Trốn đóng bảo hiểm xã hội - cần có 'thuốc đặc trị'

Muôn vàn lý do

Từ năm 2022 đến nay, địa bàn thị xã Phước Long có 245 DN hoạt động thì có gần 100 đơn vị chây ỳ, nợ đọng, trốn đóng BHXH bắt buộc cho NLĐ. Nguyên nhân được các chủ DN cho biết, do dịch bệnh kéo dài, ảnh hưởng từ xung đột Nga - Ukraine khiến sản xuất của DN bị ngưng trệ, thu hẹp sản xuất, hàng hóa tồn đọng… “DN thành lập được 3 năm chuyên về ép dầu điều nhưng hầu như chỉ hoạt động cầm chừng. Bởi 2 năm bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, năm 2023 không có hàng để làm, vì DN chẻ điều không có vỏ bán cho mình ép” - bà Trần Thị Thuận, Giám đốc Công ty TNHH chế biến nông sản Tuấn Tú, phường Phước Bình, TX. Phước Long chia sẻ về khó khăn của DN thời gian qua.

Cũng theo bà Thuận, hiện DN có 6 lao động làm việc nhưng đều là người trong gia đình nên chưa ký kết hợp đồng lao động. Khi hoạt động kinh doanh ổn định, phát triển, lúc đó DN sẽ ký kết hợp đồng lao động và đóng đầy đủ chế độ, chính sách cho NLĐ.

Công nhân Công ty TNHH MTV sản xuất thương mại - xuất nhập khẩu Nhật Anh, xã Phước Tín, TX. Phước Long trong giờ làm việc

Tuy nhiên, không phải DN nào cũng khó khăn, ngưng sản xuất, kinh doanh, nhiều DN hoạt động bình thường vẫn cố tình trốn tránh trách nhiệm, trong đó có Công ty TNHH MTV sản xuất thương mại - xuất nhập khẩu Nhật Anh, xã Phước Tín, TX. Phước Long. Công ty thành lập năm 2016 và đang sản xuất, kinh doanh với khoảng 30 lao động làm việc tất bật. Thế nhưng đến nay, DN này vẫn chưa ký kết hợp đồng và đóng BHXH bắt buộc cho NLĐ.

Lý giải về tình trạng này, bà Nguyễn Thị Tân, Giám đốc công ty cho biết: Công nhân ở đây chủ yếu là anh, chị, em ở khu dân cư nên làm việc không thường xuyên, liên tục, ngày làm ngày nghỉ. Công nhân chưa ổn định nên chưa ký hợp đồng lao động mà chỉ thỏa thuận miệng.

Người dân, doanh nghiệp đến giải quyết thủ tục hành chính tại BHXH thị xã Phước Long

Việc không ký hợp đồng lao động cũng như đóng BHXH bắt buộc sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến quyền, lợi ích chính đáng của NLĐ, nhất là đối với công nhân đã làm việc lâu năm, gắn bó lâu dài với DN. Chị Nguyễn Thị Ngọc Quyền, công nhân Công ty TNHH MTV sản xuất thương mại - xuất nhập khẩu Nhật Anh cho biết, chị làm việc cho DN này khoảng 10 năm nay nhưng chưa ký hợp đồng lao động mà chỉ thỏa thuận miệng, nên đến nay chưa được DN đóng BHXH.

Giám đốc BHXH TX. Phước Long Đinh Chí Linh cho biết, địa phương có số lượng lớn DN hoạt động, nhất là ngành điều. Trong đó, nhiều DN có ý thức chấp hành tốt, quan tâm chăm lo đời sống cho NLĐ thông qua việc đóng BHXH bắt buộc đầy đủ, kịp thời. Tuy nhiên, phần lớn DN đi lên từ hộ kinh doanh cá thể, số lao động sử dụng không nhiều, trong khi NLĐ trong lĩnh vực điều thường xuyên “nhảy việc”, chưa muốn trích lương tham gia BHXH. Bên cạnh đó, cũng không ít DN trốn tránh việc đóng BHXH bắt buộc cho NLĐ, che giấu nơi sản xuất, kinh doanh, tìm mọi cách đối phó khi có đoàn kiểm tra đến làm việc. Nguyên nhân do tình hình kinh tế suy giảm vừa qua tác động đến hiệu quả sản xuất, kinh doanh của DN, hơn nữa biến động lao động gây khó khăn cho việc tuyển dụng, ổn định nhân sự; mặt khác, một số chủ DN chưa nắm rõ các quy định việc chấp hành pháp luật về BHXH.

Xử lý nghiêm doanh nghiệp cố tình vi phạm

Theo ông Đinh Chí Linh, chính sách BHXH bắt buộc được Đảng, Nhà nước ta rất quan tâm, cụ thể là Nghị quyết số 28-NQ/TW về cải cách chính sách BHXH. Tại thị xã Phước Long, chính sách BHXH bắt buộc được cấp ủy, chính quyền chỉ đạo, triển khai thường xuyên, liên tục thông qua các hội nghị tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về BHXH cho đơn vị sử dụng lao động và NLĐ. Ngoài đẩy mạnh vận động, tuyên truyền nâng cao nhận thức, trách nhiệm của chủ DN, NLĐ, đơn vị còn phối hợp các lực lượng chức năng tăng cường thanh, kiểm tra, đôn đốc đơn vị sử dụng lao động chấp hành nghiêm pháp luật về BHXH. Nhờ đó, số lượng tham gia đóng mới cho NLĐ 6 tháng đầu năm tăng 46 DN. Đến cuối tháng 5-2023, tỷ lệ tham gia BHXH bắt buộc địa bàn Phước Long đạt 102% kế hoạch tỉnh giao, tăng 6% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, hiện vẫn còn hơn 50 DN chây ỳ, trốn đóng BHXH bắt buộc cho NLĐ. Điều này khiến khoảng 300 NLĐ bị “treo” quyền lợi BHXH.

Việc doanh nghiệp ký kết hợp đồng lao động và đóng đầy đủ chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động sẽ tạo lợi ích kép - Trong ảnh: Công nhân Khu công nghiệp Minh Hưng - Hàn Quốc (TX. Chơn Thành) trong giờ làm việc

Để thực hiện tốt hơn nữa chính sách BHXH bắt buộc, ông Đinh Chí Linh cho biết, đơn vị sẽ tích cực tư vấn, hỗ trợ, đảm bảo quyền lợi người tham gia. Đồng thời tích cực báo cáo, tham mưu, đề xuất cấp trên tìm giải pháp tháo gỡ; đẩy mạnh tuyên truyền, vận động chấp hành pháp luật về BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT) bằng nhiều hình thức. Đặc biệt, chủ động phối hợp kiểm tra, đôn đốc, kiên quyết xử lý nghiêm hành vi vi phạm pháp luật dù đã được tuyên truyền, nhắc nhở.

Theo ông Trần Ngọc Hạnh, Giám đốc Công ty TNHH Đông Doanh, phường Phước Bình, để công ty phát triển, ngoài ngành nghề kinh doanh thì nền tảng con người đóng vai trò rất quan trọng, bởi nhân sự có ổn định thì các vấn đề khác sẽ ổn định. DN có được bước phát triển, giữ vững được niềm tin như hiện nay cũng từ NLĐ, đó là lợi ích mang lại cho DN rất rõ ràng. Còn lợi ích mang lại cho NLĐ thì rất nhiều, khi đau ốm, tai nạn, rủi ro xảy ra, DN chỉ hỗ trợ vài chục triệu đồng, nhưng số tiền lên hàng trăm triệu đồng thì không thể. Vì vậy, DN luôn quan tâm đầy đủ để đóng BHXH cho NLĐ, sau này hết tuổi lao động có lương hưu và được chăm sóc sức khỏe.

Vũ Thuyên