Triển lãm 'Litaliti' - nghệ thuật thu nhỏ chạm đến chiều sâu cảm xúc

Một trích đoạn tác phẩm "Trừu tượng", tranh sơn mài của Đỗ Công Sơn.

Nhóm Litaliti mới được thành lập với mong muốn tạo nên sân chơi mở, chủ động và giàu tính đồng sáng tạo cho những người yêu hội họa, điêu khắc và thực hành nghệ thuật đường đương đại.

Sự ra đời của nhóm phản ánh nhu cầu ngày càng rõ nét của giới nghệ sĩ trẻ trong việc tìm kiếm cộng đồng độc lập để nghệ thuật không bị giới hạn bởi mô hình trưng bày lớn, kỳ vọng thương mại hay áp lực thị trường.

Cũng trong những năm gần đây, đời sống mỹ thuật ghi nhận xu hướng đáng chú ý là nhiều họa sĩ trẻ chủ động gắn kết qua các triển lãm nhóm để chia sẻ cảm hứng sáng tạo và mở rộng không gian đối thoại nghệ thuật. Cùng với trưng bày tác phẩm, họ còn đồng hành, triển khai các hoạt động thiện nguyện, gây quỹ hỗ trợ cộng đồng, cũng như trao đổi kinh nghiệm nghề nghiệp, kỹ thuật sáng tác và những câu chuyện đời sống phía sau mỗi hành trình cầm cọ. Nhóm Litaliti là ví dụ tiêu biểu. Chính sự liên kết tự nhiên và nhân văn này đang góp phần tạo nên diện mạo mới cho mỹ thuật, trẻ trung, mở rộng hơn và đầy trách nhiệm với cộng đồng.

Tác phẩm "Khoảnh khắc", tranh màu nước trên lụa của Vũ Thùy Mai.

17 nghệ sĩ hội họa và điêu khắc góp mặt trong triển lãm, gồm: Trần Cường (Kuolg Trần), Nguyễn Tiến Dũng, Lê Thừa Hải, Nguyễn Minh Hải, Vũ Đức Hiếu, Vương Lê Mỹ Học, Trịnh Liên, Vũ Thùy Mai, Lâm Đức Mạnh, Hà Huy Mười, Nguyễn Ngọc, Nguyễn Minh (Minh Phố), Đoàn Quốc, Phạm Hồng Sâm, Đỗ Công Sơn, Văn Trọng và Lê Đức Tùng.

Tác phẩm "Hồn nước đêm xưa", tranh sơn mài của Lê Đức Tùng.

Điểm đặc biệt của "Litaliti" nằm ngay trong tên gọi gợi cảm giác về thế giới vi mô, về những điều bé nhỏ mà chứa đựng năng lượng thẩm mỹ đáng chú ý. Bằng tinh thần đó, triển lãm đầu tiên của nhóm hướng tới việc tôn vinh sự tinh tế, tỉ mỉ và chiều sâu cảm xúc ẩn trong những điều giản dị, Đó có thể những mảnh ghép đời thường, cảnh sắc khiêm nhường, rung động nảy nở từ trong sự yên tĩnh của tâm hồn.

Tác phẩm "Vu vơ", tranh Acrylic của Lê Thừa Hải.

Với sự tham gia của 17 họa sĩ và nhà điêu khắc đến từ cả ba miền bắc-trung-nam, triển lãm mang đến gần 200 tác phẩm kích thước nhỏ, trải rộng từ hội họa đến điêu khắc, từ các chất liệu truyền thống đến thử nghiệm.

Các chất liệu được sử dụng vô cùng phong phú. Sơn mài với chiều sâu của màu và ánh, đòi hỏi xử lý vừa công phu vừa tinh tế. Sơn dầu đầy cảm xúc, góp phần khai mở những góc nhìn nội tâm đa dạng. Lụa mềm mại, giàu nữ tính, thường là nơi các nghệ sĩ thổ lộ những hồi tưởng dịu dàng. Gốm, khắc gỗ và các chất liệu tổng hợp... giúp nơi nghệ sĩ tự do thử nghiệm hình khối, cấu trúc và những chuyển hóa vật chất.

Tác phẩm "Mùa yêu", tranh sơn dầu của Trần Cường( Kuolg Trần).

Dù kích thước tác phẩm nhỏ, phần lớn dao động từ 10cm đến dưới 50cm, gồm cả tranh vuông, tròn, chữ nhật, song thế giới nghệ thuật vẫn được mở ra lại rộng lớn. Mỗi tác phẩm mang đến câu chuyện riêng về đời sống cảm xúc, cảnh quan, ký ức hay những quan sát rất cá nhân về thế giới đương đại.

Tác phẩm "Tỵ", gốm của Hà Huy Mười.

Từ phong cảnh quê nhà, tĩnh vật đời thường, những chân dung trầm tư cho đến các tác phẩm mang dấu ấn triết lý và suy nghiệm, triển lãm lộ rõ cá tính mạnh mẽ của từng nghệ sĩ. Khi đứng cạnh nhau, các tác phẩm lại tạo thành một tổng thể hài hòa, làm nên cuộc đối thoại nhiều giọng điệu nhưng đồng điệu ở chiều sâu cảm xúc.

Tác phẩm "Nắng trưa", tranh sơn dầu của Lâm Đức Mạnh.

Theo đánh giá từ giới chuyên môn, tranh và điêu khắc cỡ nhỏ luôn là một thể loại khó. Tác phẩm không cho phép người nghệ sĩ dàn trải hay dựa vào quy mô để tạo hiệu ứng. Mọi yếu tố, từ bố cục, màu sắc đến cách xử lý chất liệu đều phải được chắt lọc, tập trung và giới hạn chính xác. Bởi lẽ đó, triển lãm "Litaliti" thể hiện rõ khả năng cô đọng tư tưởng nghệ thuật của các tác giả.

Điều gây ấn tượng mạnh với công chúng chính là sự tinh tế. Những bức tranh mini dường như đòi hỏi người xem phải tiến lại gần, cúi xuống thế giới ấy, quan sát kỹ lưỡng từng chi tiết. Đó là điều mà đôi khi chúng ta quên mất khi đứng trước những tác phẩm lớn.

Tác phẩm "Nét xưa", tranh sơn mài của Nguyễn Minh Hải.

Người xem vì thế có xu hướng tập trung hơn vào từng nét cọ, chuyển động chất liệu; tiếp nhận nghệ thuật bằng nhịp chậm, bằng tâm thế lắng nghe và từ đó dễ dàng đồng cảm với những câu chuyện nhỏ bé, gần gũi mà nghệ sĩ gửi gắm.

Trong sự thu nhỏ của không gian, chiều sâu nội tâm lại được mở rộng. Điều đó tạo nên một trải nghiệm nghệ thuật độc đáo, vừa thân mật, lôi cuốn, vừa giàu chất khám phá.

Tác phẩm "Phú quý", tranh sơn mài của Nguyễn Minh.

Sự phát triển nhanh chóng của đời sống hiện đại khiến nhịp sống trở nên gấp gáp. Con người dễ bị cuốn vào vòng xoáy của công việc, thông tin, tiêu dùng, mất dần khả năng quan sát và trân trọng những điều nhỏ bé trong đời sống thường ngày. Chính trong bối cảnh đó, triển lãm thể hiện thông điệp giản dị: đôi khi cái đẹp chỉ hiện ra khi chúng ta chịu dừng lại, chậm hơn một nhịp để nhìn.

Tác phẩm "Tĩnh vật", tranh Acrylic trên giấy của Phạm Thị Hồng Sâm.

Những nét li ti như: cánh hoa, chén gốm, tĩnh vật, ánh mắt hay cảm giác mơ hồ... đều có thể mang trong mình những câu chuyện riêng. Những câu chuyện ấy không quá lớn lao nhưng lại chân thật và dễ chia sẻ. Điều đó giống như những sợi chỉ mảnh kết nối mỗi người với thế giới, ký ức tưởng chừng đã lãng quên, các tầng sâu cảm xúc mà cuộc sống bận rộn thường che lấp.

Tác phẩm "Sắc thu", sơn dầu của Nguyễn Tiến Dũng.

Trong cách trưng bày nhỏ gọn, người xem như được bước vào một "vũ trụ mini" và mọi chi tiết đều có lý do tồn tại. Từ đồ vật bé xíu, mảng màu nhỏ, đường nét tiết chế cho đến các mảnh ghép khắc gỗ hay gốm nhỏ xíu trên kệ, tất cả như đang thì thầm với nhau. Đó là vẻ đẹp của sự giản dị, bình yên hay những rung động rất mộc mạc, quen thuộc.

Đáng chú ý ở triển lãm là tinh thần tôn trọng sự đa dạng. Các nghệ sĩ đến từ nhiều vùng miền, lối sống, dòng chảy cảm xúc khác nhau và họ gặp gỡ ở một điểm chung là yêu những điều giản dị và muốn đi sâu vào bằng nghệ thuật.

Tác phẩm "Gốm Mường 3" của Vũ Đức Hiếu.

Chính điều đó tạo ra nên đồng điệu giữa các tác phẩm, dù phong cách và kỹ thuật rất khác nhau. Sự đồng điệu ấy không phải từ việc gò ép theo một chủ đề hẹp, mà từ cách mỗi nghệ sĩ tiếp cận thế giới bằng tâm hồn nhạy cảm trước những sự vật, khoảnh khắc nhỏ và nhận ra vẻ đẹp của đời sống.

Việc chọn kích thước nhỏ không làm giảm đi sức nặng của tác phẩm; ngược lại, nó cho thấy bản lĩnh của mỗi nghệ sĩ trong việc tinh giản, cô đọng và khai thác chiều sâu. Chính sự tự do này giúp triển lãm trở thành một sân chơi lành mạnh, giàu cảm hứng, đúng với tinh thần mà nhóm Litaliti đặt ra từ đầu.

Tác phẩm "Hoa giấy", tranh lụa của Vương Lê Mỹ Học.

Tại triển lãm, nhiều tác phẩm gợi nhắc đến tinh thần mỹ thuật truyền thống Việt Nam, đó là sự dung dị, tiết chế, hòa hợp với thiên nhiên, sự lao động tỉ mỉ của bàn tay nghệ nhân. Sơn mài - chất liệu mang dấu ấn riêng của mỹ thuật Việt - xuất hiện với nhiều cách thể hiện mới mẻ: khối màu nhỏ, đường nét trừu tượng, hoặc những mảng cảnh sắc thu nhỏ được diễn tả kỹ lưỡng.

Lụa tiếp tục phát huy thế mạnh ở sự mềm mại, nữ tính, giàu cảm xúc. Gốm và khắc gỗ tạo nên những điểm nhấn thú vị, vừa cổ điển vừa hiện đại, mang hơi thở của sự thủ công nhưng mở ra nhiều ý tưởng đương đại.

Những tác phẩm nhỏ không ập vào giác quan ngay từ đầu, mà đòi hỏi người xem tự chủ động mở lòng. Và khi đã bước vào thế giới ấy, ta dễ dàng thấy sự bình yên tràn về. Cùng với khía cạnh thẩm mỹ, "Litaliti" mang đến một thông điệp đầy nhân văn khi con người học cách trân trọng những điều nhỏ bé để có thể nhìn thế giới bằng đôi mắt rộng mở hơn.

THỤY PHƯƠNG