Trung Quốc đặt nhiều kỳ vọng vào kinh tế tư nhân

Kinh tế tư nhân đóng góp hơn 50% doanh thu tài chính, hơn 60% sản lượng kinh tế, hơn 80% việc làm tại thành thị và hơn 92% số doanh nghiệp của Trung Quốc.

Bắc Kinh thay đổi cách tiếp cận với kinh tế tư nhân

Ngày 17-2-2025, Chủ tịch Tập Cận Bình đã xuất hiện tại một hội nghị chuyên đề với các doanh nhân hàng đầu Trung Quốc với thái độ đầy lạc quan. Đây không chỉ là một sự kiện quan trọng đối với cộng đồng doanh nghiệp mà còn đánh dấu sự điều chỉnh chính sách rõ rệt của Bắc Kinh đối với khu vực kinh tế tư nhân. Sau nhiều năm thắt chặt kiểm soát, Chính phủ Trung Quốc dường như đang tìm cách khôi phục niềm tin của doanh nhân và tận dụng tiềm năng của khu vực tư nhân để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và đổi mới công nghệ.

Tại hội nghị, Chủ tịch Tập Cận Bình đã kêu gọi các doanh nhân nên “vững vàng định vị mình là những người xây dựng chủ nghĩa xã hội mang đặc sắc Trung Quốc, và thúc đẩy quá trình hiện đại hóa Trung Quốc”. Ông kêu gọi các doanh nghiệp theo đuổi sự phát triển chất lượng cao và tăng cường sự tự chủ trong đổi mới sáng tạo, đồng thời cho biết chính phủ sẽ tiếp tục tạo điều kiện để các doanh nghiệp tư nhân phát triển, tháo gỡ những trở ngại để doanh nghiệp có thể mở rộng hoạt động đầu tư.

Ông Peiqian Liu, nhà kinh tế học châu Á tại Fidelity International đánh giá, sự hiện diện và những thông điệp của nhà lãnh đạo Trung Quốc tại hội nghị chuyên đề gửi đi “một tín hiệu rất rõ ràng về sự ủng hộ cấp cao” tới các doanh nhân.

“Những thông điệp này thậm chí có thể mạnh mẽ hơn cả kích thích tài khóa, nếu các nhà hoạch định chính sách thể hiện sự ủng hộ quyết liệt hơn đối với sự phát triển của lĩnh vực công nghệ tại Trung Quốc”, chuyên gia Liu cho biết.

Một điều đáng chú ý khác là danh sách khách mời tại hội nghị lần này phản ánh rõ ràng sự thay đổi ưu tiên của Bắc Kinh. Nếu như tại một hội nghị tương tự năm 2018, các doanh nhân tham dự chủ yếu đến từ những lĩnh vực truyền thống và ít được truyền thông biết đến, thì năm nay, hội nghị quy tụ những tập đoàn công nghệ hàng đầu như Huawei, BYD, Alibaba, Tencent, Xiaomi và cả công ty khởi nghiệp trí tuệ nhân tạo (AI) mới nổi DeepSeek. Hầu hết trong số này đều là những tập đoàn thống lĩnh trong ngành và có vị thế đáng kể trên trường quốc tế.

“Khác với hội nghị chuyên đề quan trọng về khu vực tư nhân được tổ chức vào năm 2018, hội nghị chuyên đề năm nay tập trung nhiều hơn vào các lực lượng sản xuất chất lượng mới. Danh sách những người tham dự chỉ ra rằng các ngành công nghiệp mới nổi, bao gồm AI, sản xuất thông minh và năng lượng mới, đã trở thành trọng tâm của chính sách”, chuyên gia Liu Dian tại Viện Trung Quốc thuộc Đại học Phúc Đán đánh giá.

Chia sẻ quan điểm trên, ông Neil Thomas, chuyên gia về chính trị Trung Quốc tại Viện Chính sách Xã hội châu Á, nhận định việc Bắc Kinh tập trung sự chú ý vào các doanh nghiệp công nghệ cao cho thấy “ưu tiên của Chủ tịch Tập Cận Bình đối với khu vực tư nhân là phục vụ mục tiêu tự chủ công nghệ và đảm bảo an ninh chuỗi cung ứng”. Điều này không chỉ giúp Trung Quốc giảm phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài mà còn củng cố vị thế của nước này trong cuộc cạnh tranh với Mỹ và phương Tây.

Kinh tế tư nhân - động lực quan trọng của kinh tế Trung Quốc

Những động thái của Bắc Kinh là sự thừa nhận vai trò ngày càng quan trọng của khu vực tư nhân trong nền kinh tế. Theo số liệu từ Đài Truyền hình quốc gia Trung Quốc, hiện nay, kinh tế tư nhân đóng góp hơn 50% doanh thu tài chính, hơn 60% sản lượng kinh tế, hơn 80% việc làm tại thành thị và hơn 92% số doanh nghiệp của Trung Quốc.

Đặc biệt, trong lĩnh vực công nghệ cao, khu vực tư nhân đóng vai trò rất quan trọng, chiếm hơn 92% số doanh nghiệp và 70% đổi mới khoa học công nghệ của Trung Quốc. Nhiều doanh nghiệp tạo thành xương sống cho nhiều lĩnh vực của nền kinh tế Trung Quốc, như sản xuất xe điện, năng lượng tái tạo, bán dẫn và AI..., đồng thời đóng vai trò quan trọng trong việc giảm sự phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài, mà những bước tiến lớn gần đây như DeepSeek hay chip Kirin của Huawei là minh chứng rõ nét.

Việc thúc đẩy doanh nghiệp tư nhân là điều Bắc Kinh rất cần làm ngay bây giờ khi nền kinh tế dường như đang mắc kẹt với áp lực giảm phát. Một cuộc chiến thương mại khác với Mỹ đang âm ỉ sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump áp thêm thuế 10% đối với hàng nhập khẩu của Trung Quốc, và dự kiến sẽ có thêm các khoản thuế khác.

Với nền kinh tế vẫn đang phục hồi sau cuộc khủng hoảng bất động sản, rõ ràng, Bắc Kinh muốn và cần những sự đổi mới trong nước để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Các công ty tư nhân sẽ đóng vai trò then chốt trong việc hiện thực hóa tầm nhìn của chính phủ về “lực lượng sản xuất mới”, từ đó giúp Trung Quốc thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình, cạnh tranh với Mỹ và vực dậy nền kinh tế nội địa vốn đang trì trệ.

Giới doanh nhân và nhà đầu tư Trung Quốc nhìn chung đón nhận những tín hiệu từ chính phủ với phản ứng khá tích cực. Các giám đốc điều hành tham gia cuộc họp đều lần lượt bày tỏ sự tin tưởng vào triển vọng của nền kinh tế và lĩnh vực công nghệ của Trung Quốc, đồng thời cam kết thúc đẩy hơn nữa các hoạt động đổi mới sáng tạo.

Trên thị trường chứng khoán, chỉ số Hang Seng của sàn Hồng Kông (Trung Quốc) đã chạm mức cao nhất ba năm ngay sau hội nghị chuyên đề. Các chuyên gia tại ngân hàng Bank of America dự báo, sau sự kiện này, quan điểm của nhà đầu tư về cổ phiếu Trung Quốc sẽ được cải thiện từ “có thể giao dịch” thành “có thể đầu tư”.

Bắc Kinh còn nhiều việc phải làm để khôi phục niềm tin

Tuy nhiên, ngay cả khi Bắc Kinh đang đưa ra nhiều cam kết hỗ trợ, sự hoài nghi vẫn còn đó. Bởi trong quá khứ, Chính phủ Trung Quốc từng có những giai đoạn thể hiện sự cởi mở với khu vực tư nhân, nhưng sau đó lại siết chặt kiểm soát.

Hội nghị năm 2018 là một ví dụ điển hình: khi đó, Chính phủ Trung Quốc cũng thể hiện thiện chí với doanh nghiệp tư nhân, nhưng chỉ vài năm sau, hàng loạt tập đoàn lớn như Alibaba, Tencent đã phải đối mặt với các biện pháp kiểm soát chặt chẽ, bao gồm các khoản phạt khổng lồ và yêu cầu tái cấu trúc bắt buộc.

Chính những biến động chính sách, cùng với các biện pháp kiểm soát nghiêm ngặt thời đại dịch Covid-19 là những yếu tố khiến “niềm tin của các nhà đầu tư cả trong và ngoài nước vào Trung Quốc đã bị suy giảm đáng kể”. Sự bất ổn này được thể hiện rõ ràng qua các số liệu. Niềm tin kinh doanh vẫn ảm đạm và đầu tư tư nhân trì trệ kể từ năm 2022. Năm ngoái, lượng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Trung Quốc giảm kỷ lục 168 tỉ đô la, phản ánh tâm lý thận trọng của nhà đầu tư quốc tế.

Để củng cố niềm tin của doanh nghiệp và nhà đầu tư, ngay sau hội nghị chuyên đề hôm 17-2, các nhà hoạch định kinh tế hàng đầu của Trung Quốc đã cam kết sẽ nỗ lực hơn nữa để thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế tư nhân, bao gồm xóa bỏ bớt các rào cản tiếp cận thị trường. Các biện pháp chi tiết sẽ được đưa ra để liên tục mở cửa các lĩnh vực cho khối doanh nghiệp tư nhân trên cơ sở bình đẳng. Những thay đổi đáng chú ý có thể được đưa ra tại kỳ họp lưỡng hội diễn ra vào tháng 3 tới.

Ủy ban Cải cách và phát triển quốc gia Trung Quốc (NDRC) cũng đang chuẩn bị cho việc ban hành và thực hiện Luật Thúc đẩy kinh tế tư nhân. Các nhà lập pháp đã bắt đầu thảo luận về dự thảo luật vào đầu tuần này, trong đó bổ sung các điều khoản mới cấm các khoản phí và tiền phạt tùy tiện đối với các doanh nghiệp tư nhân. Luật này khi được thông qua sẽ có ý nghĩa quan trọng, khi chính thức đưa vào khuôn khổ pháp lý các chính sách cụ thể nhằm thúc đẩy kinh tế tư nhân, đồng thời nhấn mạnh việc họ được đối xử bình đẳng và có quyền được bảo vệ.

Bên cạnh đó, theo Financial Times, trong bối cảnh niềm tin của người tiêu dùng đang ở mức thấp, các nhà đầu tư vẫn đang chờ đợi một biện pháp kích thích nhu cầu thực chất từ chính phủ. Bắc Kinh hiện đang tập trung vào việc thúc đẩy nền kinh tế bằng cách tăng cường công nghệ xanh và đổi mới AI, nhưng cũng cần thúc đẩy tiêu dùng trong nước để đa dạng hóa mô hình kinh tế do xuất khẩu dẫn đầu và đảm bảo tốc độ tăng trưởng cao, bền vững. Các nhà đầu tư trong và ngoài nước cũng sẽ theo dõi chặt chẽ các quyết định của Chính phủ Trung Quốc để tìm kiếm những dấu hiệu cho thấy sự minh bạch và ổn định của chính sách đã thực sự quay trở lại trước khi đưa ra các cam kết đầu tư mạnh mẽ hơn.

Nguồn: Global Times, Reuters, New York Times, CNBC, Financial Times, China Daily,
People’s Daily

Ngân Diệp