Trung Đông trở thành 'cỗ máy ATM' của thế giới tài chính

Hội nghị Sáng kiến đầu tư tương lai (FII) lần thứ sáu ở Riyadh , thủ đô Saudi Arabia, hồi tháng 10 năm ngoái, thu hút đông đảo giới lãnh đạo tài chính toàn cầu. Ảnh: Getty

Hội nghị thường niên Sáng kiến đầu tư tương lai (FII) ở Riyadh , thủ đô Saudi Arabia, diễn ra vào tháng tới, dự kiến thu hút nhu cầu tham dự cao đến mức các lãnh đạo doanh nghiệp phải trả phí 15.000 đô la Mỹ/người để góp mặt. Hội nghị này được mệnh danh là “Davos trên sa mạc”, để so sánh tầm quan trọng với hội nghị thường niên của Diễn đàn kinh tế thế giới (WEF) ở Davos (Thụy Sĩ).

Hội nghị FII mang lại cho các chế độ quân chủ ở Trung Đông cơ hội xuất hiện trên sân khấu tài chính thế giới để mở rộng tầm ảnh hưởng toàn cầu. Họ đang nắm giữ lượng tiền mặt khổng lồ nhờ cơn bùng nổ giá năng lượng đúng vào thời điểm các nhà tài trợ truyền thống của phương Tây, bị cản trở bởi lãi suất tăng cao, rút khỏi các giao dịch và đầu tư tư nhân.

Các quỹ đầu tư có chủ quyền của khu vực này đang trở thành “cỗ máy ATM” cung cấp tiền cho thị trường vốn cổ phần tư nhân, vốn mạo hiểm và các quỹ bất động sản đang gặp khó khăn trong việc huy động tiền ở nơi khác.

Thị trường mua bán và sáp nhập (M&A) cũng nhận được sự quan tâm ngày càng tăng từ Trung Đông. Các thỏa thuận công bố gần đây bao gồm việc quỹ đầu tư Abu Dhabi ở Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) mua lại Công ty quản lý đầu tư Fortress (Mỹ) với giá hơn 2 tỉ đô la. Quỹ đầu tư quốc gia của Saudi Arabia (PIF) mua đơn vị cho thuê máy bay của ngân hàng Standard Chartered với giá 700 triệu đô la.

Các công ty và quỹ nằm dưới quyền giám sát của Cố vấn an ninh quốc gia của UAE, Sheikh Tahnoun bin Zayed Al Nahyan, đang tìm cách thâu tóm Standard Chartered và ngân hàng đầu tư Lazard. Họ cũng đã đạt được các thỏa thuận gần đây để mua lại Circle Health Group, một trong những công ty điều hành bệnh viện lớn nhất của Anh, với giá 1,2 tỉ đô la và nắm quyền kiểm soát một phần đối với Grupo Nutresa, nhà sản xuất thực phẩm khổng lồ của Colombia.

Peter Jädersten, người sáng lập Công ty tư vấn huy động vốn Jade Advisors, nói: “Bây giờ, mọi người đều muốn đến Trung Đông, giống như cơn sốt đào vàng ở Mỹ trước đây”.

Gần đây, các nhà quản lý quỹ ở Thung lũng Silicon và New York hiện diện thường xuyên tại hành lang lát đá cẩm thạch trắng của khách sạn Four Seasons Abu Dhabi, cũng như các khách sạn sang trọng khác ở UAE.

Hội nghị FII ở Riyadh được kỳ vọng sẽ là thỏi nam châm thu hút những công ty đang tìm cách huy động vốn. Năm 2018, các nhà quản lý quỹ ở Phố Wall đã né tránh hội nghị này sau khi Mỹ cáo buộc các đặc vụ của Saudi Arabia sát hại nhà báo bất đồng chính kiến Jamal Khashoggi ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ.

Trong nhiều năm sau đó, nhiều công ty khởi nghiệp và các quỹ quản lý tài sản tránh đầu tư vào Saudi Arabia vì lo ngại tổn hại danh tiếng.

Tuy nhiên, năm ngoái, nhu cầu tìm kiếm nguồn vốn tài trợ từ Saudi Arabia tăng cao khi các kênh huy động vốn khác trên thế giới bắt đầu thắt chặt.

Phát biểu tại một hội nghị do PIF tài trợ vào đầu năm nay, Ben Horowitz, đối tác của quỹ mạo hiểm Andreessen Horowitz, nói rằng Saudi Arabia là một “quốc gia khởi nghiệp” và ca ngợi Thái tử Mohammed là “người sáng lập” đã giúp kiến tạo một nền văn hóa mới và tầm nhìn mới cho đất nước.

Sự thống trị mới của khu vực Trung Đông trên thị trường vốn đầu tư mạo hiểm và cổ phần tư nhân thể hiến rõ ràng qua hàng loạt khoản đầu tư của các quỹ đầu tư nhà nước. Trong năm 2022, PIF đã rót 56 tỉ đô la vào “các chứng khoán đầu tư”, một danh mục bao gồm các quỹ tư nhân. Con số này tăng mạnh từ mức 33 tỉ đô la vào năm trước đó. Mubadala Investment, quỹ đầu tư của UAE tăng gấp đôi các cam kết đầu tư vốn cổ phần, lên 18 tỉ đô la trong năm 2022.

Lãnh đạo của các công ty đầu tư vốn cổ phần tư nhân khổng lồ như TPG, KKR và Carlyle Group ghi nhận, mối quan tâm từ Trung Đông vẫn mạnh mẽ trong khi các khu vực khác trên thế giới suy giảm.

Trong khi đó, các quỹ hưu trí và quỹ hiến tặng ở các trường đại học, những nhà tài trợ vốn truyền thống cho các quỹ đầu tư, đang thoái lui. Làn sóng tăng lãi suất cao hơn trên toàn cầu đã gây tổn thất ở phần lớn danh mục đầu tư của họ, đặc biệt là cổ phiếu và trái phiếu.

Theo PitchBook, các nhà đầu tư đã rót 33 tỉ đô la vào các quỹ quản lý vốn mạo hiểm có trụ sở Mỹ trong nửa đầu năm 2023. Con số này chưa bằng một nửa so với 74 tỉ đô la trong cùng kỳ năm 2021. Theo hãng nghiên cứu đầu tư Preqin, hoạt động huy động vốn toàn cầu cho tất cả các quỹ tư nhân giảm 10% trong năm ngoái, xuống còn 1,5 nghìn tỉ đô la.

“Hoạt động huy động vốn đã trở nên khó khăn hơn rất nhiều trong 12 tháng qua”, Brenda Rainey, Phó Chủ tịch điều hành của Bain & Co., công ty tư vấn cho các quỹ cổ phần tư nhân, nói.

Có hai lý do chính thúc đẩy cơn bùng nổ tài trợ và giao dịch M&A từ khu vực Trung Đông

Thứ nhất, giá năng lượng cao hơn, do tác động của chiến sự Ukraine, đã cải thiện nguồn thu cho cho các quỹ chủ quyền ở Trung Đông, mang lại cho họ hàng chục tỉ đô la để chi tiêu. Thứ hai, Saudi Arabia và của UAE đang chạy đua tranh giành quyền ảnh hưởng lớn hơn trên trường quốc tế, bao gồm các khía cạnh địa chính trị, tài chính và thể thao. Giới chức trách ở hai nước này đã bơm thêm tiền vào quỹ đầu tư chủ quyền của họ để thực hiện các giao dịch và mở rộng ngành công nghiệp trong nước.

Các quỹ của Mỹ đang đua nhau mở văn phòng ở khu vực Trung Đông để dễ dàng thu hút nhiều khoản đầu tư hơn.

BlackRock cho biết sẽ thành lập một văn phòng ở Riyadh để thúc đẩy đầu tư vào các dự án cơ sở hạ tầng ở vùng Vịnh Ba Tư.

Millennium Management, trụ sở tại New York, cũng thành lập văn phòng tại Dubai (UAE) vào năm 2020. Sau đó, Công ty đầu tư vốn cổ phần tư nhân CVC Capital Partners và Công ty quản lý đầu tư ExodusPoint Capital Management, cũng mở chi nhánh tại đây.

Đơn vị đầu tư mạo hiểm của Tiger Global đã phải chật vật huy động vốn cho quỹ mới nhất do sự thận trọng các nhà đầu tư ở Mỹ. Tuy nhiên, Tiger Global là một trong nhà quản lý quỹ nằm trong danh sách được Công ty đầu tư tài chính Sanabil của PIF rót tiền.

Theo WSJ

Chánh Tài