Trao quyền cho phụ nữ - 'Chìa khóa' cho phát triển bền vững

Các nữ đại biểu tham dự Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng. Ảnh tư liệu

Bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ là những yếu tố then chốt để xây dựng một xã hội phát triển bền vững. Tuy nhiên, để hiện thực hóa điều này, chúng ta cần tập trung vào 3 lĩnh vực quan trọng: Chính trị - xã hội, kinh tế và chuyển đổi số.

1. Về chính trị - xã hội:

Tỷ lệ nữ giới làm công việc lãnh đạo, quản lý đã được cải thiện nhưng vẫn còn thấp so với các vị trí lãnh đạo, quản lý nói chung, so với sự gia tăng của lực lượng lao động nữ nói riêng.

2. Về kinh tế:

Theo các nhà nghiên cứu: mức lương thấp đang có tác động tàn phá đến cuộc sống gia đình khi các cuộc thăm dò các gia đình thu nhập ít hơn mức lương đủ sống phát hiện ra rằng: Gần 32% nữ giới cảm thấy mức thu nhập thấp ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng mối quan hệ của họ với bạn đời, dẫn đến hạnh phúc gia đình tan vỡ, trong đó người phụ nữ là người thiệt thòi nhất và cuối cùng là nguồn lực xã hội bất ổn định.

3. Về lĩnh vực chuyển đổi số:

Phụ nữ lo ngại về việc bị trí tuệ nhân tạo (AI) thay thế hơn đồng nghiệp nam. Theo các nhà nghiên cứu, 46% phụ nữ và 37% nam giới lo lắng về việc tự động hóa do AI điều khiển thay thế họ trong công việc hiện tại của họ.

Hiện nay, ở Việt Nam, phụ nữ chiếm 46,8% lực lượng lao động và đóng vai trò chính trong công việc gia đình và nuôi dạy con cái. Tỷ lệ nữ giới làm công việc lãnh đạo, quản lý đã được cải thiện nhưng vẫn còn thấp so với các vị trí lãnh đạo, quản lý nói chung, so với sự gia tăng của lực lượng lao động nữ nói riêng.

Ngoài ra, để tăng thu nhập cho người lao động, Nhà nước đang tập trung các chính sách tinh giản bộ máy, đặc biệt là điều chỉnh mức lương tối thiểu. Trong những năm gần đây, pháp luật về lương tối thiểu quốc gia trở thành chương trình nghị sự quan trọng ở nước ta.

Theo Nghị định 74/2024/NĐ-CP, mức lương tối thiểu theo các vùng từ ngày 1/7/2024 tăng bình quân từ 200.000 đồng đến 280.000 đồng so với mức lương tối thiểu được quy định tại Nghị định số 38/2022/NĐ-CP.

Tuy nhiên, mức lương tối thiểu vẫn không đuổi kịp mức sống tối thiểu và đến nay kém xa lương đủ sống, đáp ứng chưa đến 95% mức sống thấp nhất và chỉ bằng 59% lương đủ sống, theo khảo sát của Trung tâm nghiên cứu quan hệ lao động.

Trong bối cảnh đảm bảo trao quyền cho phụ nữ phát triển bền vững, có một sự đồng thuận cho rằng cần xác định và phát triển 3 nguồn lực để góp phần thúc đẩy quyền của phụ nữ.

Thứ nhất, nguồn lực chính trị - xã hội:

Nghiên cứu và ban hành kịp thời các văn bản pháp luật, chính sách có liên quan đến phụ nữ. Nhà nước cần có nhiều chính sách thiết thực hơn nữa bảo đảm quyền lợi chính đáng của phụ nữ.

Trong quá trình đó, Hội LHPN Việt Nam cần phát huy vai trò thể chế chính trị - xã hội của mình, tiếp tục đổi mới tổ chức và phương thức hoạt động. Chú trọng xây dựng đội ngũ nữ trí thức, nữ doanh nhân gắn với cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, với quá trình cấu trúc lại nền kinh tế và quá trình hội nhập quốc tế.

Thứ hai, nguồn lực tài chính:

+ Triển khai tốt việc tinh giản bộ máy hành chính từ Trung ương đến địa phương kết hợp với việc đào tạo, tuyển dụng cán bộ và ứng dụng khoa học công nghệ để nâng cao năng suất, tạo hiệu ứng cộng hưởng để kinh tế-xã hội phát triển và nâng cao sức cạnh tranh.

Trên cơ sở đó xây dựng hệ thống lương tối thiểu và chính sách an sinh xã hội tiến bộ để đảm bảo nguồn lực tài chính cho các hộ gia đình cũng như quyền phụ nữ - các tế bào gốc của xã hội phát triển bền vững.

+ Phát triển dịch vụ tài chính vi mô giúp bộ phận người nghèo trong xã hội bảo vệ mình khỏi những rủi ro khác nhau và đa dạng hóa hoạt động kinh doanh, tăng nguồn thu nhập được coi là công cụ quan trọng trong việc giảm nghèo và trao quyền năng kinh tế cho phụ nữ.

Các tổ chức tài chính vi mô hướng đến việc trao quyền cho phụ nữ trong cộng đồng của họ bằng cách cho họ tiếp cận các khoản vay có lãi suất thấp mà không cần thế chấp. Cụ thể hơn, họ (các tổ chức tài chính vi mô) hướng đến việc cung cấp tín dụng vi mô cho những phụ nữ muốn trở thành doanh nhân.

Thứ ba, chuyển đổi số:

Nhìn về tương lai của sự phát triển mạnh mẽ của khoa học và công nghệ, đặc biệt là AI, 77% nhân viên mới vào nghề sẽ thấy vai trò công việc của họ thay đổi vào năm 2025 và những năm sắp tới.

Trong bối cảnh mới này, những người phụ nữ có tầm nhìn về AI cần chủ động hội nhập và phát triển để nâng cao kỹ năng và sức cạnh tranh của chính mình như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: "chị em phụ nữ không nên ngồi chờ Chính phủ, chờ Đảng ra chỉ thị giải phóng cho mình mà tự mình phải tự cường, phải đấu tranh"…

Cơ hội thúc đẩy năng suất và chuyển đổi các ngành công nghiệp bằng AI tạo sinh đang tăng theo cấp số nhân. Phụ nữ đang ở vị trí hàng đầu để xác định các trường hợp sử dụng mới. Kết hợp phân tích sắc bén với giao tiếp tuyệt vời có thể mang lại cho phụ nữ siêu năng lực trong thời đại AI tạo sinh.

Bằng cách sở hữu bối cảnh AI đang phát triển, họ có thể tạo ra những cách mới để mang lại giá trị kinh doanh và thăng tiến sự nghiệp. Với rất nhiều lợi ích đạt được, đã đến lúc phụ nữ nắm quyền chủ động trên các diễn đàn, đổi mới có trách nhiệm và tăng cường vai trò lãnh đạo trong tương lai.

Cùng với hàng loạt chính sách đổi mới mạnh mẽ trong Kỷ nguyên vươn mình của đất nước, tháng 3 lịch sử kỷ niệm 115 năm Ngày Quốc tế Phụ nữ năm nay là thời điểm thích hợp để bắt đầu những nguồn lực bền vững và giúp người phụ nữ hạnh phúc hơn tại gia đình và thăng tiến hơn ở nơi làm việc trên con đường sự nghiệp.

Trao quyền cho phụ nữ không chỉ là trách nhiệm của Chính phủ, tổ chức mà còn là của mỗi cá nhân, mỗi gia đình. Khi phụ nữ được tiếp cận cơ hội bình đẳng, không chỉ họ hưởng lợi mà cả xã hội cũng phát triển mạnh mẽ hơn.

* Nguyên Phó Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), nguyên Chủ tịch Hội đồng tư vấn kinh doanh ASEAN (ASEAN BAC)

TS. Đoàn Duy Khương*