

Hiện TPHCM đang xây dựng, chuẩn bị đưa vào sử dụng tuyến Metro số 1 và chuẩn bị đầu tư các tuyến còn lại. Sở đang nghiên cứu bổ sung các địa điểm quy hoạch không gian ngầm mới để phát huy hiệu quả khai thác các tuyến metro, vận tải hành khách công cộng, tập trung ở 2 đồ án quy hoạch phân khu 1/2.000 của Khu 930ha và Khu đô thị mới Thủ Thiêm. Tuy nhiên, nếu lập riêng một đồ án quy hoạch phân khu không gian ngầm đô thị của 2 phân khu như dự kiến, thì hiện nay chưa đủ cơ sở pháp lý theo ý kiến của Bộ Xây dựng.

Những định hướng phát triển không gian ngầm đô thị và nội dung điều chỉnh quy hoạch không gian xây dựng ngầm của 2 đồ án quy hoạch 1/2.000 Khu 930ha và Khu đô thị mới Thủ Thiêm sẽ được cập nhật trong đồ án Điều chỉnh quy hoạch chung TPHCM đến năm 2040 và tầm nhìn đến năm 2060; cùng với nội dung quy hoạch không gian xây dựng ngầm của các khu vực còn lại và quy định, quy chế quản lý không gian xây dựng ngầm.

Hệ thống metro sẽ tác động mạnh mẽ vào việc tái cấu trúc đô thị

Tuy nhiên, nếu lập riêng 1 đồ án quy hoạch phân khu không gian ngầm đô thị của 2 phân khu như dự kiến thì hiện nay chưa đủ cơ sở pháp lý theo ý kiến của Bộ Xây dựng. Ngoài ra, hiện nay, việc điều chỉnh quy hoạch chung của TP đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2060 đang được triển khai thực hiện ở bước rà soát, đánh giá.

Do đó, nhằm đáp ứng yêu cầu của TP và phù hợp cơ sở pháp lý hiện hành, Sở đề xuất tổ chức thi tuyển ý tưởng quy hoạch không gian xây dựng ngầm cho khu 930ha và Khu đô thị mới Thủ Thiêm.

Giao Sở QH-KT chủ trì tổ chức lập đề cương, kế hoạch thực hiện và nhiệm vụ đầu bài thi tuyển; trường hợp cần thiết để tham mưu, mời Bộ Xây dựng tham gia để được hướng dẫn cụ thể, đảm bảo quy định pháp luật. Sở Tài chính, Kế hoạch Đầu tư phối hợp, chuẩn bị bố trí vốn theo kế hoạch, đảm bảo tiến độ theo yêu cầu.

Ngoài ra, kiến nghị TP chấp thuận chưa triển khai ngay việc thực hiện công tác khảo sát thu thập dữ liệu không gian xây dựng ngầm; công tác này sẽ do đơn vị tư vấn đề xuất cụ thể đối với các khu vực có dự kiến phát triển không gian xây dựng ngầm. Không tổ chức lập quy chế quản lý quy hoạch không gian xây dựng ngầm đô thị chung TP vì nội dung này sẽ được quy định trong điều chỉnh quy hoạch chung năm 2040, tầm nhìn 2060.

Giao Sở QH-KT chủ trì tổ chức lập đề cương, kế hoạch thực hiện và nhiệm vụ đầu bài thi tuyển; trường hợp cần thiết để tham mưu, mời Bộ Xây dựng tham gia để được hướng dẫn cụ thể, đảm bảo quy định pháp luật.

Ngoài ra, sở này cũng kiến nghị thành phố chưa triển khai ngay việc thực hiện công tác khảo sát thu thập dữ liệu không gian xây dựng ngầm (công tác này sẽ do đơn vị tư vấn đề xuất cụ thể đối với các khu vực có dự kiến phát triển không gian xây dựng ngầm); không tổ chức lập quy chế quản lý quy hoạch không gian xây dựng ngầm đô thị chung thành phố vì nội dung này sẽ được quy định trong điều chỉnh quy hoạch chung năm 2040 và tầm nhìn đến năm 2060.

Đỗ Mạnh