Tranh luận tại phiên xử vụ Vimedimex, Viện kiểm sát khẳng định có sự thông đồng dìm giá

Chủ tịch Vimedimex phủ nhận chỉ đạo thuộc cấp thông đồng dìm giá

Đại diện VKSND TP Hà Nội đã tham gia đối đáp với các luật sư bào chữa về quan điểm luận tội, gỡ tội cho các bị cáo, trong đó tập trung nhiều nhất vào bị cáo Nguyễn Thị Loan.

Trong vụ án này, căn cứ vào các tài liệu điều tra, VKSND TP Hà Nội xác định, bị cáo Nguyễn Thị Loan, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Tập đoàn dược phẩm Vimedimex đã sử dụng 3 công ty thuộc hệ thống của mình nộp hồ sơ tham gia đấu giá hơn 16.000 m2 đất, thuộc Dự án Xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu đấu giá quyền sử dụng đất phía Đông Nam thôn Cổ Dương, xã Tiên Dương, huyện Đông Anh và chỉ đạo thuộc cấp phương thức “dìm giá” để trúng đấu giá với giá thấp hơn giá thực tế, gây thiệt hại hơn 135,5 tỉ đồng cho ngân sách nhà nước.

Tuy nhiên, bị cáo Loan luôn cho rằng mình không phạm tội “Vi phạm quy định về hoạt động bán đấu giá tài sản”, bị cáo “bị vu khống, bị đổ tội”, đồng thời phủ nhận việc chỉ đạo thuộc cấp dùng chiêu trò “dìm giá” đất và cho rằng, hồ sơ vụ án có “20 bút lục lời khai giả”, bởi tên của Điều tra viên tại biên bản không phải điều tra viên lấy cung; chữ ký tại các biên bản này cũng không phải của bị cáo.

Quang cảnh phiên tòa. Ảnh: H.Nguyên.

Tại phiên tòa, bị cáo Loan cho biết, đối với 3 công ty tham gia đấu giá, bản thân bị cáo chỉ có 20% cổ phần tại mỗi doanh nghiệp nên cáo trạng khi quy kết 3 công ty đều của bị cáo và chịu sự chỉ đạo, điều hành của bị cáo là không đúng.

Bị cáo Loan cũng phủ nhận việc đã chỉ đạo các thuộc cấp, đại diện của 3 công ty tham gia đấu giá phương thức, cách thức bỏ phiếu dìm giá trong phiên đấu giá.

Bào chữa cho bị cáo Loan, luật sư Dương Đình Khuyến cho rằng, có nhiều vi phạm trong việc bắt giữ, khám xét đối với bị cáo Loan. Việc bắt giữ, khám xét diễn ra vào ban đêm, lúc 23h30 phút là vi phạm nghiêm trọng Bộ luật Tố tụng Hình sự; đồng thời cho rằng, có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm đối với một số người trong Hội đồng định giá đất cụ thể TP Hà Nội.

Chung quan điểm này, nhóm luật sư bào chữa cho bị cáo Loan cũng cho rằng, việc xác định giá khởi điểm để đưa ra đấu giá thấp hơn thực tế thuộc trách nhiệm của cán bộ, cơ quan quản lý nhà nước, còn các đơn vị tham gia đấu giá chỉ biết trả giá. Trong khi đó, bị cáo Loan không có vai trò gì để khiến cơ quan nhà nước xác định giá khởi điểm thấp hơn thực tế.

Do vậy, xác định giá khởi điểm thấp là trách nhiệm thuộc Hội đồng định giá đất cụ thể TP Hà Nội cùng các sở, ngành liên quan; cáo trạng xác định bị cáo Loan chịu trách nhiệm về việc này là “đánh bùn sang ao”.

Mặt khác, luật sư cho rằng, vụ án còn có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm khi cơ quan tố tụng không xử lý trách nhiệm của một số lãnh đạo, cán bộ UBND TP Hà Nội và các sở, ngành liên quan.

Trên cơ sở đó, luật sư kiến nghị Tòa xem xét trách nhiệm của 7 cá nhân, gồm: ông Nguyễn Trọng Đông, nguyên Giám đốc Sở TN-MT (nay là Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội); ông Lê Tuấn Định, nguyên Phó Giám đốc Sở TN-MT Hà Nội (nay là Chủ tịch UBND quận Đống Đa, Hà Nội); ông Lê Hồng Sơn, Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP Hà Nội, Chủ tịch Hội đồng thẩm định giá; ông Vũ Xuân Tùng, Chi cục trưởng Chi cục Quản lý đất đai, Sở TN-MT; ông Nguyễn Thế Hoàng Tùng, cán bộ Văn phòng Sở TN-MT; ông Mai Xuân Vinh, Phó Giám đốc Sở Tài chính - Thường trực của Hội đồng thẩm định giá đất cụ thể của thành phố (nay là Phó Tổng Giám đốc Tổng công ty Đầu tư và Phát triển nhà Hà Nội – Handico), được giao nhiệm vụ trực tiếp chỉ đạo Tổ giúp việc Hội đồng thẩm định giá đất cụ thể của TP Hà Nội); ông Phan Văn Đồng, Phó phòng Quản lý giá, Sở Tài chính Hà Nội.

Tại phiên tòa, đa số các bị cáo đều thành khẩn khai nhận hành vi phạm tội của mình, thừa nhận hành vi đúng như bản cáo trạng đã truy tố, đồng tình với quan điểm của đại diện Viện kiểm sát tại phiên tòa. Chỉ có 2 bị cáo kêu oan là Nguyễn Thị Loan và Trần Công Tuyên (Trưởng phòng Quản lý khai thác hạ tầng và giải phóng mặt bằng thuộc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Đông Anh).

Viện kiểm sát khẳng định: Có sự thông đồng dìm giá

Đối đáp với các luật sư tại phiên tòa, đại diện VKSND TP Hà Nội khẳng định, việc bắt giữ đối với bị cáo Loan được tiến hành đúng pháp luật; việc lấy lời khai bị can ngay sau khi bắt là cần thiết và đây chỉ là lấy lời khai, không phải là hỏi cung. Bộ luật Tố tụng Hình sự cấm không cho phép hỏi cung vào ban đêm, chứ không cấm bắt giữ, khám xét khẩn cấp vào ban đêm.

Đối đáp lại quan điểm gỡ tội cho các bị cáo, đại diện VKSND TP Hà Nội phân tích điều kiện cần và đủ để xác định hành vi thông đồng dìm giá, từ đó khẳng định có sự thông đồng dìm giá giữa các bị cáo. Ảnh: H.Nguyên.

Mặt khác, các tài liệu, chứng cứ trong hồ sơ vụ án mà bị cáo Loan cho rằng bị làm giả, theo đại diện VKSND TP Hà Nội, những tài liệu này đều có chữ ký của bị cáo Loan, nên không thể nói là giả.

Về việc hồ sơ vụ án có 20 bút lục có chữ ký của Điều tra viên Bùi Đức Hiếu mà bị cáo Loan nói là không phải Điều tra viên lấy cung, đại diện VKSND TP Hà Nội đã trích dẫn Quyết định 603 của Cơ quan điều tra phân công 27 Điều tra viên tham gia nhóm điều tra vụ án này và có Điều tra viên Bùi Đức Hiếu, thứ tự số 9 trong danh sách. Do vậy, Điều tra viên Hiếu có tư cách tham gia tố tụng trong vụ án này, đại diện VKSND TP Hà Nội khẳng định.

Đại diện VKSND TP Hà Nội phân tích 2 điều kiện cần và đủ để xác định hành vi thông đồng dìm giá trong hoạt động đấu giá tại vụ án này là cố ý hạ giá khởi điểm, sau đó thông đồng dìm giá dẫn đến thiệt hại vụ án.

“Cụ thể, để xảy ra hậu quả trong vụ án này phải có “điều kiện cần” là giá khởi điểm thấp hơn thực tế rất nhiều và “điều kiện đủ” là có hành vi thông đồng dìm giá, để trúng đấu giá với giá thấp nhất. Nếu thiếu 1 trong 2 yếu tố này sẽ không dẫn tới thiệt hại trong vụ án. Trên thực tế, các bị cáo trong vụ án này đã thực hiện 2 nhóm hành vi, đó là hạ giá khởi điểm và thông đồng dìm giá trong khi đấu giá”, đại diện VKSND TP Hà Nội cho biết.

Quá trình điều tra, bị cáo Loan có 14 lời khai thừa nhận xuất phát từ đề xuất của bị cáo Nguyễn Quang Hưng (Phó Tổng Giám đốc Công ty CP đầu tư bất động sản Thanh Trì, Phó tổng Giám đốc Công ty CP Tập đoàn dược phẩm Vimedimex) trình phương án đấu giá, các bước để 1 trong 3 công ty tham gia trúng đấu giá. Bị cáo Loan đã đồng ý và chỉ đạo các thuộc cấp triển khai thực hiện. Lời khai này cũng đã được xác nhận qua đối chất giữa bị cáo Loan và bị cáo Hưng.

Ngoài ra, đại diện VKSND TP Hà Nội còn viện dẫn email của bị cáo Loan trả lời email của bị cáo Hưng (đồng thời email này còn gửi cho một số người khác) về việc đồng ý với đề xuất của Hưng và chỉ đạo, chuẩn bị cho công tác đấu giá của 3 công ty bất động sản (Bắc Từ Liêm, Mỹ Đình, Thanh Trì).

Cụ thể, bị cáo Loan đã chỉ đạo bị cáo Hưng nộp hồ sơ đấu giá, chuẩn bị tiền đặt cọc để tham gia phiên đấu giá; chỉ đạo Tạ Thị Thùy Trang (thư ký hành chính của bị cáo Loan) làm ủy quyền cho 3 bị cáo Nguyễn Quang Hưng, Tạ Thị Vân (Tổng Giám đốc Công ty CP đầu tư bất động sản Bắc Từ Liêm) và Nguyễn Xuân Đức (Phó tổng Giám đốc Công ty CP đầu tư bất động sản Mỹ Đình, Tổng Giám đốc Công ty CP Tập đoàn dược phẩm Vimedimex 2) trực tiếp tham gia phiên đấu giá… Điều này thể hiện sự chỉ đạo xuyên suốt bị cáo Loan trong việc điều hành, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng bị cáo thực hiện các nhiệm vụ, công việc khác nhau, nhằm mục đích trúng đấu giá lô đất với giá thấp nhất.

VKSND TP Hà Nội căn cứ vào lời khai của bị cáo Hưng, căn cứ vào dòng tiền, nguồn tiền 90 tỉ đồng “chảy” đến 3 công ty nêu trên, để các công ty dùng khoản này để nộp đặt cọc đấu giá; phân tích cụ thể sau khi Công ty Bắc Từ Liêm trúng đấu giá, “dòng chảy” của 60 tỉ đồng tiền đặt cọc của Công ty Mỹ Đình và Công ty Thanh Trì được công ty đấu giá trả lại về tài khoản nào… Từ đó, khẳng định có đủ căn cứ bị cáo Loan có đủ dấu hiện thực hiện hành vi thông đồng dìm giá.

Về nội dung đối đáp này, bị cáo Loan phủ nhận việc tham gia chỉ đạo 3 công ty trên tham gia đấu giá và thông đồng dìm giá. Tuy nhiên, bị cáo Hưng thừa nhận nội dung mà đại diện VKSND TP Hà Nội đã luận tội và phân tích, đồng thời khai nhận rằng, đã thực hiện theo sự chỉ đạo của bị cáo Loan.

Còn bị cáo Trần Công Tuyên cho rằng, mình không phạm tội, bị cáo chỉ tham khảo giá để báo cáo lãnh đạo mà không có chuyên môn về giá, không tham gia đấu giá...

Đại diện VKSND TP Hà Nội đặt câu hỏi, mặc dù bị cáo khai không có kiến thức về giá đất, nhưng khi đơn vị tư vấn thẩm định giá và đưa ra mức giá đất tư vấn thì bị cáo lại yêu cầu hạ mức giá xuống để nhằm động cơ, mục đích gì?

Trên cơ sở phân tích, đại diện VKSND TP Hà Nội tiếp tục khẳng định quan điểm, việc bị cáo Tuyên chỉ đạo nhân viên trao đổi với công ty thẩm định để hạ mức giá khởi điểm là một trong chuỗi các hành vi để dìm giá. Từ đó, đủ căn cứ để xác định bị cáo Tuyên phạm tội “Vi phạm quy định về hoạt động bán đấu giá tài sản”.

Truy tố đúng người, đúng tội, đúng pháp luật

Đại diện VKSND TP Hà Nội phân tích, nếu thực hiện đấu giá khách quan, thiệt hại trong vụ án đã không xảy ra. Do các bị cáo trong vụ án đã cấu kết, thực hiện một chuỗi các hành vi từ hạ giá khởi điểm đến thông đồng dìm giá tại phiên đấu giá, gây thiệt hại trong vụ án này.

Bị cáo Nguyễn Thị Loan trước bục khai báo. Ảnh: H.Nguyên.

Cụ thể, quá trình thẩm định giá, xác định giá khởi điểm khu đất hơn 16.000 m2 trên, các bị cáo đã không thẩm định giá đất khách quan, mà theo đề nghị của Trần Công Tuyên và Vương Thị Thu Thủy thống nhất, cố ý hạ giá trị khu đất xuống để ban hành Chứng thư định giá đất không đúng với giá trị thực tế (gần 285 tỉ đồng tương đương 17,6 triệu đồng/m2). Việc này đã gây hậu quả, làm sai lệnh giá khởi điểm đưa vào đấu giá, tạo điều kiện cho các công ty tham gia đấu giá của Nguyễn Thị Loan thông đồng dìm giá và trúng đấu giá với giá trị thấp, gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 135,5 tỉ đồng.

VKSND TP Hà Nội xác định, động cơ, mục đích của nhóm thông đồng dìm giá là nhằm trục lợi, thu lời bất chính, phản ánh việc các cá nhân dùng doanh nghiệp tham gia đấu giá, dìm giá để mua được đất của nhà nước với giá rẻ.

Trên thực tế, sau khi trúng đấu giá khu đất trên, các bị cáo đã tiến hành bán các thửa đất trong khu đất này, đã có nhiều khách hàng tới đặt cọc. Có những thửa đất được bán với giá hơn 80 triệu đồng/m2, cao gấp 4 lần giá trúng đấu giá.

Việc khu đất trên được thu hồi, trả lại tài sản cho Nhà nước không xuất phát từ việc các bị cáo dừng lại hành vi vi phạm mà xuất phát từ việc cơ quan Nhà nước dừng lại kịp thời. Nếu không có việc khởi tố vụ án thì hành vi phạm tội vẫn tiếp tục được thực hiện, hậu quả tiếp tục được diễn ra.

Theo đó, đại diện VKSND TP Hà Nội khẳng định, việc truy tố 11 bị cáo trong vụ án về tội “Vi phạm quy định về hoạt động bán đấu giá tài sản”, “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” là đúng người, đúng tội, đúng pháp luật.

Nói lời sau cùng, bị cáo Nguyễn Thị Loan mong HĐXX, Viện kiểm sát xem xét, đưa ra mức án đúng người, đúng tội, không oan sai cho người khác. Những người nào vu khống trong vụ án cũng phải được đưa ra xử lý rõ ràng.

Nói lời sau cùng, bị cáo Nguyễn Quang Hưng cho biết, bản thân rất ân hận về những hành vi vi phạm vừa qua khiến bản thân bị khởi tố, truy tố.

Còn bị cáo Trần Công Tuyên cho biết, khi đứng ở đây, bản thân bị cáo rất buồn. Tất cả hành động của bị cáo đều xuất phát từ công việc, không có động cơ vụ lợi. Bị cáo Tuyên mong HĐXX đánh giá công tâm, khách quan và có mức án phù hợp đối với mình để sớm được quay trở lại công việc và cuộc sống.

Nói lời sau cùng, 8 bị cáo còn lại đều ân hận về những sai phạm mình đã làm, đồng thời mong HĐXX xem xét, xin được hưởng sự khoan hồng của pháp.

13h cùng ngày, HĐXX tuyên bố đến phần nghị án. Do vụ án có nhiều tình tiết phức tạp nên HĐXX nghị án kéo dài và sẽ tuyên án vào chiều 22/4.

Hồng Nguyên - Vũ Phương