Triển vọng đẩy mạnh xuất khẩu sang Mỹ

Điểm sáng trong quan hệ song phương

Quan hệ Việt - Mỹ đã trải qua hành trình hơn hai thế kỷ, từ cựu thù trở thành bạn bè và đạt mốc đối tác toàn diện năm 2013. Tháng 9/2023, hai nước nâng cấp lên đối tác chiến lược toàn diện, tạo nền tảng vững chắc để thúc đẩy hợp tác sâu rộng, đặc biệt trên trụ cột kinh tế - thương mại - đầu tư.

Trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Donald Trump, mối quan hệ Việt - Mỹ có những bước tiến đáng chú ý. Ông từng hai lần thăm Việt Nam: lần đầu vào tháng 11/2017 tại Hội nghị Cấp cao APEC ở Đà Nẵng, nơi ông ca ngợi Việt Nam là “một điều kỳ diệu của thế giới,” và lần thứ hai vào tháng 2/2019, khi tham dự hội nghị thượng đỉnh với lãnh đạo Triều Tiên tại Hà Nội.

Ngày 20/1 vừa qua, ông Donald Trump tuyên thệ nhậm chức tại Điện Capitol, trở thành Tổng thống thứ 47 của Mỹ. Trong bài phát biểu nhậm chức, ông khẳng định: “Kỷ nguyên vàng của Mỹ bắt đầu,” mở ra kỳ vọng mới cho quan hệ hợp tác kinh tế giữa Mỹ và các đối tác, trong đó có Việt Nam.

Theo ông Trần Thanh Hải – Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giúp hợp tác kinh tế - thương mại giữa hai nước ngày càng thực chất và hiệu quả. Trụ cột kinh tế - thương mại - đầu tư tiếp tục đóng vai trò là động lực trung tâm thúc đẩy quan hệ song phương.

Mỹ là thị trường tiêu thụ nhiều sản phẩm thế mạnh của Việt Nam.

Hiện tại, Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, trong khi Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ 8 của Mỹ. Kim ngạch thương mại hai chiều đạt gần 88 tỷ USD trong 8 tháng đầu năm 2024, tăng 22% so với cùng kỳ năm 2023. Cả năm 2024, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu Việt - Mỹ đạt 119,6 tỷ USD, trong đó xuất siêu sang Mỹ đạt 104,6 tỷ USD.

Đáng chú ý, Mỹ là thị trường tiêu thụ nhiều sản phẩm thế mạnh của Việt Nam, từ nông sản, thủy sản, dệt may, da giày, đến đồ gỗ. Đặc biệt, giá trị xuất khẩu rau quả chế biến tăng trưởng 30 - 45% mỗi năm trong 3 năm qua.

Triển vọng xuất khẩu năm 2025

Đánh giá về triển vọng xuất khẩu, chuyên gia Đinh Trọng Thịnh dự báo, năm 2025 hứa hẹn là một năm phát triển mạnh mẽ trong quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Mỹ, với tổng kim ngạch xuất khẩu dự kiến đạt từ 125-130 tỷ USD. Các ngành hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam như dệt may, đồ gỗ mỹ nghệ, máy móc thiết bị điện tử và nông sản được kỳ vọng tiếp tục duy trì đà tăng trưởng mạnh.

Trong đó, dệt may ước đạt 25 tỷ USD, nhờ nhu cầu cao đối với các sản phẩm chất lượng và thân thiện với môi trường. Đồ gỗ mỹ nghệ có thể đạt 10 tỷ USD, tăng hơn 20% so với năm 2024. Kim ngạch xuất khẩu nông sản, thủy sản, bao gồm tôm, cá tra và hạt điều, dự kiến đạt trên 7 tỷ USD.

Việc ông Donald Trump tiếp tục nắm quyền Tổng thống Mỹ có thể ảnh hưởng đến xuất nhập khẩu của nhiều nước, bao gồm Việt Nam. Chính sách "Nước Mỹ trên hết" có thể khiến Mỹ đánh thuế cao hàng nhập khẩu, nhưng nếu không có thay đổi lớn so với nhiệm kỳ trước, đây là cơ hội để Việt Nam đẩy mạnh xuất khẩu.

Chính quyền Mỹ hiện nay hiểu Việt Nam hơn và không quá khắt khe với hàng hóa Việt Nam, nhưng vẫn yêu cầu đáp ứng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt.

Tổng kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ năm 2025 dự kiến đạt từ 125-130 tỷ USD.

Ngoài ra, khi kinh tế Mỹ tăng trưởng, thu nhập và chi tiêu của người dân tăng, nhu cầu nhập khẩu cũng cao hơn. Việc Mỹ áp thuế lên Trung Quốc và Mexico tạo lợi thế cạnh tranh cho hàng Việt Nam như dệt may, da giày, đồ gỗ và nông sản. Chính sách giữ ổn định tỷ giá VND/USD giúp Việt Nam thu hút đầu tư, cải thiện kinh tế và tăng cường xuất khẩu.

Dù triển vọng tích cực, xuất khẩu sang Mỹ vẫn đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là các biện pháp phòng vệ thương mại và tiêu chuẩn khắt khe từ phía Mỹ.

Ông Trần Thanh Hải cho biết, nếu chính sách thuế quan của Mỹ thay đổi theo hướng gắt gao hơn, điều này có thể tác động tiêu cực đến xuất khẩu của Việt Nam. Bộ Công Thương đã vạch ra hai kịch bản ứng phó. Ở kịch bản lạc quan, nếu Mỹ duy trì chính sách thuế hiện hành, Việt Nam có thể tận dụng xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng để gia tăng xuất khẩu.

Nếu thuế quan khắt khe hơn, Bộ sẽ báo cáo Chính phủ, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp đa dạng hóa thị trường và nâng cao năng lực cạnh tranh.

Để đạt được mục tiêu xuất khẩu tham vọng sang thị trường Mỹ, các doanh nghiệp Việt Nam cần đối mặt và vượt qua một số thách thức lớn. Các biện pháp phòng vệ thương mại từ Mỹ, đặc biệt trong các lĩnh vực như dệt may và sắt thép, có thể làm gia tăng áp lực lên các nhà xuất khẩu. Ngoài ra, yêu cầu tuân thủ các tiêu chuẩn ESG và cạnh tranh ngày càng gay gắt từ các đối thủ trong khu vực như Trung Quốc, Bangladesh và Ấn Độ cũng đòi hỏi các doanh nghiệp phải đầu tư lớn vào công nghệ và đổi mới để duy trì lợi thế cạnh tranh.

Để thúc đẩy xuất khẩu, theo chuyên gia Đinh Trọng Thịnh, ngoài nỗ lực của doanh nghiệp, cần sự hỗ trợ mạnh mẽ từ cơ quan quản lý, đặc biệt là Bộ Công Thương.

Bộ cần tăng cường thu thập thông tin thị trường thông qua thương vụ và đại sứ quán, đặc biệt tại các quốc gia có Hiệp định thương mại tự do (FTA), nơi tiềm năng tận dụng FTA còn chưa cao.

Đẩy mạnh tìm kiếm và mở rộng thị trường mới nhằm đa dạng hóa xuất nhập khẩu, giảm phụ thuộc, hạn chế rủi ro từ biến động chính sách hoặc kinh tế Mỹ.

Việc tổ chức kết nối hiệu quả giữa doanh nghiệp, hiệp hội ngành nghề và nhà nhập khẩu quốc tế để gia tăng đơn hàng cũng như thúc đẩy liên kết nội địa, tăng tỷ lệ nội địa hóa, đáp ứng các tiêu chuẩn xanh và sạch, nâng cao năng lực xuất khẩu là rất cần thiết...

Với nền tảng vững chắc từ quan hệ đối tác chiến lược toàn diện và các cơ hội từ xu hướng toàn cầu, xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ năm 2025 không chỉ mang lại lợi ích kinh tế to lớn mà còn tiếp tục củng cố vai trò của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Nếu tận dụng tốt các cơ hội và giải quyết hiệu quả những thách thức, Việt Nam hoàn toàn có thể đạt được những bước tiến lớn, mở ra một chương mới đầy triển vọng trong hợp tác thương mại với nền kinh tế số 1 thế giới.

Minh Thu