Trẻ nhỏ bú mẹ sẽ ít bị viêm tai giữa

Trẻ nhỏ bú mẹ sẽ giúp giảm nguy cơ mắc viêm tai giữa. Ảnh: L.C.

Đa số các bậc cha mẹ đều khá quen thuộc với thực tế rằng bệnh phổ biến nhất được chẩn đoán ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là nhiễm trùng tai. 75% trẻ em ở Hoa Kỳ có ít nhất một lần bị nhiễm trùng tai trước sinh nhật thứ ba và gần một nửa sẽ bị từ ba đợt trở lên trước sinh nhật thứ tư.

Một phần ba số lần khám bệnh tại phòng khám cho trẻ em là do nhiễm trùng tai. Chi phí cho những lần thăm khám này, không bao gồm các đơn thuốc được kê và các thủ thuật phẫu thuật, vượt quá 2,5 tỷ USD hàng năm.

Một số người, cả bác sĩ nhi khoa có thiện chí, đều cho rằng bệnh nhiễm trùng tai là một phần bình thường của quá trình trưởng thành. Nhưng ta đã sai khi đánh đồng “thông thường” với “bình thường”. Đàn ông Mỹ bị bệnh tim là chuyện thông thường; thật vậy, cứ hai người thì có một người phát bệnh tim trong cuộc đời.

Tuy nhiên, đó không phải là điều bình thường. Ta biết điều này bởi hàng trăm triệu người đàn ông ở những nơi khác trên thế giới không phải chống chọi với bệnh tim. Tương tự, chúng ta biết ở một số nơi trên thế giới, nhiễm trùng tai hay được giới y học gọi là viêm tai giữa, ít xảy ra ở trẻ sơ sinh.

Đa số các bác sĩ nhi khoa khuyên nên cho trẻ dùng một đợt thuốc kháng sinh, thường là amoxicillin, để điều trị viêm tai giữa. Một số bác sĩ thậm chí còn đề nghị cho trẻ bị viêm tai giữa tái phát định kỳ dùng thuốc kháng sinh trong những tháng mùa đông, như một biện pháp phòng ngừa.

Tuy nhiên, nghiên cứu đã chỉ ra rằng trẻ em được sử dụng thuốc kháng sinh sẽ phục hồi chậm hơn và có nhiều khả năng bị nhiễm trùng tái phát hơn so với trẻ không được điều trị bằng thuốc kháng sinh.

Nếu muốn ngăn ngừa viêm tai giữa, chúng ta phải biết nguyên nhân dẫn tới căn bệnh này. Quan niệm thông thường cho rằng một đứa trẻ dễ bị viêm tai giữa hơn vì ống Eustachian trong tai của chúng có chiều dài ngắn hơn và nằm ngang.

Ống Eustachian cho phép chất lỏng thường tích tụ trong tai giữa chảy ra phía sau cổ họng. Ở người lớn, chúng thẳng đứng, do đó thoát nước hiệu quả hơn.

Tuy nhiên, khi trẻ bị nhiễm cảm lạnh hoặc đau họng, các ống này có thể bị tắc nghẽn, tạo điều kiện cho chất lỏng tích tụ ở vùng tai giữa. Chất lỏng ấm áp ứ đọng trở thành nơi sinh sản lý tưởng của vi khuẩn và virus. Vi khuẩn càng phát triển, lượng chất lỏng được giữ lại càng nhiều.

Các nghiên cứu chỉ ra gần một nửa các trường hợp bị viêm tai giữa có tiền căn là nghẹt mũi, thuyên tắc phế quản hoặc một tình trạng hô hấp khác. Quan niệm thông thường là các triệu chứng như vậy xuất phát từ nhiễm khuẩn. Tuy nhiên, tình trạng tắc ống tai cũng có thể do dị ứng thực phẩm và một trong những chất gây dị ứng thường xuyên nhất ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là sữa bò.

Cần phải nói rằng chúng ta ít thấy tình trạng bị viêm tai giữa hơn ở trẻ em được bú sữa mẹ. Trẻ được bú mẹ càng lâu thì khả năng được bảo vệ của trẻ càng lớn.

Tiến sĩ Y khoa Doris J. Rapp viết rằng: “Nguyên nhân thường bị bỏ sót nhất của hiện tượng đọng dịch trong ống tai tái phát ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là tình trạng mẫn cảm với sữa chưa được phát hiện.”

Tiến sĩ Rapp là người sáng lập Tổ chức Dị ứng Thực hành, là giáo sư lâm sàng tại Đại học Tiểu bang New York, thành phố Buffalo, và là một tác giả. Một số phụ huynh đang bắt đầu liên tưởng đến điều đó và đồng ý với ông Rapp. Một người mẹ nhận xét về con trai mình rằng: “Thật là kỳ lạ, cứ khi thằng bé ăn bất kỳ loại chế phẩm từ sữa nào, nó sẽ bị viêm tai giữa trong vòng ba ngày.”

Joseph Keon/ Skybooks & NXB Hà Nội