Tránh trục lợi chính sách khi triển khai dự án thí điểm nhà ở thương mại

Các đại biểu tại phiên họp.

Tiếp tục Kỳ họp thứ 8, sáng 21/11, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết về thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất.

Tránh xảy ra cơ chế xin - cho

Lo ngại xung đột về thỏa thuận, đại biểu Mai Văn Hải - Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Thanh Hóa cho biết, diện tích đất ở phi nông nghiệp không phải là đất ở chủ yếu là đất của các cơ quan, đơn vị sự nghiệp, đơn vị công an, quân đội... Trong trường hợp thực hiện việc sáp nhập hay giải thể, chuyển trụ sở mới thực hiện vấn đề thỏa thuận. Tuy nhiên, Đại biểu cho rằng việc thỏa thuận sẽ xung đột với quy định trong việc đấu thầu dự án có sử dụng đất, xung đột với việc đấu giá tài sản công.

Do đó, Đại biểu đề nghị quy định rõ cơ chế để tiến hành thỏa thuận của doanh nghiệp, nhà đầu tư nhà ở thương mại thỏa thuận như thế nào đối với cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp hay đơn vị cơ quan công an, quân đội có đất để thực hiện dự án nhà ở thương mại. "Làm sao thỏa thuận được nhưng tránh tình trạng gây thất thoát, lãng phí đối với đất cũng như tài sản công", Đại biểu nhấn mạnh.

Về phạm vi điều chỉnh, đại biểu Phạm Văn Hòa - Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp thống nhất áp dụng phạm vi trong toàn quốc. Theo Đại biểu, nếu chúng ta chỉ áp dụng trong phạm vi một số tỉnh hoặc của thành phố sẽ sinh ra cơ chế xin - cho.

Cùng quan điểm này, đại biểu Trịnh Xuân An - Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai cho rằng, thí điểm nghị quyết này trên phạm vi toàn quốc nhưng không phải là thí điểm mang tính chất đại trà, chung chung. Các dự án, các tiêu chí phải đáp ứng các điều kiện và các điều khoản cụ thể, nhất là phải gắn với quy hoạch đô thị.

Đảm bảo minh bạch khi thí điểm

Quan tâm về tiêu chí lựa chọn dự án thí điểm, đại biểu Nguyễn Minh Tâm - Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Bình cho hay, dự thảo Nghị quyết có quy định đối với diện tích đất quốc phòng, đất an ninh đã được quy hoạch đưa ra khỏi đất quốc phòng, đất an ninh phù hợp với quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị, chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở thì ưu tiên giao cho Bộ Quốc phòng, Bộ Công an tổ chức thực hiện dự án nhà ở thương mại để bán cho cán bộ, chiến sĩ thuộc lực lượng vũ trang theo quy định của pháp luật và không phải thực hiện sắp xếp, xử lý tài sản công theo quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công.

Đại biểu Nguyễn Minh Tâm bày tỏ thống nhất với quy định nêu trên. Tuy nhiên, dự thảo Nghị quyết không giới hạn điều kiện đó là diện tích, quy mô dự án. Do vậy, Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo tổ chức đánh giá, khảo sát nhu cầu sử dụng đất làm nhà ở nói chung và nhu cầu sử dụng nhà ở thương mại nói riêng trong lực lượng quản lý của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an để tham mưu cho Chính phủ trình Quốc hội quy định hợp lý và cũng đảm bảo sử dụng đất một cách hợp lý, phù hợp với nhu cầu và hiệu quả trên thực tế.

Để đảm bảo thí điểm hiệu quả, đại biểu Thạch Phước Bình - Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Trà Vinh đề nghị bổ sung quy định nhằm tăng cường vai trò của các cơ quan giám sát độc lập để đảm bảo tính minh bạch trong quá trình triển khai thực hiện dự án thí điểm. Đồng thời, yêu cầu các tổ chức kinh doanh bất động sản báo cáo tiến độ thực hiện hằng quý hoặc hằng năm để giúp các cơ quan chức năng nắm bắt tình hình triển khai và kịp thời giải quyết các vướng mắc.

Đại biểu cho biết thêm, ở nhiều quốc gia trên thế giới, chẳng hạn như Canada và Australia, họ yêu cầu các dự án bất động sản phải có báo cáo tiến độ định kỳ và thường xuyên giám sát từ các cơ quan độc lập nhằm đảm bảo tiến độ thực hiện, chất lượng công trình và tránh thất thoát tài sản công.

Làm rõ về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đỗ Đức Duy cho biết, do vướng mắc thực tiễn hiện nay trên phạm vi cả nước nên cần cho thực hiện thí điểm trên phạm vi cả nước để bảo đảm công bằng. Nếu chỉ cho một số tỉnh thì những tỉnh còn lại nếu nhà đầu tư có nhu cầu cũng không có phương thức để thực hiện. Các phương thức tiếp cận đất đai khác để thực hiện dự án nhà ở thương mại theo Luật Đất đai hiện nay cũng cho thực hiện ở tất cả các tỉnh thành trong cả nước. Vì vậy, nếu chỉ thí điểm ở một số địa phương sẽ dẫn đến không bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất giữa các địa phương trong cả nước.

Theo Bộ trưởng, việc khống chế phạm vi thí điểm đã được đưa ra trong các tiêu chí như: thực hiện ở khu vực đô thị và khu vực phát triển đô thị; khống chế về quy mô, diện tích; khống chế về thời gian thực hiện và phải nằm trong danh mục Hội đồng nhân dân cấp tỉnh cho phép thực hiện theo cơ chế này.

Về vấn đề để kiểm soát chặt chẽ về quy trình, thủ tục tránh trường hợp lợi dụng chính sách để trục lợi, Bộ trưởng khẳng định sẽ tiếp thu ý kiến đại biểu và quy định chi tiết, cụ thể trong nghị định hướng dẫn thi hành nghị quyết này để bảm đảo chặt chẽ, công khai, minh bạch, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực cũng như là khắc phục tình trạng lợi dụng chính sách để trục lợi.

Trần Huyền