Tranh luận xung quanh đề xuất Ủy ban Thường vụ Quốc hội 'gỡ rối' Luật Đầu tư công

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên họp

Chiều 9-1, tại Nhà Quốc hội, tiếp tục chương trình phiên họp thứ 29, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho ý kiến về tờ trình của Chính phủ về việc giải thích quy định tại khoản 1, điều 6, Luật Đầu tư công (quy định về phân loại dự án đầu tư công).

Đại diện Chính phủ trình bày tờ trình tại phiên họp, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, khoản 1, điều 6, Luật Đầu tư công quy định các dự án cải tạo, nâng cấp, mở rộng, bao gồm cả phần mua tài sản, mua trang thiết bị của dự án là dự án đầu tư công.

Quá trình triển khai thực hiện đã phát sinh một số vướng mắc, nhất là cách hiểu chưa thống nhất giữa các cơ quan về quy định nói trên.

Quang cảnh phiên họp

Cách hiểu thứ nhất là Luật Đầu tư công không quy định hạn chế về đối tượng đối với các nhiệm vụ, dự án sử dụng kinh phí chi thường xuyên của ngân sách nhà nước.

Cách hiểu thứ hai thì cho rằng, toàn bộ các dự án có cấu phần xây dựng để xây dựng mới, cải tạo, nâng cấp, mở rộng dự án đã đầu tư xây dựng (thuộc hoạt động xây dựng cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất) và toàn bộ các dự án mua tài sản, mua và sửa chữa, nâng cấp trang thiết bị, máy móc (không có cấu phần xây dựng) thuộc đối tượng của Luật Đầu tư công, nên phải bố trí vốn đầu tư công để thực hiện.

Theo đó, toàn bộ hoạt động đầu tư xây dựng mới, cải tạo, nâng cấp, mở rộng, mua tài sản, mua và sửa chữa, nâng cấp trang thiết bị, máy móc phải sử dụng vốn đầu tư công, cần phải có trong kế hoạch đầu tư công trung hạn và hàng năm, không được sử dụng kinh phí chi thường xuyên.

Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nêu rõ, nếu hiểu theo cách thứ hai thì dẫn đến vướng mắc, vì các hoạt động mua sắm, nâng cấp, sửa chữa là các hoạt động phát sinh, đa dạng, thường không lường trước được nên khó kế hoạch hóa theo giai đoạn 5 năm.

Do đó, Chính phủ trình UBTVQH xem xét, giải thích bằng văn bản quy định này để thống nhất cách hiểu trong tổ chức thực hiện, nhất là làm rõ có được (hay không được) sử dụng kinh phí thường xuyên ngân sách nhà nước bố trí dự toán hằng năm để thực hiện xây dựng, nâng cấp, cải tạo, mở rộng, mua sắm, sửa chữa tài sản công.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Quốc hội Lê Quang Mạnh cho hay, cơ quan thẩm tra cho rằng, nội dung tại khoản 1, điều 6 của Luật Đầu tư công là để phân loại dự án đầu tư công, không có nghĩa cấm sử dụng các nguồn vốn khác cho việc mua sắm, sửa chữa nhỏ, bảo trì, bảo dưỡng.

“Quy định của luật đã rõ, song để giải quyết vướng mắc của Chính phủ về cách hiểu đối với quy định này, Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách thống nhất việc trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, có ý kiến nội dung này”, người đứng đầu Ủy ban Tài chính - Ngân sách nêu quan điểm.

Theo đó, khẳng định rõ: khoản 1, điều 6, Luật Đầu tư công quy định việc phân loại dự án đầu tư công, không quy định hạn chế (không cấm) việc sử dụng các nguồn vốn khác để cải tạo, nâng cấp dự án đã đầu tư xây dựng để sửa chữa, mua sắm tài sản, trang thiết bị.

Về hình thức, cơ quan thẩm tra đưa ra 2 phương án.

Phương án 1 là Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành nghị quyết giải thích luật về nội dung nêu trên. Phương án 2 là ban hành văn bản thông báo ý kiến kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tờ trình của Chính phủ.

Về việc sử dụng kinh phí thường xuyên cho các dự án nâng cấp, cải tạo, sữa chữa công trình, thiết bị, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho biết, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành rà soát, căn cứ quy định của pháp luật để có quy định, hướng dẫn sử dụng nguồn kinh phí thường xuyên từ ngân sách nhà nước bảo đảm rõ ràng, chặt chẽ, đúng quy định, tránh bị lạm dụng để triển khai thực hiện thống nhất.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh đề nghị Chính phủ đánh giá tình hình áp dụng quy định tại khoản 1 Điều 6 của Luật Đầu tư công trong 8 năm qua

Tuy nhiên, báo cáo thẩm tra cũng nêu ý kiến của Thường trực Ủy ban Kinh tế cho rằng khoản 1, điều 6 của Luật Đầu tư công năm 2019 là nội dung được kế thừa từ khoản 1, điều 6 của Luật Đầu tư công năm 2014 có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2015. Như vậy, quy định tại khoản 1, điều 6 của Luật Đầu tư công hiện hành đã được thực hiện đến nay là 9 năm.

Để có đủ căn cứ, cơ sở xác định việc cần thiết trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội giải thích luật theo thẩm quyền quy định tại điều 159 của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, đề nghị Chính phủ đánh giá tình hình áp dụng quy định tại khoản 1, điều 6 của Luật Đầu tư công trong 9 năm qua. Trong đó cần báo cáo cụ thể, làm rõ trong 9 năm thực hiện quy định có phát sinh cách hiểu khác nhau từ thời điểm nào, vướng mắc trong triển khai thực hiện thế nào và lý do tại sao đến thời điểm hiện nay Chính phủ mới có tờ trình báo cáo phát sinh 2 cách hiểu khác nhau.

ANH PHƯƠNG