'Trên mặt trận mới' - Khi người lính bước tiếp trong thời bình

Hình ảnh trong phim tài liệu “Trên mặt trận mới”

“Cuộc chiến” trên “mặt trận” mới

Trở về từ chiến trường, họ mang theo những vết thương trên thân thể và ký ức hằn sâu trong tâm trí, song điều còn ở lại lâu bền hơn là ý chí kiên cường và khát vọng dựng xây.

Chính tinh thần ấy đã thôi thúc họ bước vào một “mặt trận mới” - cuộc chiến giữa đời thường, nơi họ tiếp tục chiến đấu với thương tật, với đói nghèo và cả với sự lãng quên để làm nên cuộc sống mới.

Bộ phim tài liệu “Trên mặt trận mới” do Điện ảnh Quân đội Nhân dân thực hiện, đã tái hiện trọn vẹn hành trình đặc biệt ấy.

Trung tá Trần Thị Thu Hương, biên kịch của phim, chia sẻ: “Những nhân vật trong phim trước đây từng chiến đấu với khói lửa chiến tranh, nay họ trở về đời thường lại đối diện với một “mặt trận” mới”.

Bà nói thêm: “Vượt qua thương tật, khó khăn kinh tế để góp phần cùng toàn dân giành thắng lợi trên mặt trận kinh tế. Từ ý chí kiên cường, tinh thần “thương binh tàn nhưng không phế”, họ không chỉ làm kinh tế giỏi mà còn trở thành chỗ dựa, lan tỏa sự sẻ chia, giúp đồng đội và bà con cùng vươn lên. Chính những động lực đó giúp chúng tôi thực hiện bộ phim này”.

Không phô trương, không cầu kỳ, phim chọn cách dẫn dắt khán giả đi qua những lát cắt đời thường, nơi quá khứ và hiện tại đan xen, để thấy rõ sức mạnh tinh thần của người lính trong hòa bình.

Thượng úy Nguyễn Diệu Hoa, Đạo diễn phim tài liệu “Trên mặt trận mới”

Một trong những cảnh phim giàu cảm xúc diễn ra tại Bảo tàng Quang Minh (Hải Phòng). Ở đó, ba cựu chiến binh Trần Hồng Quảng, Vũ Xuân Túy và Phan Trọng Điền lặng lẽ bên những hiện vật đã ngả màu thời gian, bức ảnh đen trắng, chiếc áo bạc màu, chiếc bi đông cũ kỹ.

Họ đến không chỉ để hồi tưởng quá khứ mà còn để bàn chuyện làm ăn, động viên nhau cùng bước tiếp. Lời bình trong phim vang lên như lời thề của thế hệ cựu binh hôm nay: “Tinh thần người lính vẫn vẹn nguyên, chỉ là giờ đây, họ đang bước vào một ‘mặt trận mới’ - cuộc chiến đem lại ấm no cho gia đình, đồng đội và cộng đồng”.

Theo Thượng úy Nguyễn Diệu Hoa, đạo diễn bộ phim, “phim tái hiện lại tuổi trẻ hào hùng của những người lính. Họ trở về khi tuổi đời còn rất trẻ, nhưng cơ thể đã mang thương tật vĩnh viễn”.

Những câu chuyện đời thường được kể bằng nhịp phim lắng đọng: Trần Hồng Quảng - chàng trai 17 tuổi từng hai lần viết đơn xin nhập ngũ, vượt Trường Sơn, xông pha trận mạc và có lần trở về từ cõi tử.

Phan Trọng Điền - người lính Nam Định những năm 1980 hành quân sang Thượng Lào, sống giữa ranh giới sinh tử. Vũ Xuân Túy - chiến sĩ Tây Nguyên trụ vững suốt 40 ngày đêm trong mưa bom, nay vẫn mang trên mình thương tích nhưng chưa từng gục ngã.

Trung tá Trần Thị Thu Hương, Biên kịch phim tài liệu “Trên mặt trận mới”

Những con người ấy, dù “người thì cụt chân, cụt tay, người thì mù mắt, người thì đến thở cũng đau đớn vì di chứng dioxin”, vẫn tiếp tục bước đi.

Như lời đạo diễn Nguyễn Diệu Hoa chia sẻ, “cuộc sống đời thường lại trở thành một chiến trường khác - chiến trường cơm áo gạo tiền”. Nhưng chính trên mặt trận ấy, họ một lần nữa khẳng định phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ.

Trần Hồng Quảng sáng lập Xí nghiệp Thương binh Quang Minh, xây dựng nhà máy xi măng Trường Sơn, tạo việc làm cho hàng trăm thương binh và con em gia đình chính sách.

Ông từng nói: “Tôi sống để làm thay cả phần những đồng đội đã ngã xuống”. Phan Trọng Điền trở về quê xã Xuân Trường (Ninh Bình) gắn bó với nghề đúc đồng, mở lò dạy nghề miễn phí, đúc tượng tri ân, tu bổ nghĩa trang liệt sĩ.

Trong khi Vũ Xuân Túy chọn nghề cói ở Quỹ Nhất (Ninh Bình), lập Công ty Ánh Túy, tạo việc làm cho hàng trăm thương binh, phụ nữ nghèo và người khuyết tật.

Ông nói giản dị: “Làm kinh tế không phải để làm giàu cho riêng mình, mà để giữ một nghề, để những người yếu thế có thể sống bằng chính đôi tay họ”.

Hình ảnh trong phim tài liệu “Trên mặt trận mới”

Từ ống kính điện ảnh đến thông điệp sống và cống hiến

Kết phim, khung hình dừng lại tại Nghĩa trang Trường Sơn - nơi những mái đầu bạc khẽ cúi xuống thắp nén hương tri ân đồng đội, bên cạnh là những học sinh nhỏ tuổi run run đặt bó hoa lên mộ liệt sĩ.

Đạo diễn Nguyễn Diệu Hoa xúc động nói: “Khi mái đầu bạc khẽ nắm lấy bàn tay non nớt, ta cảm nhận được sự thiêng liêng của sự tiếp nối, một lời nhắn gửi không thành tiếng từ thế hệ cha anh đến thế hệ hôm nay rằng: Ngọn lửa ký ức và trách nhiệm với Tổ quốc sẽ còn mãi sáng trong tim những người đi sau”.

“Trên mặt trận mới” vì thế không chỉ là phim tài liệu về những cựu chiến binh, mà là bản trường ca về ý chí, tình đồng đội và lòng tri ân.

Trung tá Trần Thị Thu Hương đúc kết: “Sức mạnh của dân tộc được hun đúc từ những chiến công nơi chiến trường và ntừ tinh thần đoàn kết, sẻ chia và đùm bọc trong đời sống thường nhật”.

Bộ phim như một lời nhắn gửi: Hãy biết ơn, hãy trân trọng, và hãy sống xứng đáng, bởi trong mỗi người lính, lời thề năm xưa vẫn còn nguyên vẹn: “Sống không lùi bước. Ngã xuống để Tổ quốc đứng lên. Còn sống trở về là tiếp tục “chiến đấu”, trên mọi “mặt trận” của đời thường”.

ĐẶNG KHƯƠNG