Tranh cãi về hàng không gây căng thẳng thêm mối quan hệ Mỹ-Trung

Một máy bay chở khách của hãng hàng không Air China (Trung Quốc) tại Sân bay quốc tế Los Angeles, bang California, Mỹ. Ảnh: Getty

Tranh cãi về số chuyến bay giữa Mỹ và Trung Quốc mà mỗi bên được phép khai thác nổi lên như một rào cản mới trong nỗ lực cải thiện quan hệ giữa hai nước sau khi Tổng thống Joe Biden và Chủ tịch Tập Cận Bình nhất trí tìm cách ổn định mối quan hệ trong cuộc gặp hồi tháng 11.

Hiện nay, mỗi tuần, các hãng hàng không Mỹ được phép thực hiện 12 chuyến bay đến Trung Quốc. Con số này của hãng hàng không Trung Quốc chỉ là 8. Vì vậy, Bắc Kinh yêu cầu Mỹ cấp phép thêm cho các hãng bay Trung Quốc để đạt 12 chuyến mỗi tuần. Các nguồn thạo tin cho biết, giới chức trách Mỹ đồng ý nhưng đặt ra điều kiện là các hãng bay Trung Quốc không được đi qua không phận Nga.

Nga đã cấm các hãng bay Mỹ đi qua không phận nước này sau khi Washington cấm các hãng hàng không Nga bay đến Mỹ sau khi cuộc đột Nga-Ukraine nổ ra. Trong khi đó, các hãng bay Trung Quốc không bị cấm vào không phận Nga.

Vì vậy, các hãng bay Mỹ đối mặt với chi phí nhiên liệu cao hơn so với các đối thủ Trung Quốc có đường bay đến Mỹ đi qua Nga ngắn hơn nhiều.

Ngành hàng không Mỹ đã vận động chính quyền Tổng thống Biden không cấp thêm chuyến bay cho Trung Quốc vì mức chênh lệch chi phí này. Đường bay ngắn hơn qua Nga cũng cho phép các hãng bay Trung Quốc có lợi thế bay thẳng đến bờ biển phía đông của Mỹ.

Một quan chức của đại sứ quán Trung Quốc tại Mỹ cho biết đề xuất của Bắc Kinh về việc cân bằng số chuyến bay hàng tuần đến mỗi nước, để cả hai bên đều có 12 chuyến là “khá hợp lý”. Ông cho rằng, Washington đã gây ra tình thế bế tắc trong các cuộc đàm phán hiện nay và khẳng định, Trung Quốc không chấp nhận việc Mỹ yêu cầu các máy bay chở khách của Trung Quốc phải tránh bay qua Nga.

“Tiến độ đàm phán chậm chạp vào lúc này không phải là điều chúng tôi muốn. Thẳng thắn mà nói trách nhiệm thuộc về phía Mỹ. Vấn đề giữa Mỹ và Nga không phải là vấn đề giữa Mỹ và Trung Quốc”, quan chức này nói.

Theo ông, Mỹ không nên lấy đó làm cơ sở để đòi hỏi cái gọi là ‘có đi có lại’, tức nếu máy bay Mỹ không bay qua Nga thì máy bay Trung Quốc cũng phải như vậy. Thêm vào đó, một lý do khác để nước này không chấp nhận điều kiện của Mỹ về việc tránh không phận Nga là Washington vẫn cho phép các hãng hàng không từ các quốc gia khác như Ấn Độ và Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) bay qua Nga để đến Mỹ.

“Chúng tôi mong phía Mỹ kiềm chế, không chính trị hóa vấn đề và tham khảo ý kiến của chúng tôi để có giải pháp phù hợp”, ông nói.

Nhà ngoại giao Trung Quốc cho biết thêm, bên lề hội nghị thượng đỉnh G20 ở Bali (Indonesia) vào tháng 11 năm ngoái, Chủ tịch Tập Cận Bình và ông Biden đã nhất trí tăng cường trao đổi con người giữa hai nước. Vì vậy, cần có nhiều chuyến bay hơn giữa hai nước để đạt được mục tiêu này.

Tuy nhiên, các hãng bay Mỹ, với sự hậu thuẫn của một số thành viên quốc hội Mỹ lại muốn Nhà Trắng không cấp thêm chuyến bay cho các hãng bay Trung Quốc.

Trong cuộc trao đổi trong tuần nay với hãng tin CNBC, Robert Isom, CEO của American Airlines, cho rằng không thể có một “sân chơi không bình đẳng” nếu như các đối thủ Trung Quốc được phép bay qua không phận Nga để đến Mỹ. Người phát ngôn của Hội đồng An ninh quốc gia Nhà Trắng cho biết, cơ quan này hiểu lo ngại của các hãng bay Mỹ.

Tranh cãi giữa các hàng không là thách thức mới nhất trong quan hệ Mỹ-Trung, vốn đã rơi vào tình trạng tồi tệ nhất kể từ khi hai nước bình thường hóa quan hệ vào năm 1979. Hồi đầu năm nay, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken dự kiến bay tới Bắc Kinh nhưng đã hủy chuyến đi sau khi một khinh khí cầu nghi do thám của Trung Quốc bay vào không phận Mỹ.

Lãnh đạo của một hãng hàng không Mỹ cho biết các hãng bay Trung Quốc chỉ quan tâm đến tính công bằng và uy tín của việc có nhiều chuyến bay hơn đến Mỹ hơn là nhu cầu thực sự. Điều đó khiến các hãng bay Mỹ gặp bất lợi vì doanh nghiệp muốn khai thác ít chuyến bay hơn, đúng với nhu cầ, để đảm bảo có lãi.

Theo dữ liệu của hãng tư vấn Ishka Global, số chuyến bay theo lịch trình từ Trung Quốc đến Mỹ trong tháng 3 chỉ bằng 6% so với tháng 3 -2019. Trong khi đó, các chuyến bay từ Trung Quốc đến châu Âu đã phục hồi lên mức 23% so với mức tháng 3-2019.

Theo Financial Times

Khánh Lan