Trợ giúp pháp lý ở Hưng Yên: Điểm tựa công lý cho người nghèo và đối tượng yếu thế

Bảo đảm tính khách quan và toàn diện

Theo thống kê trong 2 năm gần đây, Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh Hưng Yên đã tham gia 1.010 vụ việc tố tụng, trong đó có 188 vụ việc được đánh giá thành công, đạt hiệu quả rõ rệt, chiếm gần 19% tổng số. Đây là con số ấn tượng, phản ánh nỗ lực không ngừng của đội ngũ trợ giúp viên trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho các nhóm yếu thế.

Đối tượng được trợ giúp rất đa dạng, bao gồm: Người nghèo; người bị buộc tội thuộc hộ cận nghèo; trẻ em; người bị buộc tội từ 16 đến dưới 18 tuổi; người dân tộc thiểu số ở vùng kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; người có công với cách mạng và người khuyết tật.

Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh tổ chức hoạt động truyền thông về trợ giúp pháp lý cho người dân. Ảnh: Khoái Châu

Đáng chú ý, nhóm người bị buộc tội từ đủ 16 đến dưới 18 tuổi chiếm số lượng lớn nhất. Đây là lứa tuổi phát triển chưa hoàn thiện về thể chất và tâm sinh lý, nhận thức pháp luật còn hạn chế, dễ bị lôi kéo dẫn đến vi phạm. Việc được bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp thông qua trợ giúp pháp lý đã giúp nhiều em nhận thức lỗi lầm, có cơ hội sửa chữa, hòa nhập cộng đồng, tránh tái phạm - một ý nghĩa nhân văn sâu sắc trong công tác bảo vệ trẻ vị thành niên.

Để bảo đảm tính khách quan và nâng cao chất lượng hoạt động, việc xác định vụ việc trợ giúp pháp lý thành công hiện nay căn cứ vào Quyết định số 1179/QĐ-BTP ngày 16/5/2022 của Bộ Tư pháp với hệ thống 30 tiêu chí cụ thể. Các tiêu chí này đánh giá toàn diện từ việc bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chất lượng dịch vụ pháp lý, cho đến mức độ hài lòng của người dân và sự phối hợp giữa các cơ quan tố tụng.

Tuy nhiên, theo đại diện Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh Hưng Yên, thực tiễn triển khai vẫn còn nhiều khó khăn. Về phía người tham gia tố tụng, không ít trường hợp thiếu hiểu biết pháp luật, chịu áp lực tâm lý hoặc vướng rào cản ngôn ngữ, dẫn tới còn nhiều trở ngại trong việc thu thập chứng cứ.

Đối với các cơ quan tiến hành tố tụng, khối lượng công việc lớn, thiếu trang thiết bị và nhân lực, đôi khi còn tồn tại tình trạng thiếu minh bạch khiến thời gian giải quyết kéo dài. Thủ tục tố tụng phức tạp, nhất là trong các vụ án dân sự, hành chính, tiếp tục là rào cản đối với người dân khi muốn tiếp cận công lý.

Nâng cao chất lượng trợ giúp pháp lý

Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh Hưng Yên đã đề xuất nhiều giải pháp đồng bộ, nhằm nâng cao chất lượng trợ giúp pháp lý.

Trước hết, nâng cao nhận thức và năng lực cho người tham gia tố tụng được coi là trọng tâm, như đẩy mạnh phổ biến, tuyên truyền pháp luật về tố tụng dân sự, hình sự, hành chính; tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng chuyên sâu cho người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự, người làm chứng, người giám định, người phiên dịch; bảo đảm cung cấp thông tin, tài liệu đầy đủ, kịp thời cho các bên.

Song song với đó, tăng cường chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức trong hoạt động tố tụng, như tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ trợ giúp viên pháp lý có năng lực và kinh nghiệm; xây dựng cơ chế đánh giá, khen thưởng kịp thời; kiên quyết xử lý các hành vi tiêu cực.

Việc hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật cũng rất cần thiết, đặc biệt là rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định về tố tụng để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất, khả thi; ứng dụng công nghệ thông tin, tăng cường công khai, minh bạch trong toàn bộ quá trình tố tụng sẽ tạo thuận lợi cho người dân tiếp cận công lý, giảm chi phí, thời gian và công sức.

Ngoài ra, việc tăng cường phối hợp giữa các cơ quan tiến hành tố tụng, cơ quan tư pháp, các tổ chức xã hội đóng vai trò quan trọng, thông qua xây dựng quy chế phối hợp rõ ràng, quy định cụ thể trách nhiệm và quyền hạn của từng bên. Công tác kiểm tra, giám sát, đánh giá chất lượng vụ việc tham gia tố tụng cần được thực hiện thường xuyên, nghiêm túc để kịp thời phát hiện, xử lý vi phạm, bảo đảm mọi hoạt động minh bạch và đúng pháp luật.

Thực tiễn cho thấy, hoạt động trợ giúp pháp lý tại Hưng Yên không chỉ giúp người nghèo và các đối tượng yếu thế tiếp cận công lý, mà còn giảm thiểu khiếu kiện, tranh chấp, giữ gìn trật tự an toàn xã hội, từ đó củng cố niềm tin của nhân dân vào hệ thống tư pháp. Những vụ việc thành công là minh chứng rõ nét cho tinh thần công bằng trước pháp luật, đồng thời khẳng định rằng, không ai bị bỏ lại phía sau trong hành trình thực thi công lý.

Với quyết tâm đổi mới và thực hiện đồng bộ các giải pháp từ nâng cao nhận thức pháp luật, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng, hoàn thiện cơ chế chính sách, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ đến tăng cường phối hợp liên ngành; công tác trợ giúp pháp lý của Hưng Yên sẽ tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng trong việc đưa chủ trương của Đảng và chính sách pháp luật của Nhà nước đến gần hơn với người dân, đóng góp thiết thực vào xây dựng nền tư pháp nhân văn, hiện đại, vì dân.

Đỗ Quyên