Triển khai Quy hoạch điện VIII điều chỉnh: Khẩn trương tháo gỡ vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ dự án trọng điểm

Hội nghị được tổ chức trực tiếp kết hợp trực tuyến, do Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên điều hành tại đầu cầu Lâm Đồng; với sự tham dự của lãnh đạo các tập đoàn năng lượng lớn (EVN, Petrovietnam, TKV) cùng đại diện nhiều bộ, ngành và địa phương.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên điều hành hội nghị tại đầu cầu Lâm Đồng

Nhiều khó khăn, vướng mắc trong triển khai

Theo báo cáo của Thứ trưởng Bộ Công Thương Trương Thanh Hoài, công suất tiêu thụ điện 8 tháng đầu năm 2025 đạt mức kỷ lục 54.370 MW, tăng 11,1% so với cùng kỳ năm 2024. Riêng miền Bắc ghi nhận mức cực đại 28.167 MW, tăng 12,2%. Cung cấp điện cơ bản đáp ứng nhu cầu, đặc biệt trong các dịp lễ, Tết và sự kiện chính trị - văn hóa quan trọng.

Tuy nhiên, nhiều dự án nguồn điện trọng điểm vẫn chậm tiến độ. Điện mặt trời tập trung gặp khó trong quy hoạch, phê duyệt chủ trương đầu tư và đấu thầu. Điện mặt trời mái nhà chưa có cơ chế thống nhất, đặc biệt tại các khu công nghiệp còn vướng thỏa thuận với đơn vị quản lý lưới điện. Điện gió ngoài khơi được đánh giá khó đạt mục tiêu 6.000 MW vào năm 2030 do thiếu dữ liệu, hạ tầng và suất đầu tư cao. Các dự án cung cấp khí cho điện như Cá Voi Xanh, Báo Vàng hay LNG nhập khẩu đều gặp trở ngại về vốn, hợp đồng và cơ chế bảo lãnh. Điện hạt nhân Ninh Thuận 1, 2 khó hoàn thành trước năm 2031.

Ngoài ra, các dự án lưới điện truyền tải cũng triển khai chậm do vướng mắc thủ tục pháp lý, giải phóng mặt bằng, chưa có cơ chế giao trực tiếp cho EVN đầu tư các công trình trọng yếu.

Để bảo đảm cung cấp điện ổn định, các giải pháp được Bộ Công Thương đưa ra là sớm sửa đổi các luật liên quan như: Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đất đai, Luật Đấu thầu... theo hướng linh hoạt, đồng bộ; ban hành nghị quyết Chính phủ để kịp thời tháo gỡ các vướng mắc trước mắt; khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà tự tiêu thụ kết hợp lưu trữ, đẩy nhanh một số dự án điện mặt trời tập trung; nghiên cứu mở rộng quy mô điện gió ngoài khơi, nhập khẩu điện từ Lào và Trung Quốc; điều chỉnh cơ chế điện khí LNG, thúc đẩy hợp tác quốc tế về điện hạt nhân; cho phép EVN trực tiếp đầu tư lưới điện liên miền, xây dựng đường dây 500 kV qua Lào để cấp điện cho miền Bắc; tăng cường giải phóng mặt bằng và phối hợp với địa phương trong triển khai dự án trọng điểm.

Loạt đề xuất, giải pháp tháo gỡ khó khăn

Tại hội nghị, nhiều địa phương đã tham gia đóng góp ý kiến, đề xuất giải pháp tháo gỡ khó khăn.

Lãnh đạo các bộ, ngành và các tập đoàn lớn như EVN, Petrovietnam, TKV cũng đã phát biểu về những vấn đề liên quan.

Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng Hồ Văn Mười đã nêu các kiến nghị, trong đó tập trung vào hai nhóm nội dung lớn.

Theo đó, tỉnh kiến nghị Chính phủ và Bộ Công Thương sớm tháo gỡ vướng mắc pháp lý trong triển khai các tổ hợp dự án bô xít - alumin, làm rõ chủ trương đối với dự án Đắk Nông 2 và xem xét đề xuất của TKV về điều chỉnh trình tự khai thác mỏ phục vụ cao tốc Bắc - Nam phía Tây.

Trong lĩnh vực năng lượng, tỉnh đề nghị đẩy nhanh phê duyệt các dự án nhiệt điện LNG Sơn Mỹ I, II; tháo gỡ khó khăn cho Nhiệt điện Vĩnh Tân III; áp dụng cơ chế “lưỡng dụng quy hoạch” với dự án năng lượng tái tạo chồng lấn khoáng sản; đồng thời huy động tối đa công suất Trung tâm Điện lực Vĩnh Tân để bảo đảm tăng trưởng kinh tế. Bên cạnh đó, tỉnh đề nghị sớm có hướng dẫn cụ thể về khảo sát gió và bức xạ mặt trời nhằm triển khai hiệu quả các dự án điện gió, điện mặt trời.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên: việc triển khai Quy hoạch điện VIII điều chỉnh, nhất là các dự án trọng điểm, còn rất hạn chế

Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh: Việc triển khai Quy hoạch điện VIII điều chỉnh, nhất là các dự án trọng điểm, còn rất hạn chế. Nguyên nhân có phần khách quan do giai đoạn vừa qua cả nước tập trung sắp xếp đơn vị hành chính, đồng thời sửa đổi nhiều luật, nghị định liên quan, khiến quá trình triển khai gặp khó. Tuy nhiên, nguyên nhân chủ quan vẫn là chủ yếu, đó là tính chủ động và quyết liệt của các cấp, ngành, cơ quan.

Các dự án điện gió ngoài khơi, điện hạt nhân thuộc thẩm quyền Chính phủ, trong khi các dự án còn lại do địa phương chịu trách nhiệm. Nhưng đến nay, nhiều dự án chưa triển khai hoặc mới đạt tỷ lệ rất thấp. Thẩm quyền và trách nhiệm thực hiện Quy hoạch điện VIII đã được phân cấp cụ thể. Các bộ, ngành chủ yếu liên quan đến cơ chế, chính sách, còn quyết định quy hoạch, lựa chọn và chấp thuận nhà đầu tư chủ yếu thuộc về các tỉnh, trừ hai loại hình điện gió ngoài khơi và điện hạt nhân.

Để triển khai, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị, thứ nhất các địa phương chủ động rà soát, tích hợp quy hoạch điện và các quy hoạch ngành vào quy hoạch tỉnh, đồng thời điều chỉnh kế hoạch sử dụng đất để có cơ sở pháp lý cho dự án.

Thứ hai, khẩn trương lựa chọn, hỗ trợ nhà đầu tư, kịp thời tháo gỡ vướng mắc tại địa phương hoặc báo cáo bộ, ngành liên quan để xử lý. Bộ Công Thương sẵn sàng phối hợp, cử chuyên gia hỗ trợ các dự án trọng điểm.

Thứ ba, thường xuyên giám sát, xử lý vướng mắc hoặc sai phạm đối với dự án năng lượng trên địa bàn.

Trong quá trình triển khai, nếu phát hiện bất cập về cơ chế, chính sách, đề nghị các địa phương kịp thời phản ánh để Bộ Công Thương báo cáo cơ quan có thẩm quyền sửa đổi theo quy trình rút gọn. Trường hợp cần thiết, Chính phủ có thể ban hành nghị quyết đặc thù để xử lý.

Đối với các tập đoàn, tổng công ty năng lượng, cần thực hiện nghiêm chỉ đạo của Chính phủ, bảo đảm vận hành tối đa công suất thiết kế, đẩy nhanh tiến độ các dự án dở dang.

“Bộ Công Thương đang hoàn thiện cơ chế giá truyền tải “tính đúng, tính đủ, tính hết” để thu hút đầu tư tư nhân, đồng thời thúc đẩy sản xuất thiết bị điện trong nước nhằm giảm chi phí, nâng hiệu quả. Các kiến nghị tại hội nghị sẽ được tổng hợp, xử lý theo thẩm quyền và báo cáo Chính phủ", Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết.

Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn yêu cầu các bộ, ngành, địa phương thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, tạo điều kiện cho các chủ đầu tư đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án theo Quy hoạch điện VIII điều chỉnh

Kết luận hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn khẳng định, mục tiêu của Quy hoạch điện VIII điều chỉnh là bảo đảm cung cấp đủ điện cho phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời giữ vững an ninh năng lượng quốc gia.

Phó Thủ tướng yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, tạo điều kiện cho các chủ đầu tư đẩy nhanh tiến độ, xử lý nghiêm các trường hợp chậm trễ. Phó Thủ tướng nhấn mạnh, các dự án thuộc Quy hoạch điện VIII cần được lựa chọn và triển khai ngay trong quý IV/2025, tuyệt đối không để ách tắc vì thủ tục hành chính.

“Chính phủ cam kết đồng hành, tháo gỡ vướng mắc để các dự án điện trọng điểm sớm hoàn thành, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế đất nước trong giai đoạn mới”, Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh.

Huy Tùng ( t/h)