Trải nghiệm 'Tết Đoan Ngọ Thăng Long xưa'

Nhân dịp tết Đoan Ngọ năm 2023, với mong muốn tôn vinh truyền thống văn hóa của dân tộc, phát huy giá trị văn hóa cung đình Thăng Long, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội long trọng tổ chức Chương trình “Tết Đoan Ngọ Thăng Long xưa” với nhiều điểm mới, mang đậm dấu ấn tết Đoan Ngọ cung đình.

Tết Đoan Ngọ ( Đoan Dương) được xem là một trong những dịp lễ tết quan trọng bậc nhất. Từ xa xưa, cha ông ta đã truyền tụng câu ca “Tháng Tư đong đậu nấu chè-Ăn tết Đoan Ngọ trở về tháng Năm”.

Trong văn hóa cổ truyền Việt Nam, Đoan Ngọ được xem là một trong những dịp lễ tết quan trọng nhất.

Từ xa xưa, cứ đến ngày mùng 5 tháng 5 Âm lịch hằng năm, từ chốn cung đình hoa lệ tôn nghiêm cho đến những miền quê mộc mạc thân thương đều hân hoan đón Tết Đoan Ngọ.

Tết Đoan Ngọ trong cung đình và ngoài dân gian có những lễ nghi, phong tục khác nhau nhưng đều là dịp để con cháu tìm về nguồn cội, nhớ ơn công đức tổ tiên.

Các nguồn sử liệu cho biết dưới triều Lê Trung hưng, Tết Đoan Ngọ cũng là dịp để nhà vua, hoàng tộc sửa soạn lễ phẩm dâng tiến lên tổ tiên và các bậc sinh thành.

Ngoài dân gian, Tết Đoan Ngọ cũng có những phong tục hết sức độc đáo như dâng cúng sản vật của mùa hạ lên ông bà tổ tiên, dùng thức ăn để “diệt sâu bọ” trong người, hái lá làm thuốc Nam vào giờ ngọ, đeo bùa và chỉ ngũ sắc, dùng lá móng nhuộm móng tay móng chân, mặc áo dấu, bôi rượu hùng hoàng cho trẻ con, treo con giáp tết từ ngải cứu, khảo cây,...

Những phong tục này chính là những kinh nghiệm dân gian có nguồn gốc liên quan trực tiếp đến nông nghiệp và thời tiết.

Trong chương trình “Tết Đoan Ngọ Thăng Long xưa” năm 2023, du khách có thêm những trải nghiệm qua các nghi lễ tiến phẩm, dâng hương lên các vị tiên đế.

Các nghi lễ của hoàng cung trong ngày tết Đoan Ngọ thời Lê lần đầu tiên được Trung tâm trưng bày diễn giải một cách có hệ thống, sinh động và chân thực thông qua hệ thống pano, tranh vẽ, đặc biệt là phỏng dựng không gian cung đình trầm mặc cung kính, thiên tử uy nghi ngự trên ngai rồng thiết triều, đề thơ lên quạt và truyền ban thưởng quạt cho các quan.

Nghi thức ban quạt được tái hiện thể hiện sự quan tâm đặc biệt của vua dành cho các quan, còn có ý nghĩa là ban phúc lành, bình an...

Khu trưng bày tết Đoan Ngọ truyền thống thường niên với những phong tục độc đáo của người dân kinh thành Thăng Long xưa như tục đeo túi thơm, buộc chỉ ngũ sắc, bôi hùng hoàng cho trẻ em, tục hái lá thuốc vào giờ ngọ, tục kết ngải hình con giáp,... vẫn được duy trì thông qua việc tái hiện hình ảnh thu nhỏ của phố Hàng Quạt, Hàng Thuốc.

“Đoan” có nghĩa là mở đầu, “Ngọ” là khoảng thời gian từ 11 giờ đến 13 giờ, ăn tết Đoan Ngọ là ăn vào buổi trưa.

Những món ăn và hoa quả thường có trong ngày Tết Đoan Ngọ.

Từ xưa đến nay những món ăn trong dịp Tết Đoan Ngọ vẫn không thay đổi.

Các khu vực trải nghiệm dành cho du khách.

Chương trình “Tết Đoan Ngọ Thăng Long xưa” được tổ chức với các hoạt động trưng bày, trình diễn, tái hiện các nghi thức, phong tục dân gian và cung đình độc đáo. Đây là những hoạt động góp phần gìn giữ phong tục tập quán tốt đẹp của cha ông, khơi nguồn tinh hoa văn hóa dân tộc và giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ.

Thùy Dương