Triển khai công tác pháp y, pháp y tâm thần và điều trị bắt buộc chữa bệnh năm 2023

Tham dự hội nghị còn có PGS.TS, Thầy thuốc Nhân dân Lương Ngọc Khuê – Phó Chủ tịch Hội đồng Y khoa Quốc gia, Cục trưởng Cục quản lý khám – chữa bệnh; lãnh đạo UBND tỉnh Khánh Hòa cùng đại diện Cơ quan CSĐT Bộ Công an, Bộ Tư pháp, một đơn vị chức năng thuộc Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Y tế, Viện KSND tối cao và các Viện, Trung tâm pháp y tâm thần, Phòng Kỹ thuật hình sự Công an các tỉnh, thành phố…

Theo báo cáo tại hội nghị, trong năm 2022 ngành Y tế đã thực hiện 68.498 vụ việc, trong đó Viện Pháp y Quốc gia thực hiện 5.921 vụ việc, Trung tâm pháp y 63 tỉnh, thành phố thực hiện 62.557 vụ việc liên quan đến pháp y...

Ngành Công an thực hiện 16.088 vụ việc, trong đó Viện Khoa học hình sự - Bộ Công an thực hiện 2.194 vụ việc, Tổ chức pháp y Công an 63 tỉnh, thành phố thực hiện 13.973 vụ việc. Ngành Quân đội thực hiện 1.045 vụ việc. Các hoạt động pháp y bao gồm giám định nguyên nhân tử vong, tỷ lệ tổn thương cơ thể, cơ chế hình thành thương tích, độ tuổi, tình dục, huyết thống, độc chất, rượu, ma túy, mô bện học, dấu vết sinh học, nhân chủng học, xác định danh tính hài cốt liệt sĩ, xét nghiệm AND…

Đặc biệt Viện Pháp y Quân đội tiếp tục quan hệ hợp tác tốt với Tổ chức nhân chủng học Argentina (EAAF), Trung tâm nhận dạng Quân đội Hoa Kỳ (CILHI), Cơ quan tìm kiếm tù binh và người mất tích thuộc Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ (DPAA)… để trao đổi kinh nghiệm và nâng cao năng lực, trình độ trong công tác giám định; hợp tác với tổ chức United StatesAgency For International Development (USAID) và International Commission on Missing Persons (ICMP) trong lĩnh vực nhận dạng hài cốt.

Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyến phát biểu chỉ đạo tại hội nghị.

Trên lĩnh vực pháp y tâm thần, các Tổ chức giám định pháp y về tâm thần trong cả nước đã thực hiện 5.921 vụ việc, trong đó giám định hình sự 1.110 vụ việc, hành chính – dân sự 4.052 vụ việc và tâm thần liên quan tình dục 108 vụ việc. Trên lĩnh vực điều trị BBCB có 835 trường hợp, trong đó có 578 trường hợp của năm trước chuyển sang.

Đánh giá về những khó khăn, tồn tại, Bộ Y tế cho biết Luật Giám định tư pháp đã quy định cơ cấu tổ chức và chức năng nhiệm vụ của Trung tâm Pháp y tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, nhưng do chưa có sự không thống nhất về mô hình tổ chức và quản lý, nên Nam Định thành lập Trung tâm Pháp y sau đó giải thể, chuyển thành bộ phận pháp y thuộc khoa giải phẫu bệnh trực thuộc Bệnh viện Đa khoa tỉnh Nam Định; Bắc Giang thành lập Trung tâm Pháp y nhưng trực thuộc Bệnh viện Đa khoa tỉnh (ỉnh Bắc Giang; các tỉnh Hưng Yên, Bắc Kạn, Thừa Thiên – Huế, Quảng Bình, Ninh Thuận, Ninh Bình thành lập Trung tâm Pháp y nhưng sau đó nhập với Hội đồng giám định Y khoa.

Các đại biểu dự hội nghị.

Mặc dù Chính phủ đã có đề án “Khuyến khích đào tạo và phát triển nhân lực y tế chuyên ngành Lao, Phong, Tâm thần, Pháp y và Giải phẫu bệnh giai đoạn 2013 - 2020”, nhưng đến nay nguồn nhân lực vẫn còn thiếu, do cơ chế chính sách đãi ngộ chưa phù hợp với đặc thù công việc, chưa thu hút bác sĩ, giám định viên pháp y nên nhiều nơi còn phải kiêm nhiệm. Bộ luật tố tụng hình sự và Quy trình giám định pháp y quy định thời hạn giám định rất chặt chẽ, tạo áp lực cho giám định viên; trong khi đội ngũ thường trực pháp y xuyên suốt ngày đêm chưa được hưởng phụ cấp. Chưa có quy chế phối hợp giữa Trung tâm Pháp y với Phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh, thành phố và các cơ quan liên quan trong tiếp nhận trưng cầu và thực hiện giám định pháp y tử thi, nên phát sinh bất cập tại nhiều địa phương. Nhiều nơi chưa có cơ sở làm việc, thiếu thiết bị kỹ thuật hoặc đã xuống cấp, hư hỏng…

Trung tá Đặng Hải Dũng - Giám đốc Trung tâm Pháp y thuộc Viện Khoa học hình sự - Bộ Công an tham luận tại hội nghị.

Trong lĩnh vực pháp y tâm thần và BBCB, Viện Pháp y tâm thần Trung ương, Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hòa, Phân viện tại Nghệ An, Trung tâm pháp y tâm thần khu vực đều “tạm trú” trên đất của cơ sở y tế khác trong tình trạng chật hẹp, xuống cấp; trang thiết bị y tế, phương tiện vận chuyển cũng như nhân lực, chế độ đãi ngộ còn thiếu thốn, chưa tương xứng công việc, khó thu hút được nguồn nhân lực cao…

Bộ Y tế đã nêu kiến nghị, đề xuất Bộ Tư pháp làm đầu mối phối hợp với bộ, ngành liên quan quản lý các Tổ chức giám định pháp y tâm thần thực hiện việc thống kê, đánh giá về trưng cầu, yêu cầu; phối hợp Bộ Nội vụ cải tiến chế độ chính sách ngành pháp y tâm thần gắn với công tác đào tạo, bồi dưỡng bác sĩ, giám định viên pháp y tâm thần.

Bộ Công an chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương quản lý Tổ chức giám định pháp y tâm thần trong xây dựng quy chế đảm bảo an toàn cho giám định viên khi thực hiện giám định và tham dự phiên tòa; chủ trì, phối hợp Bộ Y tế, Viện KSND tối cao xây dựng quy chế phối hợp giữa Công an tỉnh, thành phố với các cơ sở điều trị BBCB; khẩn trương sửa đổi, bổ sung Nghị định số 64/2011/NĐ-CP ngày 28/7/2011.

Bộ Tài chính xem xét, cấp kinh phí bổ sung cho hoạt động BBCB từ nguồn ngân sách nhà nước theo Nghị định 64/2011/NĐ-CP. Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp tục thực hiện chính sách đào tạo bác sĩ theo địa chỉ sử dụng cả hai loại hình liên thông và đào tạo chính quy cho 5 chuyên ngành để đảm bảo đủ số lượng bác sĩ triển khai nhiệm vụ và tạo nguồn cho đào tạo sau đại học; phối hợp Bộ Y tế, Bộ Tài chính duy trì chính sách miễn giảm học phí cho sinh viên, học viên sau đại học học của 5 chuyên ngành khó, trong đó có pháp y, pháp y tâm thần. Bộ Nội vụ xem xét và sửa đổi chế độ phụ cấp ưu đãi nghề 5 chuyên ngành quy định tại Quyết định số 319/QĐ-TTg ngày 7/2/2013, trong đó có pháp y, pháp y tâm thần phù hợp với thực tế. Viện KSND, TAND tối cao chỉ đạo hệ thống nội ngành phối hợp hiệu quả hơn với các đơn vị điều trị BBCB của ngành Y tế trong việc ban hành quyết định BBCB, đình chỉ biện pháp BBCB, phối hợp khi người bị BBCB chuyển viện, trốn viện…

Cùng với việc xây dựng và triển khai kế hoạch xây dựng đề án “Tăng cường năng lực hệ thống giám định pháp y, giám định pháp y tâm thần và BBCB giai đoạn 2023-2030” để trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trong năm 2023, Bộ Y tế đã xây dựng kế hoạch hoạt động lĩnh vực pháp y, pháp y tâm thần, BBCB năm 2023 với nhiều nhiệm vụ trọng tâm.

Hữu Toàn