Trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ: Tăng tốc sau trầm lắng, đâu là lực đẩy?

Nửa cuối năm 2025, lượng phát hành từ khối này được dự báo có thể đạt tới 200 nghìn tỷ đồng – con số đủ để giữ sức nóng cho thị trường.

Dòng vốn trở lại đường đua

Sau giai đoạn chững lại 2022–2023, thị trường TPDN đã đảo chiều rõ rệt trong năm 2025. Theo số liệu từ Bộ Tài chính, chỉ trong 8 tháng năm 2025, có 66 doanh nghiệp phát hành với tổng khối lượng khoảng 322,1 nghìn tỷ đồng, tăng tới 47,3% so với cùng kỳ năm trước.

Con số này cho thấy sự hồi phục mạnh mẽ, phản ánh niềm tin thị trường dần trở lại. Đây cũng là kênh đáp ứng nhu cầu vốn trung và dài hạn trong bối cảnh tín dụng ngân hàng chịu áp lực tăng trưởng.

Đáng chú ý, cơ cấu tổ chức phát hành cho thấy sự chi phối mạnh mẽ của các tổ chức tín dụng. Nhóm này chiếm tới 70,4% tổng khối lượng phát hành, khẳng định vai trò “đầu tàu” trong việc dẫn dắt dòng vốn. Doanh nghiệp bất động sản đứng ở vị trí thứ hai với 20,8%, trong khi các lĩnh vực còn lại chỉ chiếm 8,8%.

Một điểm không thể bỏ qua là chất lượng trái phiếu phát hành. Trong 8 tháng, giá trị trái phiếu có tài sản bảo đảm chỉ đạt 67,1 nghìn tỷ đồng, tương đương 20,8% tổng khối lượng. Điều này cho thấy mức độ an toàn cho nhà đầu tư vẫn còn là vấn đề cần lưu tâm. Bối cảnh thị trường bất động sản chưa phục hồi hoàn toàn và nợ xấu ngân hàng vẫn tiềm ẩn rủi ro càng làm câu chuyện này trở nên đáng chú ý.

Bước ngoặt tái cấu trúc nợ

Cùng với sự bùng nổ phát hành, xu hướng mua lại trước hạn cũng diễn ra sôi động. Tính đến hết tháng 8/2025, tổng giá trị mua lại đạt 177,8 nghìn tỷ đồng, tăng 45,9% so với cùng kỳ năm trước.

Hoạt động này phản ánh hai động cơ chính: một mặt, nhiều doanh nghiệp chủ động cơ cấu lại danh mục nợ, giảm áp lực đáo hạn. Mặt khác, nó cũng thể hiện tâm lý thận trọng trước những biến động pháp lý và rủi ro từ thị trường.

Dù lượng mua lại lớn, dư nợ TPDN riêng lẻ vẫn duy trì ở mức ổn định. Tính đến 30/8/2025, dư nợ đạt khoảng 1,1 triệu tỷ đồng, tương đương 9,8% GDP năm 2024 và chiếm 6,6% dư nợ tín dụng của nền kinh tế. Đây là tỷ trọng không nhỏ, cho thấy TPDN đã trở thành kênh vốn bổ sung quan trọng, giúp giảm áp lực lên hệ thống ngân hàng trong việc cung ứng vốn trung và dài hạn.

Theo các chuyên gia phân tích, xu hướng mua lại trước hạn cũng là một tín hiệu tích cực. Nó cho thấy doanh nghiệp ngày càng chủ động hơn trong quản trị tài chính. Họ không chỉ phụ thuộc vào nguồn vốn huy động mới mà còn biết “dọn dẹp” bảng cân đối kế toán để chuẩn bị cho những bước đi dài hạn.

Tuy nhiên, sự gia tăng các đợt mua lại cũng cho thấy một thực tế: áp lực nợ vẫn hiện hữu và tính bền vững của thị trường phụ thuộc nhiều vào khả năng kiểm soát rủi ro trong thời gian tới.

"Tấm bản đồ" cho hành trình bền vững

Một chuyển biến quan trọng của thị trường là sự thay đổi trong cơ cấu nhà đầu tư. Tổ chức chiếm ưu thế tuyệt đối với 81,9% tổng lượng trái phiếu nắm giữ, trong khi nhà đầu tư cá nhân giảm xuống còn 18,1%, thấp hơn 10 điểm phần trăm so với cuối năm 2023.

Sự dịch chuyển này phản ánh xu hướng chuyên nghiệp hóa, khi kênh phân phối tới nhà đầu tư nhỏ lẻ được siết chặt hơn nhằm giảm rủi ro lan truyền trên diện rộng. Đây vừa là tín hiệu tích cực, vừa đặt ra bài toán cho chính sách.

Theo đánh giá của các chuyên gia phân tích, nhu cầu vốn trung và dài hạn của các ngành bất động sản và hạ tầng – đặc biệt trong các dự án phát triển nhà ở và cơ sở hạ tầng giao thông – sẽ tiếp tục là động lực lớn thúc đẩy thị trường TPDN trong năm 2025. Điều này cho thấy dòng vốn trái phiếu vẫn còn nhiều dư địa để tăng trưởng.

Tuy nhiên, để thị trường thực sự phát triển bền vững, không chỉ cần tăng trưởng về quy mô mà còn phải nâng cao chất lượng phát hành. Các chuyên gia phân tích cho rằng việc tăng tỷ trọng trái phiếu có tài sản bảo đảm, mở rộng hoạt động xếp hạng tín nhiệm và cải thiện minh bạch thông tin sẽ là chìa khóa quan trọng. Nhóm ngân hàng nhiều khả năng sẽ tiếp tục đóng vai trò dẫn dắt, với tỷ trọng phát hành có thể duy trì ở mức cao, khoảng 70–75% trong cả năm. Riêng nửa cuối năm 2025, lượng phát hành từ khối này được dự báo có thể đạt tới 200 nghìn tỷ đồng – con số đủ để giữ sức nóng cho thị trường.

Nhìn tổng thể, TPDN riêng lẻ đã bước qua giai đoạn trầm lắng và đang trên đà phục hồi mạnh mẽ. Song, “tấm bản đồ” cho hành trình phía trước vẫn còn nhiều điểm cần hoàn thiện: chất lượng phát hành, cơ chế bảo vệ nhà đầu tư và khung pháp lý đồng bộ. Đây sẽ là nền tảng để thị trường không chỉ tăng trưởng về lượng, mà còn bền vững về chất, thực sự trở thành kênh huy động vốn hiệu quả cho nền kinh tế.

Khánh Hạ