Trung Quốc công nhận bản quyền các nội dung do AI tạo ra
Tòa án Bắc Kinh phán quyết rằng hình ảnh do AI tạo ra trong tranh chấp sở hữu trí tuệ là tác phẩm nghệ thuật được luật bản quyền bảo vệ.
Ảnh: SCMP
Tòa án Internet Bắc Kinh đã công nhận bản quyền đối với một phần nội dung do trí tuệ nhân tạo (AIGC) tạo ra trong phán quyết đầu tiên thuộc chủ đề này này ở Trung Quốc đại lục, nơi ngày càng nhiều doanh nghiệp bị cuốn vào cuộc đua phát triển công nghệ AI hướng tới chuyển đổi ngành công nghiệp và cải thiện cuộc sống hàng ngày của người dân.
Trong một quyết định được đưa ra hôm thứ Hai, tòa án cho biết một bức ảnh, được tạo ra thông qua phần mềm chuyển văn bản thành hình ảnh Stable Diffusion của công ty khởi nghiệp StabilityAI của Hoa Kỳ, phải được coi là một tác phẩm nghệ thuật được luật bản quyền bảo vệ dựa trên “tính nguyên bản” và đầu vào trí tuệ của người tạo ra nó, theo một tài liệu được biên tập lại về phán quyết được chia sẻ bởi IPcode.
Vụ kiện vi phạm sở hữu trí tuệ (IP) được khởi xướng vào tháng 5 bởi nguyên đơn họ Li, người đã sử dụng Stable Diffusion để tạo ra hình ảnh một cô gái trẻ châu Á và đăng nó lên nền tảng giống Instagram của Trung Quốc Xiaohongshu . Li đã kiện một blogger tên Liu vì bị cáo buộc sử dụng hình ảnh mà không được phép trong một bài đăng trên Baijiahao, một nền tảng chia sẻ nội dung của Trung Quốc, thuộc sở hữu của Baidu.
Tòa án Internet Bắc Kinh phán quyết rằng hình ảnh do AI tạo ra là một tác phẩm nghệ thuật và yêu cầu bị cáo Liu phải đưa ra lời xin lỗi công khai cũng như trả cho nguyên đơn 500 nhân dân tệ (70,43 USD) tiền bồi thường thiệt hại và 50 nhân dân tệ phí tòa án.
Tòa án cho biết Li “đã đầu tư trí tuệ ở mức độ nhất định” trong việc lựa chọn văn bản gợi ý, thiết lập các thông số và thiết kế cách trình bày, cùng nhiều đầu vào khác nhau.
Tòa án cho biết trong phán quyết: “Tính độc đáo” của hình ảnh đang tranh chấp có nghĩa là Li đã liên tục thêm lời nhắc và liên tục điều chỉnh các thông số để đưa ra một bức ảnh phản ánh “sự lựa chọn thẩm mỹ và phán đoán cá nhân hóa” của mình.
“Khuyến khích sáng tạo là mục đích thiết yếu của hệ thống bản quyền”, tòa án cho biết trong tài liệu. “Trong bối cảnh công nghệ [sự trỗi dậy của AI], miễn là hình ảnh do AI tạo ra phản ánh sự đầu tư trí tuệ ban đầu của con người, thì nó phải được coi là tác phẩm được bảo vệ bởi luật bản quyền”.
Phán quyết này đã đổ thêm dầu vào những tranh cãi nảy lửa về việc liệu AIGC có được luật bản quyền bảo vệ hay không, mặc dù Tòa án Internet Bắc Kinh khẳng định rằng các tranh chấp trong tương lai về thể hiện cá nhân của tác giả trong các hình ảnh do AI tạo ra phải được xét xử theo từng trường hợp cụ thể.
“Bản quyền phải bảo vệ sự sáng tạo trí tuệ của con người”, luật sư IP Qiao Wanli, một đối tác cấp cao tại Công ty Luật Chiết Giang Zeda, cho biết.
Theo Qiao, phán quyết của Tòa án Internet Bắc Kinh có thể có ý nghĩa sâu rộng đối với các tranh chấp bản quyền AI trong tương lai, điều này cuối cùng có thể mang lại lợi ích cho các công ty Big Tech của Trung Quốc hiện đang cung cấp các công cụ AIGC tương tự cho công chúng.
Ông nói: “Có một ngành công nghiệp AI trị giá hàng nghìn tỉ USD đằng sau phán quyết 500 nhân dân tệ đó”.
Angela Zhang, phó giáo sư luật và giám đốc Trung tâm Luật Trung Quốc tại Đại học Hồng Kông, cho biết quyết định này có thể “gây ảnh hưởng tiền lệ mạnh mẽ” đối với các vụ việc liên quan.
Ông Zhang nói: “Phán quyết này là quyết định đầu tiên về hành vi vi phạm bản quyền AIGC của tòa án Trung Quốc, rất có ý nghĩa. Việc Tòa án Internet Bắc Kinh ban hành nó, báo hiệu sự chứng thực chính sách đáng kể cho ngành AI”.
Phán quyết của Tòa án Internet Bắc Kinh cũng trái ngược hoàn toàn với cách tiếp cận của một số cơ quan ngang hàng trên toàn cầu, bao gồm cả Văn phòng Bản quyền Hoa Kỳ.
Vào tháng 2, Văn phòng Bản quyền Hoa Kỳ đã ra phán quyết rằng những hình ảnh do AI tạo ra không được bảo vệ bản quyền vì những hình ảnh này “không phải là sản phẩm của quyền tác giả của con người”.
Quyết định đó được đưa ra trong trường hợp liên quan đến truyện tranh Zarya of the Dawn , trong đó tác giả Kristina Kashtanova đã sử dụng công cụ AI Midjourney để tạo ra một số hình ảnh trong tiểu thuyết đồ họa.
Vào tháng 8, một tòa án quận của Hoa Kỳ đã ra phán quyết rằng tác phẩm nghệ thuật do AI tạo ra không thể có bản quyền sau một loạt vụ kiện do nhà khoa học Hoa Kỳ Stephen Thaler khởi xướng, người đã tìm cách công nhận hệ thống AI tự phát triển của mình để được tuyên bố là tác giả của hình ảnh mà nó tạo ra.
Trong cùng tháng đó, Trung Quốc ban hành các quy định sớm và chi tiết nhất trên thế giới bao gồm tất cả các dịch vụ nội dung AI tạo sinh – bao gồm văn bản, hình ảnh, âm thanh và video – áp dụng các quy tắc kiểm duyệt nghiêm ngặt đối với nội dung được tạo ra.
Dẫu vậy, các nhà chức trách vẫn cam kết “thực hiện các biện pháp hiệu quả để khuyến khích phát triển đổi mới AI sáng tạo”, với thái độ “toàn diện và thận trọng”.
