Trò chơi Ném Pao của người Mông

Trò chơi ném pao đối với người Mông ai cũng biết, rất đơn giản chỉ ném quả pao ở khoảng cách 5-7m từ tay người này sang tay người kia

Quả pao hay còn được gọi là “pa pao”, được khâu nối các miếng vải lanh thành trái tròn, to bằng quả cam, bên trong nhồi hạt lanh hoặc bông vải. Ngày nay, để tạo sắc màu cho quả pao, các thiếu nữ Mông còn dùng thổ cẩm của người Thái, hay lụa tơ tằm để tạo sự mềm mại.

Trò chơi ném pao được diễn ra ở những khu đất rộng tương đối bằng phẳng, người chơi được chia làm hai bên nam - nữ. Khoảng cách hai đội cách nhau 5-7m. Tài khéo léo của người ném pao là không để cho pao rơi xuống đất và giao ước với nhau về số lần ném, số lần bắt được pao, nếu bên nào thua thì phải hát một bài hoặc làm một điều gì đó do đội thắng quy định.

Trẻ em Mộc Châu du xuân với quả pao trên tay

Trò chơi ném pao thường được tổ chức trong các ngày Tết, các lễ hội truyền thống của người Mông như Lễ hội Gầu Tào, Lễ hội Nào Sồng, ngày mừng nhà mới hay Lễ cúng bản. Lên vùng cao Tây Bắc, bạn còn có thể bắt gặp những đôi nam thanh, nữ tú người Mông chơi ném pao trong ngày Tết Độc lập ở Mộc Châu, ở chợ tình Khau Vai hay chợ tình Sa Pa.

Trò chơi ném pao của người Mông không phân biệt lứa tuổi

Bà Sùng Thị Sông (79 tuổi) ở xã Lóng Luông (Mộc Châu, Sơn La) đã khâu hàng nghìn quả pao cho người Mông trong vùng, kể rằng: “Chẳng biết quả pao và trò chơi ném pao có từ khi nào nữa, nó có từ lâu lắm rồi. Chỉ biết rằng, người đàn ông Mông đi tìm vợ, đi hội đều mang theo khèn và biểu diễn những điệu múa khèn mạnh mẽ thể hiện sự trai tráng của người đàn ông, còn người phụ nữ phải mang theo quả pao để đối xứng. Quả pao thể hiện sự mềm mại, vừa là trò chơi, vừa là vật trang sức của phụ nữ Mông trong các cuộc vui”.

Quả pao như là vật trang sức tô điểm cho vẻ đẹp của người phụ nữ Mông

Cũng theo bà Sông, việc quan trọng nhất của thiếu nữ Mông là phải biết xe lanh dệt vải may váy và làm quả pao. Với người đàn ông Mông đi tìm vợ, việc đầu tiên họ xem là khả năng dệt vải, thêu thùa và làm quả pao. Một quả pao tốt thì các đường khâu phải kín, khi cầm quả pao không được cứng hoặc mềm quá. Một người phụ nữ Mông giỏi giang, đảm đang phải biết làm quả pao tốt.

Sau cuộc chơi ném pao, quả pao được tặng lại cho bạn chơi để có cớ đến thăm nhà nhau và tìm hiểu nên duyên

Điểm đặc sắc nhất của trò ném pao chính là dịp để trai gái trao gửi ánh mắt nụ cười tìm bạn lòng. Các chàng trai mến cô gái nào thì giữ quả pao để sau có cớ cầm đến nhà hay tìm gặp để bày tỏ tình cảm, nếu hợp nhau, họ hẹn hò và bắt đầu một mối tình. Sau khi chơi ném pao tìm được bạn tình, người Mông bắt đầu kéo vợ.

Trò chơi ném pao không thể thiếu trong các ngày hội, ngày Tết của người Mông ở Tây Bắc

Trong tác phẩm “Vợ chồng A Phủ”, nhà văn Tô Hoài với vốn hiểu biết của mình qua những chuyến đi thực tế thâm nhập vào đời sống của đồng bào các dân tộc Tây Bắc đã viết nên tác phẩm vô cùng đặc sắc, mang đậm màu sắc dân tộc. Trong đó, phong tục tập quán mang nét đặc trưng của người Mông được biểu hiện qua những câu hát quen thuộc: “Anh ném pao, em không bắt/ Em không yêu quả pao rơi rồi” hay “Em yêu người nào, em bắt pao nào...”. Những câu hát bình dị mở ra không gian của mùa xuân Tây Bắc với trai gái dập dìu chơi pao, ném pao, tìm bạn tình tha thiết.

Quả pao được ví như “ông tơ, bà mối” để nam nữ thanh niên dân tộc Mông quen biết, tìm hiểu và tỏ tình

Tuy nhiên, đa số những mối tình bắt đầu bằng trò chơi ném pao đều không trọn vẹn bởi chỉ là tình cảm bộc phát nhất thời và quả pao trở thành nỗi khắc khoải, hoài niệm trong cuộc đời.

E thẹn chờ bạn đến chơi ném pao

Tôi đã từng gặp những cụ già người Mông như Mùa A Sấu, trên tay cầm quả pao đã cũ lang thang ở chợ tình Khau Vai (Mèo Vạc - Hà Giang) đi tìm hoài niệm cuộc tình thời trai trẻ. Già A Sấu đến chợ tình Khau Vai chỉ với một ước nguyện, được chơi ném pao với bạn tình thời còn trẻ để còn niềm tin đi nốt quãng đời còn lại. Chính vì thế, đối với nhiều người Mông, quả pao còn là hoài niệm về tình yêu.

Một cuộc kéo vợ theo tục của người Mông sau cuộc chơi ném pao

Điểm đặc sắc nhất của trò ném pao chính là dịp để trai gái trao gửi ánh mắt nụ cười tìm bạn lòng. Các chàng trai mến cô gái nào thì giữ quả pao để sau có cớ cầm đến nhà hay tìm gặp để bày tỏ tình cảm, nếu hợp nhau, họ hẹn hò và bắt đầu một mối tình.

Trò chơi ném pao thường được tổ chức trong các ngày Tết, lễ hội truyền thống của người Mông như Lễ hội Gầu Tào, Lễ hội Nào Sồng, ngày mừng nhà mới hay Lễ cúng bản. Lên vùng cao Tây Bắc, bạn còn có thể bắt gặp những đôi nam thanh, nữ tú người Mông chơi ném pao trong ngày Tết Độc lập ở Mộc Châu, ở chợ tình Khau Vai hay chợ tình Sa Pa.

Trịnh Thông Thiện