Trịnh Công Sơn và Khánh Ly: Tình bạn vĩnh viễn thương yêu nhau

Khánh Ly gặp Trịnh Công Sơn lần đầu tiên vào năm 1965 trong hộp đêm Tulipe Rouge (Đà Lạt). Thời gian ấy, Trịnh Công Sơn đang đắm say với giọng hát Thanh Thúy “liêu trai” nhưng khi nghe giọng hát Khánh Ly, ông biết ngay giọng hát của nữ ca sĩ này rất hợp với những bản nhạc của mình nên đã tìm cách gặp và mời chị tham gia...

Một thời gian sau, Khánh Ly rời Đà Lạt xuống Sài Gòn và họ đã có buổi ra mắt đầu tiên tại Đại học Văn khoa với hàng nghìn sinh viên và trí thức. Trịnh Công Sơn với chiếc đàn ghi-ta thùng đơn giản, Khánh Ly hát say sưa những bài tự tình quê hương và thân phận con người đã làm đắm say hàng nghìn khán giả cuồng nhiệt đêm đó.

Cứ thế, những buổi biểu diễn liên tiếp tại các trường đại học, các tụ điểm ca nhạc công cộng khiến Trịnh Công Sơn và Khánh Ly trở thành hiện tượng âm nhạc, và trở thành thần tượng của giới trẻ dạo đó. Trịnh Công Sơn và Khánh Ly thường đi hát không công, không thù lao chủ yếu cho khán giả trẻ nơi giảng đường của các trường đại học.

Trịnh Công Sơn dáng người mảnh khảnh, cặp kính trắng, giọng nói nhỏ nhẹ xứ Huế với cuộc sống của một lãng tử. Khánh Ly đôi khi lột cả giày trèo lên sân khấu dã chiến hoặc đi trên bãi cỏ và hát say sưa, khiến khán giả yêu quý gọi chị là “Nữ hoàng chân đất”.

Nhiều văn nghệ sĩ khi ấy coi họ là một hình ảnh lý tưởng cho nghệ thuật, mang lý tưởng nhân đạo và tình yêu thể hiện sự dấn thân, và từ đó Khánh Ly trở thành giọng ca chuyên hát nhạc Trịnh Công Sơn.

Khánh Ly kể về Trịnh Công Sơn. Ảnh: T.A.

Nhớ lại một thời phiêu lãng ấy, Khánh Ly nói: “Thực sự tôi rất mê hát. Không mê hát thì tôi không có đủ can đảm để đi hát với anh Sơn mười năm mà không có đồng xu, cắc bạc nào. Thời ấy, tôi phải chịu đói, chịu khổ, chịu nghèo, không cần biết đến ngày mai, không cần biết đến ai cả, mà vẫn cảm thấy mình cực kỳ hạnh phúc, cảm thấy mình sống khi được hát những tình khúc của Trịnh Công Sơn”.

Hai người đi với nhau tạo thành hình ảnh “lứa đôi”, một đôi trai gái trong tình bạn trong sáng, hồn nhiên. Dư luận lúc ấy, không ít người tò mò, định kiến, nhưng Trịnh Công Sơn khẳng định: “Tôi và Khánh Ly chỉ là hai người bạn. Thương nhau vô cùng, trên cả tình bạn”.

Cô ấy là “một người bạn của định mệnh vĩnh viễn thương yêu nhau”. Khánh Ly không có cuộc tình riêng với Trịnh Công Sơn, song định mệnh đã gắn kết hai người bằng tình yêu ca hát từ khi Khánh Ly giã từ Đà Lạt theo Trịnh Công Sơn về Sài Gòn khi mới hơn 20 tuổi. Chị yêu thương Trịnh như một người bạn, một người anh, một người thầy...

Không duyên tình lứa đôi, nhưng Khánh Ly và Trịnh Công Sơn gắn bó với nhau bằng định mệnh. Hơn 17 năm, sau ngày Khánh Ly rời Việt Nam, họ gặp lại nhau tại Canada. Đối diện với Trịnh, chị vẫn nhỏ bé như ngày xưa, luôn yêu thương và kính trọng...

Khánh Ly nhớ lại: “Chúng tôi ôm choàng lấy nhau, lúc này tôi mới cảm nhận chúng tôi thật sự có nhau, không phải trong một giấc mơ kéo dài 17 năm. Hình như chúng tôi có cách nói mà chỉ hai chúng tôi mới hiểu được. Một cách nói ở bốn con mắt im lặng... Tất cả những điều cần nói, chính là những điều không bao giờ nói bằng lời”.

Mười năm bên cạnh Trịnh Công Sơn, Khánh Ly đã gắn với tên tuổi của Trịnh đến nỗi không thể tách rời. Khánh Ly vẫn nói: “Tuy không có một ca khúc nào của Trịnh Công Sơn viết riêng cho tôi, nhưng tôi vẫn có cảm tưởng hầu hết ca khúc của Trịnh Công Sơn đều được viết cho Khánh Ly”. Cũng có lẽ vì thế, Khánh Ly là một trong số những người hiểu rất rõ ca từ, cũng như tâm ý phần lớn ca khúc của Trịnh.

Ngày 1/4/2001, khi Trịnh Công Sơn nằm xuống, Khánh Ly từng nói rằng: “Tôi đã chết nửa cuộc đời theo Trịnh Công Sơn!”.

Hà Đình Nguyên / NXB Trẻ