Trái tim nuôi dưỡng những mầm xanh ở Trường Tiểu học Nghĩa Tân

Bàn tay nhỏ cùng bàn tay lớn - nâng niu cho giấc mơ xanh.

Từ một góc đọc sách nhỏ, Thư viện Xanh dần trở thành lớp học ngoài trời đầy sáng tạo, nơi tri thức gắn liền với trải nghiệm. Cô Dung – giáo viên lớp 4 thường đưa cả bài giảng ra dưới bóng cây. Cô chỉ vào chiếc lá đang rơi rồi nói: “Các em thấy không, mỗi chiếc lá rơi cũng là một vòng đời. Thiên nhiên chính là cuốn sách hay nhất”. Còn cô Hà Xuyên – giáo viên lớp 5 kể cho học trò nghe câu chuyện về dòng sông ô nhiễm, rồi chỉ vào chậu nước trong mà các em vừa hứng dưới mưa: “Nếu các con không biết giữ gìn, dòng nước này cũng sẽ đục thôi.” Cô Lương khi dạy môn Tự nhiên và Xã hội lại dẫn học sinh quan sát côn trùng, phân biệt từng loại lá, từng mảng rêu nhỏ trên gốc cây để hiểu rằng mỗi sinh vật đều có vai trò riêng trong hệ sinh thái. Những bài học ấy không chỉ đến từ trang sách mà còn đến từ cảm nhận, từ sự tò mò, từ cái nhìn trìu mến dành cho thế giới quanh mình...

Ý tưởng ương mầm trong “mùa đại dịch”

Trong nhịp sống sôi động của đô thị, nơi tiếng còi xe, khói bụi và những guồng quay công việc tưởng chừng cuốn đi tất cả, thật hiếm hoi để tìm thấy một khoảng xanh bình yên dành riêng cho trẻ nhỏ. Thế nhưng, giữa lòng phường Nghĩa Đô một trong những khu vực sầm uất phía Tây Hà Nội, vẫn có một “ốc đảo” trong lành, nơi tiếng lá xào xạc, nắng nhẹ chan hòa cùng tiếng cười đùa của trẻ thơ. Đó chính là Thư viện Xanh của Trường Tiểu học Nghĩa Tân, nơi tri thức và thiên nhiên gặp nhau, nơi mỗi chiếc ghế, mỗi quyển sách, mỗi cành cây đều mang hơi thở của tình yêu, sáng tạo và trách nhiệm cộng đồng. Không chỉ đơn thuần là một góc học tập, Thư viện Xanh đã trở thành nơi lan tỏa tình yêu sách, khơi dậy ý thức bảo vệ môi trường và bồi đắp tâm hồn nhân ái cho thế hệ tương lai.

Câu chuyện về Thư viện Xanh bắt đầu từ năm 2020, một trong những giai đoạn đầy biến động khi đại dịch Covid-19 khiến nhiều hoạt động giáo dục phải thu hẹp. Nhưng chính trong bối cảnh ấy, một ý tưởng nhân văn đã nảy mầm từ trái tim của cô Nhà giáo Ưu tú Lê Thị Thanh Thủy – Hiệu trưởng trường Tiểu học Nghĩa Tân khi ấy và tập thể thầy cô nhà trường: xây dựng một thư viện ngoài trời, xanh mát, thân thiện, nơi học sinh không chỉ đọc sách mà còn được sống giữa thiên nhiên.

Khu vườn tri thức, cô trò lưu lại khoảnh khắc xanh - kỷ niệm của tuổi học trò

Không phải là một dự án lớn với nguồn kinh phí dồi dào, Thư viện Xanh được hình thành từ tình yêu và sự chung tay của cả cộng đồng – phụ huynh, thầy cô và học sinh. Mỗi người góp một chút, cùng tạo nên một không gian đọc sách xanh mát và thân thiện. Cô Dung – mẹ của em Khôi Minh lớp 1M mang đến những chậu hoa rực rỡ điểm sắc cho thư viện. Chú Tùng – bố của em Yến Nhi lớp 5C gửi tặng nhiều đầu sách thiếu nhi hấp dẫn, mở rộng thêm kho tri thức cho các bạn nhỏ… Và còn nhiều tấm lòng thầm lặng khác, tất cả đã cùng viết nên câu chuyện đẹp của Thư viện Xanh hôm nay.

Các em học sinh thì háo hức lắm. Bạn thì sắp xếp lại truyện trên kệ sách, bạn khác thì tưới cây, nhóm nhỏ cùng vẽ tranh trang trí cho thư viện… ai cũng muốn đóng góp một phần công sức nhỏ bé của mình để xây dựng Thư viện Xanh cho nhà trường. Mỗi hành động nhỏ góp một mảnh ghép yêu thương, khiến Thư viện Xanh không chỉ là công trình vật chất mà là một biểu tượng của tinh thần cộng đồng trong giáo dục. Hơn cả một công trình đẹp, đó là niềm tin rằng một môi trường học đường bền vững sẽ gieo mầm những công dân xanh cho tương lai.

Mỗi buổi chiều, khi tiếng trống tan trường vừa dứt, thay vì vội ùa ra cổng như thường thấy, nhiều học sinh Trường Tiểu học Nghĩa Tân lại chọn rẽ sang một lối nhỏ, con đường dẫn tới Thư viện Xanh. Ở nơi này, các em được là chính mình: có em lặng lẽ ngồi đọc sách giữa tiếng chim hót trên cao; có em say sưa kể cho bạn nghe những câu chuyện cười vừa đọc được; có em chỉ muốn ngồi yên, nhắm mắt hít một hơi thật sâu để cảm nhận hương cỏ, mùi nắng và hơi gió mơn man trên mái tóc. Theo thống kê, hơn 70% học sinh Nghĩa Tân thường xuyên ghé Thư viện Xanh – một con số biết nói. Bởi nơi đây, các em không chỉ đọc sách, mà còn học cách lắng nghe thiên nhiên, học cách sống chậm lại giữa thế giới số hóa đang cuốn tuổi thơ đi quá nhanh.

Giờ học ở Thư viện xanh - Trường Tiểu học Nghĩa Tân.

Vào những sáng mùa thu Hà Nội, khi nắng vàng lấp lánh qua tán lá, Thư viện Xanh trở thành một bức tranh yên ả hiếm hoi giữa lòng đô thị ồn ào. Dưới gốc cây bằng lăng, từng nhóm học sinh ríu rít trò chuyện, chia sẻ những khám phá nho nhỏ của riêng mình. “Con thích ngồi đây vì nắng thu đẹp lắm, và con thấy như đang ở trong một khu rừng nhỏ” – lời nói hồn nhiên của một em học sinh lớp 3 khiến thầy cô xúc động. Những khoảnh khắc giản dị ấy, có lẽ không chỉ là phút nghỉ ngơi sau giờ học, mà còn là những hạt giống đầu tiên gieo vào tâm hồn trẻ thơ tình yêu thiên nhiên – thứ tình yêu không thể dạy bằng sách, mà chỉ có thể nuôi dưỡng qua trải nghiệm.

Không chỉ học, các em còn được làm, được sáng tạo. Các nhóm học sinh trồng cây mới, làm chậu hoa từ chai nhựa, phân loại rác, vẽ bảng tuyên truyền bảo vệ môi trường. Mỗi hoạt động là một cách để trẻ hiểu rằng “xanh” không chỉ là màu sắc, mà là một lối sống. Từng giọt mồ hôi, từng chậu cây con, từng dòng khẩu hiệu viết bằng nét chữ non nớt đều góp phần tạo nên không khí học tập trong lành, vui tươi và nhân ái.

Nâng niu những mầm xanh

Khi “mầm xanh” lan tỏa từ nhà trường đến cộng đồng

Ở Thư viện Xanh, người lớn và trẻ con như cùng tìm thấy điểm giao hòa giữa tri thức, tình yêu và trách nhiệm. Phụ huynh không còn là người đứng ngoài quan sát, mà trở thành bạn đồng hành của con. Họ góp cây, góp sách, góp công trang trí góc đọc, tưới nước, dọn lá, cùng thầy cô tạo nên một không gian học tập xanh mát và thân thiện. Có những buổi chiều, bố mẹ ngồi đọc cùng con, và nụ cười của cả hai dường như tan vào không gian yên bình của khu vườn. Thầy cô, học sinh và phụ huynh, ba thế hệ cùng chung tay, khiến nơi đây không chỉ là thư viện, mà còn là một không gian cộng đồng nhỏ, nơi ai cũng tìm thấy niềm vui trong việc cho đi.

Sự thay đổi đáng quý nhất ở Thư viện Xanh có lẽ chính là ý thức tự giác của học sinh. Những bàn tay nhỏ xíu nhặt lá, xếp lại sách, tưới cây, phân loại rác – tất cả đều xuất phát từ tấm lòng tự nguyện của các em. Câu lạc bộ “Xanh Nhí” ra đời với hơn 200 thành viên đã giúp nhà trường giảm 60% lượng rác thải nhựa chỉ sau một năm. Phía sau những con số là sự trưởng thành trong nhận thức, là thay đổi bền vững – điều mà mọi mô hình giáo dục đều hướng tới.

Lớp học không vách tường, nơi tri thức chạm vào cuộc sống.

Không chỉ là nơi học tập, Thư viện Xanh còn là “studio thiên nhiên” của trường. Ở đó, thầy trò ghi lại những bức ảnh tập thể, những video kỷ niệm, những buổi sinh hoạt đội, những bài hát vang lên giữa cỏ cây và nắng vàng. Phụ huynh thường chụp lại khoảnh khắc con mình say sưa đọc sách dưới bóng cây rồi chia sẻ trên mạng xã hội. Mỗi bức ảnh ấy như một thông điệp dịu dàng: trường học không chỉ dạy chữ, mà còn dạy con cách yêu cuộc sống. Có lẽ nhiều năm sau, khi đã trưởng thành, các em vẫn sẽ nhớ về một góc thư viện giữa vườn cây, nơi lần đầu tiên mình biết cúi xuống nhặt một chiếc lá rụng và mỉm cười.

Nhà giáo Ưu tú Nguyễn Bích Nga – Hiệu trưởng trường Tiểu học Nghĩa Tân chia sẻ: “Sau 5 năm đi vào hoạt động, điều quý giá nhất mà Thư viện Xanh mang lại không thể đo bằng con số hay giải thưởng. Đó là sự chuyển biến âm thầm trong tâm hồn trẻ nhỏ, khi các em học được cách yêu cây, biết trân trọng nước sạch, biết nói “không” với túi ni-lông, và quan trọng hơn cả, biết sống tử tế với thiên nhiên và con người. Mỗi học sinh khi rời mái trường này đều mang theo một hạt mầm xanh, của lòng biết ơn, của trách nhiệm, của ước mơ góp phần làm thế giới trở nên trong lành hơn”.

Giữa phố phường ồn ã, Thư viện Xanh - khoảng bình yên cho tuổi thơ tìm về tri thức và thiên nhiên

Những hạt mầm ấy sẽ lớn lên, đơm hoa trong tâm hồn, để một ngày nào đó, khi đứng trước thiên nhiên, trước cuộc đời, các em sẽ biết cúi đầu đầy trân trọng. Và có lẽ, chính từ những không gian sống động như Thư viện Xanh hôm nay, một thế hệ biết yêu thương, biết sẻ chia, biết giữ gìn Trái đất mai sau đang dần được nuôi dưỡng, bằng ánh nắng, bằng tiếng chim, và bằng cả tình yêu của những người gieo mầm thầm lặng.

Kể từ khi được triển khai, Thư viện Xanh của Trường Tiểu học Nghĩa Tân đã trở thành điểm đến học tập, tham quan và truyền cảm hứng cho nhiều trường khác trong quận cũng như trên toàn thành phố. Thư viện Xanh đã thực sự trở thành một không gian sống động, nơi tri thức và thiên nhiên gặp nhau, nơi mỗi đứa trẻ được học cách yêu, cách cảm, và cách sống hài hòa với thế giới quanh mình.

Không gian xanh ấy giống như một liều “vitamin tinh thần” cho học trò mỗi ngày. Sau những giờ học căng thẳng, các em tìm đến đây để đọc sách, trò chuyện hoặc đơn giản là ngồi yên ngắm lá rơi, nghe tiếng chim hót. Nhiều phụ huynh chia sẻ rằng con mình trở nên bình tĩnh hơn, tập trung hơn, thậm chí biết quan tâm đến cây cối, động vật và môi trường sống xung quanh. Thư viện Xanh vì thế không chỉ giúp trẻ giảm căng thẳng, tăng khả năng sáng tạo, mà còn âm thầm nuôi dưỡng trong các em một tinh thần sống lành mạnh, tử tế và biết sẻ chia.

Từ những bàn tay nhỏ, một thế hệ công dân xanh đang lớn lên từng ngày.

Nhiều phụ huynh bắt đầu mang thói quen “xanh” về gia đình: phân loại rác, trồng cây nhỏ trước hiên nhà, khuyến khích con cùng đọc sách mỗi tối. Các giáo viên thì tìm thấy nguồn cảm hứng mới trong giảng dạy, mạnh dạn đưa thiên nhiên và trải nghiệm thực tế vào từng bài học. Cộng đồng dân cư quanh trường cũng chung tay gìn giữ môi trường, cùng tham gia các ngày “chủ nhật xanh”, dọn vệ sinh và trồng thêm cây quanh khu phố. Từ một mô hình nhỏ, Thư viện Xanh đã chứng minh một chân lý giản dị mà sâu sắc: khi tình yêu và sự đồng lòng gặp nhau, mọi điều tốt đẹp đều có thể nảy nở.

Thư viện Xanh của Trường Tiểu học Nghĩa Tân không chỉ là một sáng kiến giáo dục hay một công trình đẹp mắt mà đã trở thành biểu tượng nhân văn của tình yêu và tri thức. Từ những chậu hoa tái chế, những tấm gỗ cũ, những bàn tay nhỏ bé và nụ cười trong veo, tình yêu thiên nhiên đã được gieo trồng và lan tỏa. Giữa nhịp sống hiện đại, những không gian như thế chính là trái tim xanh giúp học trò học cách sống, cách yêu và cách gìn giữ. Và biết đâu, từ những hạt mầm xanh nhỏ ấy, trong tương lai sẽ lớn lên một thế hệ công dân mới, thế hệ công dân xanh, mang trong mình khát vọng làm cho thành phố, cho đất nước và cho thế giới trở nên đẹp đẽ, trong lành hơn.

Vũ Thanh Tuyền – Giáo viên trường Tiểu học Nghĩa Tân