'Trợ thủ đắc lực' kiến tạo trải nghiệm đọc mới

Trí tuệ nhân tạo đang tác động mạnh mẽ tới ngành xuất bản. Ảnh: ITN

Những bức minh họa sống động từ AI

Tuần qua, Hiệp sĩ Dế Mèn - cuốn sách văn học đầu tiên tại Việt Nam với toàn bộ phần minh họa được thực hiện với sự trợ giúp của AI, đã ra mắt độc giả. Đây không chỉ là một cột mốc quan trọng trong việc ứng dụng công nghệ vào lĩnh vực xuất bản mà còn là minh chứng rõ nét cho thấy AI đang ảnh hưởng ngày càng sâu rộng đến cách chúng ta tạo ra sách.

Hiệp sĩ Dế Mèn của tác giả Lê Văn Thao với 300 trang, chia thành 7 phần, đưa độc giả đến với một thế giới tưởng tượng đầy phiêu lưu và ngập tràn cảm xúc. Điều đáng chú ý là hơn 200 bức minh họa sống động trong cuốn sách đều được tạo tác với sự hỗ trợ của AI.

Tác giả chia sẻ, cuốn sách đã được ấp ủ từ hai thập kỷ trước, nhưng đến nay mới có thể ra mắt độc giả. Lý do chính là vì ông chưa tìm được người họa sĩ “đủ duyên” để chuyển tải những ý tưởng, cảm xúc của mình thành hình ảnh. Việc chuyển giao ý tưởng từ người viết sang nét bút của họa sĩ luôn là một thách thức lớn, đòi hỏi sự đồng điệu trong tư duy và cảm nhận.

Tuy nhiên, khi AI xuất hiện, một hành trình thử nghiệm đầy hứng khởi đã mở ra. Tác giả Lê Văn Thao, với vốn kiến thức và kinh nghiệm trong ngành thiết kế đồ họa, đã miệt mài học hỏi và thử nghiệm với AI. Sau không ít thất bại, ông đã tìm thấy một “trợ thủ đắc lực” và hoàn thành phần minh họa cho cuốn sách chỉ trong hơn 2 tháng.

“Có thể cuốn sách chưa thật thỏa mãn với chính tôi và độc giả, song tôi hy vọng sự có mặt của nó có thể góp phần truyền cảm hứng sáng tạo cho bạn đọc mọi lứa tuổi qua sự hỗ trợ ngày càng tinh vi của AI”, tác giả bộc bạch. Ông kỳ vọng, với sự trợ giúp tuyệt vời của công nghệ, rất nhiều bản thảo còn “cất đáy hòm” sẽ có cơ hội được ra mắt, biến những dự án tưởng chừng “vô vọng” thành hiện thực.

Trước Hiệp sĩ Dế Mèn, cuốn sách Những xu hướng lớn: Kiến tạo tương lai thịnh vượng của TS Nguyễn Thành Trung và nhóm chuyên gia, được ra mắt mới đây, cũng đã có bìa sách ấn tượng được tạo ra bởi Imagen 3 - mô hình AI tiên tiến của Google.

Bìa sách mô phỏng Hà Nội 100 năm sau với sự kết hợp hài hòa giữa kiến trúc truyền thống và hiện đại, hệ thống giao thông thông minh và không gian xanh. Bìa sách do AI tạo ra không chỉ là một hình ảnh minh họa mà còn là sự phản chiếu của công nghệ trong việc hỗ trợ con người tư duy về tương lai, biến những viễn cảnh tưởng chừng xa vời thành thứ có thể hình dung và hoạch định…

Tác động sâu rộng, mạnh mẽ lên quy trình xuất bản

Trên thế giới, AI đã tiến xa hơn trong việc trực tiếp tham gia vào quá trình sáng tạo nội dung văn bản. Đã có không ít cuốn sách được viết bởi AI được đưa ra thị trường thời gian gần đây. Dù chất lượng và chiều sâu cảm xúc của những tác phẩm này vẫn còn là đề tài tranh luận trái chiều.

Tuy nhiên, không thể phủ nhận khả năng của AI trong việc tạo ra các nội dung văn bản, gợi ý cốt truyện, hay thậm chí phát triển nhân vật, thể hiện vai trò ngày càng quan trọng trong ngành sáng tạo.

Tại Việt Nam, việc ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số trong ngành Xuất bản đang diễn ra mạnh mẽ. Năm 2023, đã có 4.500 đầu sách điện tử ra đời (chiếm 15,3% tổng xuất bản phẩm). Sự phát triển của xuất bản điện tử, với 32 nhà xuất bản đã đăng ký hoạt động trong lĩnh vực này, cho thấy một xu hướng tất yếu.

TS Trần Chí Đạt, Giám đốc - Tổng biên tập NXB Thông tin và Truyền thông cho rằng: “Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư tạo ra ngành công nghệ nội dung số được sản xuất bởi trí tuệ nhân tạo đang có tác động sâu rộng lên ngành xuất bản toàn cầu, từ quy trình sản xuất đến tiếp cận độc giả và quản lý nội dung xuất bản phẩm”.

Một số ví dụ nổi bật của AI lên ngành xuất bản có thể kể đến: Hỗ trợ viết nội dung, sáng tạo ảnh, video minh họa, tự động sản xuất podcast… Về tối ưu hóa biên tập, Al có thể hỗ trợ biên tập viên rà soát ngữ pháp, cải thiện câu chữ và tối ưu hóa cấu trúc bài viết.

Các công nghệ dịch thuật AI hỗ trợ NXB đưa sản phẩm ra thị trường toàn cầu bằng cách dịch tự động sang nhiều ngôn ngữ; các công cụ dịch tự động ngày càng chính xác, giúp giảm chi phí và mở rộng đối tượng tiếp cận.

Tuy nhiên, tương lai của AI trong ngành xuất bản không phải là sự thay thế, mà là sự cộng tác. Khi có trợ lý đắc lực hỗ trợ những công việc lặp đi lặp lại như kiểm tra lỗi, dàn trang, hay tạo minh họa đơn giản, con người có thể tập trung vào phần tinh túy nhất là sáng tạo, cảm xúc và tư duy - những yếu tố mà AI khó có thể thay thế hoàn hảo.

Có thể thấy, AI không chỉ là một “người bạn đồng hành” trong quá trình sáng tạo mà còn đang nhẹ nhàng “chạm” vào trái tim độc giả, làm phong phú thêm trải nghiệm đọc sách của mỗi người.

Các ứng dụng sách nói tiếng Việt như Voiz FM hay Bookas đang mang đến những tác phẩm chất lượng cao một cách sống động và cuốn hút nhờ công nghệ giọng đọc AI, giúp người yêu sách dễ dàng tiếp cận tri thức và giải trí mọi lúc, mọi nơi một cách tiện lợi nhất.

Không chỉ dừng lại ở đó, AI còn khéo léo cá nhân hóa hành trình đọc qua các gợi ý sách thông minh trên những nền tảng đọc sách đang ngày càng trở nên phổ biến, giúp độc giả dễ dàng khám phá những tác phẩm “hợp gu” dựa trên lịch sử đọc của mình. Nhờ vậy, thời gian lựa chọn sách được tối ưu hóa và mối gắn kết giữa độc giả với nội dung cũng trở nên sâu sắc hơn.

Trong bối cảnh hiện nay, việc nắm bắt công nghệ, ứng dụng trí tuệ nhân tạo là xu hướng tất yếu, giúp mở ra những không gian sáng tạo bất tận, hứa hẹn một tương lai đầy thú vị cho ngành Xuất bản.

THANH HÀ