Triển khai Đề án đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển công nghệ cao

Sinh viên thực hành thử nghiệm các thuật toán điều khiển cánh tay robot tại phòng thí nghiệm Robotics, Trường Đại học Công nghiệp TP Hồ Chí Minh. Ảnh: Thanh Vũ/TTXVN

Theo đó, Bộ đề nghị các cơ sở giáo dục đại học xây dựng kế hoạch thực hiện cụ thể, phù hợp với mục tiêu, định hướng phát triển, năng lực đào tạo và nghiên cứu để thực hiện Đề án nêu trên.

Bộ yêu cầu các cơ sở cần rà soát, đổi mới chương trình đào tạo các ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán (STEM), đáp ứng chuẩn chương trình, yêu cầu thực tiễn và tiếp cận các chuẩn mực quốc tế; khuyến khích áp dụng mô hình giáo dục hội tụ, chú trọng năng lực thực tiễn và tiếp cận liên ngành, nhất là các chương trình đào tạo sau đại học về công nghệ số, trí tuệ nhân tạo và công nghệ sinh học.

Đồng thời, đổi mới và đa dạng hóa các phương thức tổ chức đào tạo các ngành STEM, ứng dụng đào tạo số, trí tuệ nhân tạo và mô hình giáo dục mở gắn kết với doanh nghiệp, viện nghiên cứu để hình thành hệ trí tuệ nhân tạo, không gian ảo; tăng cường phát triển các chương trình đào tạo chất lượng cao STEM thông qua hợp tác với các trường đại học uy tín trên thế giới, triển khai theo các mô hình liên kết đào tạo, nhất là ở các trình độ sau đại học.

Các cơ sở đào tạo, căn cứ vào năng lực, thế mạnh về nghiên cứu, đào tạo của mình, lập kế hoạch và tổ chức tuyển sinh, đào tạo các chương trình đào tạo kĩ sư, thạc sĩ tài năng từ năm 2025 tới 2035.

Trong đó, Bộ yêu cầu thống nhất phương thức tuyển sinh đối với tất cả chương trình đào tạo kĩ sư, thạc sĩ tài năng; phương thức xét tuyển đối với đào tạo tiến sĩ theo từng ngành, nhóm ngành; xây dựng quy chế phối hợp tổ chức đào tạo; mời các giảng viên giỏi, chuyên gia giàu kinh nghiệm hướng dẫn và hỗ trợ người học; áp dụng triệt để các phương pháp đào tạo hiện đại, công nghệ giáo dục tiên tiến, phù hợp với đối tượng sinh viên, học viên tài năng, tăng cường trải nghiệm thực tế.

Bộ cũng yêu cầu các trường gắn kết chặt chẽ đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao với thu hút, trọng dụng người có trình độ tiến sĩ các ngành STEM đang làm việc ở nước ngoài; ưu tiên xét tuyển, cử giảng viên đi học tiến sĩ khối ngành STEM tại các cơ sở giáo dục đại học có uy tín trên thế giới.

Các cơ sở đào tạo ưu tiên giao nhiệm vụ nghiên cứu khoa học trong các lĩnh vực công nghệ chiến lược cho giảng viên của các chương trình đào tạo kỹ sư, thạc sĩ tài năng, nghiên cứu sinh các lĩnh vực khoa học cơ bản, kỹ thuật then chốt; có chính sách khuyến khích hợp tác đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ các ngành STEM gắn với nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ giữa cơ sở giáo dục đại học với doanh nghiệp theo cơ chế đặt hàng dựa trên kết quả đầu ra. Bên cạnh đó, ưu tiên đầu tư nâng cấp hệ thống phòng thí nghiệm; huy động sự hỗ trợ kinh phí, học bổng từ phía doanh nghiệp, tạo điều kiện cho người học được thực hành, thực tập tại doanh nghiệp; xây dựng các trung tâm đào tạo và nghiên cứu xuất sắc với sự tham gia của các tập đoàn công nghệ lớn, các doanh nghiệp sử dụng nhân lực và các công ty cung cấp dịch vụ đào tạo công nghệ chuyên sâu trong và ngoài nước.

Tiêu chí lựa chọn cơ sở đào tạo tham gia chương trình đào tạo tài năng lĩnh vực STEM

Cùng với Đề án đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển công nghệ cao, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng vừa ban hành Tiêu chí lựa chọn các chương trình đào tạo, cơ sở đào tạo tham gia chương trình đào tạo kỹ sư, thạc sĩ tài năng thuộc các lĩnh vực STEM, kèm theo Quyết định số 2628/QĐ-BGDĐT.

Nguyên tắc lựa chọn nhằm đảm bảo tính cạnh tranh, khả thi khi nhiều cơ sở đào tạo lập đề án đăng ký tham gia các chương trình đào tạo kỹ sư, thạc sĩ tài năng của cùng một chương trình đào tạo, từ đó lựa chọn những đề án có tính khả thi nhất. Bên cạnh đó, đảm bảo khả năng phát triển bền vững sau khi không còn hỗ trợ từ ngân sách nhà nước, khả năng nhân rộng mô hình đào tạo sang các ngành khác; tạo tiền đề cho việc chương trình được xếp hạng quốc tế trong các lĩnh vực tương ứng; đảm bảo tác động lan tỏa đến toàn hệ thống giáo dục đại học, phù hợp với đề án phát triển hệ thống trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng về công nghệ 4.0, tạo thành các nhóm trưởng trong cùng ngành, nhóm ngành đào tạo để có thể hợp tác, hỗ trợ trong đào tạo và nghiên cứu.

Các cơ sở được lựa chọn để chủ trì triển khai đào tạo các chương trình kỹ sư, thạc sĩ tài năng của các khối ngành STEM trọng điểm phục vụ các lĩnh vực công nghệ chiến lược dựa trên các tiêu chí chủ yếu như sau:

Trong 3 năm tuyển sinh gần nhất, mỗi năm chương trình đào tạo đã tuyển được ít nhất 10% tổng chỉ tiêu của chương trình đào tạo đăng ký đáp ứng Chuẩn đầu vào của Chuẩn Chương trình đào tạo tài năng do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành.

Cơ sở đào tạo phải xây dựng và triển khai quy trình bảo đảm chất lượng bên trong, gắn kết chặt chẽ với chuẩn đầu ra chương trình đào tạo và chuẩn đầu ra học phần; đồng thời, có kế hoạch kiểm định chất lượng bởi các tổ chức kiểm định uy tín trong nước hoặc quốc tế nhằm duy trì và nâng cao chất lượng đào tạo một cách liên tục và bền vững sau khi có khóa sinh viên đầu tiên tốt nghiệp.

Có hệ thống phòng thí nghiệm phục vụ đào tạo, nghiên cứu cho các ngành công nghệ cao đáp ứng ít nhất 60% nhu cầu của nhà trường.

Có kinh nghiệm và uy tín đào tạo, thể hiện qua các thông số sau: Có ít nhất 5 nghiên cứu sinh đã được cấp bằng tiến sĩ hoặc đang theo học các chương trình đào tạo thuộc ngành, nhóm ngành của chương trình đào tạo tài năng đăng ký trong 3 năm gần nhất; Ưu tiên cơ sở đào tạo đã có kinh nghiệm triển khai các chương trình đào tạo tài năng, chất lượng cao, chương trình tiên tiến các ngành đăng ký.

Có số lượng công bố khoa học (đối với bài báo chỉ tính các bài báo công bố trên các tạp chí khoa học có uy tín trên thế giới trong danh mục tạp chí khoa học theo Quyết định của Hội đồng giáo sư Nhà nước), sở hữu trí tuệ và công trình ứng dụng khoa học công nghệ tính bình quân trên 1 giảng viên toàn thời gian đạt ít nhất 0,6 công trình/giảng viên trong 3 năm gần nhất. Có ít nhất 1 nhóm nghiên cứu trong nhóm ngành đăng ký.

Có hợp tác với ít nhất 2 trường đại học uy tín của nước ngoài (theo các bảng xếp hạng quốc tế uy tín QS/THE/...) trong việc xây dựng và tổ chức thực hiện chương trình đào tạo tài năng đăng ký; hợp tác với ít nhất 2 doanh nghiệp trong việc xây dựng, cập nhật, triển khai đào tạo, thực tập và hỗ trợ việc làm cho sinh viên.

Các cơ sở đào tạo có cam kết đóng góp hoặc hỗ trợ thêm về tài chính cho người học, đội ngũ giảng viên và cơ sở vật chất để đáp ứng tốt các chương trình đào tạo tài năng.

Trên cơ sở đánh giá Đề án đăng ký triển khai chương trình đào tạo tài năng do các cơ sở đào tạo đăng ký, Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức tuyển chọn những đề án có tính khả thi và hiệu quả cao để ra quyết định giao nhiệm vụ triển khai chương trình.

Việt Hà (TTXVN)