Trung Quốc áp dụng luật yêu cầu dán nhãn nội dung tạo bởi AI

Siết chặt kiểm soát không gian mạng với công nghệ AI

Nguồn: ITN

Luật này, được ban hành từ tháng 3, yêu cầu mọi văn bản, hình ảnh, âm thanh, video và các nội dung ảo do trí tuệ nhân tạo (AI) tạo ra đều phải có nhãn công khai và dấu ẩn. Nhãn công khai phải hiện rõ cho người dùng dễ dàng nhận biết, trong khi dấu ẩn như watermark kỹ thuật số hoặc dữ liệu nhúng trong metadata dạng thông tin mô tả về dữ liệu, cung cấp thông tin về các thuộc tính, đặc điểm và các phần tử khác của dữ liệu) sẽ được gắn trực tiếp vào nội dung nhằm tăng tính minh bạch và truy xuất nguồn gốc.

Theo South China Morning Post, cơ quan ban hành chính sách này là Cục Quản lý không gian mạng Trung Quốc (CAC), phối hợp cùng Bộ Công nghiệp và công nghệ thông tin, Bộ Công an, và Cục Quản lý phát thanh truyền hình quốc gia. Đây là động thái mới nhất phản ánh sự giám sát ngày càng chặt chẽ của Bắc Kinh với các ứng dụng AI, trong bối cảnh công nghệ này vừa mở ra cơ hội phát triển, vừa tiềm ẩn nhiều nguy cơ liên quan đến tin giả, vi phạm bản quyền và lừa đảo trực tuyến.

Không chỉ có trong một luật riêng rẽ, quy định dán nhãn AI còn nằm trong chiến dịch Thanh Lãng 2025 do CAC khởi xướng, vốn được tiến hành thường niên với mục tiêu “làm trong sạch” không gian mạng Trung Quốc. Trong năm nay, việc kiểm soát AI đã trở thành trọng tâm, bởi sự phát triển nhanh chóng của các mô hình tạo sinh (generative AI) đang đặt ra nhiều thách thức cho quản lý xã hội và an ninh quốc gia.

Đối phó với công nghệ deepfake và nguy cơ an ninh

Một trong những vấn đề đáng lo ngại nhất được các nhà quản lý Trung Quốc nêu ra chính là deepfake, công nghệ sử dụng AI để thao túng hình ảnh, giọng nói hay video. Deepfake có thể được sử dụng để tạo ra những bản sao “thật đến mức khó phân biệt”, gây ra hệ quả nghiêm trọng từ việc xâm phạm danh dự cá nhân, lừa đảo đến đe dọa an ninh quốc gia.

Theo giới chức Trung Quốc, các video hoặc âm thanh bị chỉnh sửa bằng AI có thể được khai thác cho các mục đích tuyên truyền sai lệch, gây rối xã hội hoặc thậm chí gián điệp công nghệ. Chính vì vậy, luật dán nhãn không chỉ là một biện pháp kỹ thuật, mà còn là công cụ để ngăn chặn các rủi ro chính trị và kinh tế.

Để tuân thủ quy định, WeChat tại Trung Quốc đại lục đã đưa ra cơ chế mới: Đó là người sáng tạo nội dung phải tự khai báo nếu nội dung họ đăng tải được tạo bởi AI. Trong trường hợp nội dung không được khai báo rõ ràng, nền tảng này sẽ hiển thị cảnh báo, nhắc nhở người dùng “tự đánh giá tính xác thực” trước khi tin tưởng hoặc chia sẻ.

Tương tự, Douyin cũng khẩn trương bổ sung tính năng dán nhãn nội dung tạo bởi AI. Đây được xem là bước đi bắt buộc nhằm tránh rơi vào tình trạng vi phạm pháp lý, bởi Chính phủ Trung Quốc đã nhấn mạnh sẽ giám sát nghiêm ngặt và xử lý mạnh tay những nền tảng không tuân thủ.

Ý nghĩa lâu dài

Luật dán nhãn nội dung AI được nhiều chuyên gia đánh giá là bước tiến quan trọng trong việc xây dựng khung pháp lý cho kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo. Nếu các quốc gia phương Tây vẫn đang tranh luận về mức độ can thiệp, thì Trung Quốc đã chọn cách tiếp cận “đi trước một bước”, đặt nền móng cho việc quản lý AI trong dài hạn.

Tuy nhiên, việc thực thi luật cũng đặt ra không ít thách thức. Với khối lượng nội dung khổng lồ được tạo ra và lan truyền mỗi ngày, việc kiểm soát toàn diện là điều không dễ dàng. Bên cạnh đó, các công nghệ tránh né kiểm duyệt hoặc chỉnh sửa để xóa bỏ watermark có thể khiến việc giám sát phức tạp hơn.

Đối với doanh nghiệp công nghệ, việc tuân thủ quy định mới đòi hỏi chi phí vận hành cao hơn. Các nền tảng phải đầu tư hệ thống nhận diện AI tiên tiến, đồng thời triển khai cơ chế báo cáo và khai báo cho hàng triệu nhà sáng tạo nội dung. Điều này có thể tạo ra áp lực lớn, đặc biệt với các công ty khởi nghiệp nhỏ chưa đủ nguồn lực.

Dù vậy, Bắc Kinh coi đây là bước đi cần thiết để bảo đảm tính an toàn, tin cậy của không gian mạng. Khi người dùng ngày càng đối mặt với nguy cơ tin giả lan truyền nhanh chóng, luật dán nhãn AI được kỳ vọng sẽ giúp tăng cường nhận thức xã hội, đồng thời củng cố lòng tin vào các nền tảng trực tuyến.

Ngọc Minh