Trách nhiệm khởi kiện trong các vụ ngộ độc tập thể
Thời gian gần đây liên tục xảy ra các vụ ngộ độc thực phẩm, nhất là ngộ độc tập thể khiến nhiều người phải nhập viện điều trị, ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng hoặc thương tật, di chứng suốt đời.
Mới đây nhất là vụ người dân ăn phải bánh mỳ không đảm bảo chất lượng, bị nhiễm khuẩn khiến hàng chục người ngộ độc, nhập viện điều trị, trong đó nhiều ca chuyển biến nặng xảy ra ở tỉnh Quảng Ngãi và TP.HCM.
Vấn đề đáng nói đến ở đây là cơ chế khởi kiện yêu cầu bồi thường, trình tự giải quyết các vụ án liên quan đến ngộ độc thực phẩm chưa được quan tâm đúng mức. Về phía người dân lại thường “ngại” khởi kiện, hay bỏ qua vì thiệt hại không lớn hoặc cơ sở gây ngộ độc bị các cơ quan chức năng xử lý hành chính, truy cứu trách nhiệm hình sự nên họ không tự khởi kiện đòi bồi thường.
Về phía cơ quan chức năng, đơn vị, tổ chức liên quan thường dừng lại ở việc xử lý hành chính, truy cứu trách nhiệm hình sự các đối tượng liên quan mà ít khi đi đến cùng vụ việc là khởi kiện yêu cầu bồi thường thiệt hại về dân sự cho các nạn nhân. Trong khi đó, các nạn nhân như trên đã đề cập là họ “ngại” khởi kiện hoặc lúng túng trong thủ tục khởi kiện mà thường bỏ qua, không đòi bồi thường.
Việc người dân nhẫn nhịn, chịu thiệt thòi và cơ quan, tổ chức không bị ràng buộc trách nhiệm phải bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp cho các nạn nhân bị ngộ độc thực phẩm, nhất là ngộ độc tập thể là nguyên nhân chủ yếu làm cho tình trạng ngộ độc thực phẩm ngày càng thêm trầm trọng, gia tăng thời gian gần đây.
Bởi khi các hành vi vi phạm an toàn vệ sinh thực phẩm không bị xử lý nghiêm, triệt để sẽ dẫn đến tình trạng coi thường pháp luật, thậm chí nhờn luật của các đối tượng liên quan. Những vụ ngộ độc nhỏ, thiệt hại ít nếu không được xử lý rốt ráo “đến nơi, đến chốn”, thì nhất định sẽ dẫn đến các vụ án lớn, thiệt hại lớn sau này.
Vì vậy, theo chúng tôi cần cho phép và quy định trách nhiệm của các cơ quan chức năng liên quan, công ty, xí nghiệp, nhà máy, trường học… hoặc chính quyền địa phương đại diện cho quyền lợi của những người bị ngộ độc thực phẩm khởi kiện yêu cầu bồi thường thiệt hại đối với các vụ ngộ độc thực phẩm tập thể.
Ví dụ, nếu các học sinh bị ngộ độc thực phẩm tập thể thì nhà trường có trách nhiệm khởi kiện đòi bồi thường, bảo vệ quyền lợi cho học sinh; tương tự nếu vụ ngộ độc tập thể xảy ra ở công ty thì công ty đó phải khởi kiện bảo vệ quyền lợi cho các công nhân…
Ngoài ra, đẩy mạnh tuyên truyền cho người dân, cộng đồng xã hội nâng cao ý thức về vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm, có trách nhiệm với bản thân, xã hội trong vấn đề này. Theo đó, phải có trách nhiệm phản ánh, tố cáo hành vi vi phạm về vệ sinh an toàn thực phẩm của các cơ sở chế biến, mua bán, sản xuất, nuôi trồng… đến cơ quan chức năng để kiểm tra, xác minh, xử lý kịp thời, triệt để.
Trường hợp bản thân hoặc người thân bị ngộ độc thực phẩm phải chủ động cung cấp thông tin, phối hợp chặt chẽ với cơ quan chức năng để xử lý đối với tập thể, cá nhân có hành vi vi phạm. Như vậy, không những xử lý kịp thời, nghiêm minh hành vi vi phạm mà còn có tác dụng răn đe, phòng ngừa các trường hợp vi phạm, gây thiệt hại về sau.
