Tranh luận việc miễn và đánh thuế 5% với phân bón

Ngày 29/8, Hội nghị đại biểu Quốc hội (ĐBQH) hoạt động chuyên trách cho ý kiến về dự án Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi). Mức thuế suất 5% quy định tại khoản 2, Điều 9 dự thảo luật nhận được nhiều sự quan tâm của ĐBQH.

Theo Ủy ban Tài chính - Ngân sách, nhiều ý kiến ĐBQH tán thành việc chuyển phân bón, máy móc, thiết bị chuyên dùng phục vụ sản xuất nông nghiệp, tàu khai thác thủy sản từ diện không chịu thuế sang diện chịu thuế suất 5%.

Tuy nhiên, nhiều ý đề nghị giữ như quy định hiện hành và đề nghị đánh giá kỹ tác động của việc thay đổi chính sách từ góc độ ngành sản xuất cũng như từ góc độ tác động đối với người tiêu dùng.

Ý kiến khác đề nghị quy định phân bón thuộc đối tượng chịu thuế suất 0% hoặc 2% và được khấu trừ thuế giá trị gia tăng (GTGT) đầu vào hoặc đề nghị tăng thuế đối với những mặt hàng này theo lộ trình.

ĐBQH Nguyễn Trường Giang (đoàn Đắk Nông).

Cơ quan thẩm tra đưa ra 2 phương án: Phương án 1, đề nghị giữ phân bón, máy móc, thiết bị chuyên dùng phục vụ sản xuất nông nghiệp, tàu khai thác thủy sản thuộc diện không chịu thuế GTGT như quy định hiện hành. Phương án 2, thống nhất với cơ quan soạn thảo, chuyển nhóm ngành hàng này vào diện chịu thuế GTGT 5%.

Tại hội nghị, ĐBQH Nguyễn Thành Nam (đoàn Phú Thọ) tán thành phương án 1 vì cho rằng nếu chuyển từ diện không chịu thuế sang diện chịu thuế suất 5% sẽ tăng chi phí sản xuất nông nghiệp, khai thác ngư nghiệp, trong khi đây là những đối tượng cần được quan tâm. Từ đó, ông đề nghị giữ như luật hiện hành.

ĐBQH Nguyễn Trường Giang (đoàn Đắk Nông) cũng tán thành phương án 1. Đại biểu viện dẫn báo cáo đánh giá tác động của cơ quan soạn thảo, giai đoạn 2015 - 2022, riêng đối với phân bón, nếu đánh thuế 5% thì thu được 5-7 nghìn tỷ.

Tuy nhiên, đây là thuế gián thu, đánh trực tiếp vào người tiêu dùng, nếu lập luận đánh thuế 5% để giảm giá bán là hợp lý. “Giữa giá thành và giá bán hoàn toàn khác nhau, có thể giá bán dưới giá thành, nhưng quan trọng nhất là giá bán phải theo giá quốc tế", ông nhấn mạnh.

Mặt khác, ông Giang cũng viện dẫn ý kiến một số chuyên gia kinh tế cho rằng, toàn bộ số thuế 5% gần như hoàn lại cho doanh nghiệp hết chứ không phải ngân sách Nhà nước (NSNN) thu được khoảng 4.200 tỷ đồng.

Đại biểu đoàn Đắk Nông đề nghị, khi báo cáo Quốc hội, cần đánh giá chính xác nhất trong cả giai đoạn, ít nhất là trong năm 2023. Trong đó, cần báo cáo rõ với Quốc hội, khi đánh thuế 5% thì NSNN thu được bao nhiêu, doanh nghiệp thu bao nhiêu và người dân thu được bao nhiêu? Đề nghị không áp thuế đối với nhóm dự kiến đưa vào.

ĐBQH Trịnh Xuân An (đoàn Đồng Nai).

ĐBQH Trịnh Xuân An (đoàn Đồng Nai) cho rằng đây là đạo luật tác động tới mọi người, mọi nhà, tới toàn xã hội nên cần thiết kế khách quan, minh bạch.

Về mức thuế suất 5%, theo ông An không nên căn cứ vào giá cao hay thấp, có tăng hay không tăng giá khi áp thuế để quyết định chính sách này. Báo cáo của Ủy ban Tài chính - Ngân sách đã đưa ra rất khách quan, đánh giá trên 2 quan điểm: Không đánh thuế hay đánh thuế 5%.

“Tuy nhiên chúng ta cần nhìn trên tổng thể, một đất nước phát triển nông nghiệp như Việt Nam mà không có một ngành sản xuất phân bón đàng hoàng, phải điều chỉnh lên, điều chỉnh xuống chính sách như thế này, tôi cho rằng như vậy là không ổn", ông An nói.

ĐBQH đoàn Đồng Nai cũng hy vọng Việt Nam có một ngành sản xuất phân bón hiện đại, bình đẳng với thế giới, không chạy theo chính sách, không phụ thuộc bên ngoài. Nếu ngành sản xuất phân bón tốt thì người dân, ngành nông nghiệp, xã hội được hưởng lợi.

“Theo báo cáo, nếu tăng thuế thì các doanh nghiệp sản xuất trong nước có dư địa để giảm giá bán, nếu đưa vào thu thuế 5% thì Nhà nước còn có cơ hội thu thuế của các doanh nghiệp nhập khẩu... Chúng ta cần đánh giá giữa cái được, cái mất và cái tổng thể", ông An cho hay.

Luân Dũng