Trung Quốc đưa chip AI nội địa vào danh sách mua sắm công

Trung Quốc lần đầu tiên đưa các chip trí tuệ nhân tạo (AI) nội địa vào danh sách mua sắm công chính thức, củng cố ngành công nghệ trong nước giữa bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump chuẩn bị cho phép Nvidia xuất khẩu H200 sang Trung Quốc.

Là phiên bản nâng cấp của H100 thuộc dòng Hopper, H200 được thiết kế cho các tác vụ AI tạo sinh, mô hình ngôn ngữ lớn và hệ thống siêu máy tính. So với H100, H200 nổi bật nhờ được trang bị bộ nhớ băng thông cao HBM3e dung lượng lớn hơn, giúp tốc độ xử lý dữ liệu nhanh và hiệu quả hơn. Theo Viện Nghiên cứu Tiến bộ, H200 mạnh gần gấp 6 lần so với H20, chip AI bị giảm hiệu năng mà Nvidia từng bán cho thị trường Trung Quốc

Theo hai nguồn tin của FT, Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin (MIIT) gần đây đã bổ sung chip AI của các công ty Trung Quốc, gồm cả Huawei và Cambricon Technologies, vào danh sách nhà cung cấp được chính phủ phê duyệt. Việc này nhằm thúc đẩy việc sử dụng chip nội địa ở khu vực công của Trung Quốc và có thể mang lại doanh thu hàng tỉ USD cho các nhà sản xuất chip trong nước.

Quyết định được đưa ra trước khi Tổng thống Trump công bố hôm 9.12 rằng ông sẽ cho phép Nvidia bán chip H200 cho “những khách hàng được phê duyệt tại Trung Quốc”. Tuy nhiên, các thương vụ này vẫn có thể gặp trở ngại bởi sự phản đối từ một số nghị sĩ Mỹ cũng như cơ quan quản lý Trung Quốc.

Một nhóm thượng nghị sĩ Mỹ lưỡng đảng đã đề xuất dự luật ngăn chặn chính quyền Trump phê duyệt việc xuất khẩu chip, gồm cả H200, sang Trung Quốc trong 30 tháng. Tuy nhiên, triển vọng của dự luật vẫn chưa rõ ràng, nhất là khi số nghị sĩ Cộng hòa công khai chỉ trích quyết định của ông Trump về H200 không nhiều, dù họ từng kêu gọi siết chặt kiểm soát xuất khẩu chip dưới thời Biden.

Danh sách mua sắm mới của Trung Quốc hiện chưa được công bố rộng rãi, nhưng nhiều cơ quan chính phủ và doanh nghiệp nhà nước đã nhận được tài liệu hướng dẫn, theo các nguồn tin của FT. Dù từng được kêu gọi ủng hộ chip nội địa, đây là lần đầu các đơn vị khu vực công của Trung Quốc nhận chỉ thị bằng văn bản.

Động thái đó cho thấy quyết tâm của Trung Quốc trong việc giảm phụ thuộc vào công nghệ Mỹ và củng cố ngành chip trong cuộc đua AI với Mỹ.

Đây là tin xấu với Nvidia. Jensen Huang, Giám đốc điều hành Nvidia, gần đây lập luận rằng các công ty chip AI Trung Quốc đang phát triển nhanh hơn nhiều so với nhận thức của thế giới. Điều này đồng nghĩa Nvidia cần hiện diện tại Trung Quốc để cạnh tranh với Huawei và các đối thủ khác.

“Chúng ta không nên nhường toàn bộ thị trường cho họ”, Jensen Huang nói tuần trước khi có mặt tại Washington để thảo luận về xuất khẩu chip AI Nvidia với Tổng thống Trump và các nghị sĩ.

Tại Trung Quốc, danh sách Đổi mới Công nghệ Thông tin đóng vai trò như hướng dẫn cho các cơ quan chính phủ, tổ chức công và doanh nghiệp nhà nước - thường chi hàng tỉ USD mỗi năm để mua sắm sản phẩm CNTT.

Danh sách này là một phần trong chiến lược của Trung Quốc nhằm giảm sự phụ thuộc vào các sản phẩm nước ngoài sau khi Mỹ áp đặt nhiều biện pháp kiểm soát xuất khẩu.

Trung Quốc lần đầu tiên đưa chip AI nội địa của Huawei, Cambricon Technologies và các công ty trong nước khác vào danh sách mua sắm công - Ảnh: FT

Vài năm qua, các chip nội địa thay thế sản phẩm của AMD và Intel, cũng như hệ điều hành thay thế Windows, đã được đưa vào danh sách. Điều đó dẫn đến việc dần loại bỏ các sản phẩm công nghệ nước ngoài khỏi các cơ quan công quyền của Trung Quốc như văn phòng chính phủ, trường học, bệnh viện và doanh nghiệp nhà nước.

Động thái mới cũng thể hiện niềm tin rằng chip AI nội địa đã đạt đến mức hiệu năng có thể thay thế các sản phẩm tương đương của Mỹ, sau nỗ lực đầu tư mạnh mẽ từ Trung Quốc dành cho lĩnh vực này những năm qua.

Gần đây, Trung Quốc tăng mức trợ cấp giúp giảm tới một nửa chi phí điện cho một số trung tâm dữ liệu lớn nhất cả nước, nhằm hỗ trợ các tập đoàn công nghệ như Alibaba và Tencent đối phó với tiền điện tăng cao hơn khi sử dụng chip nội địa kém hiệu quả hơn.

“Phần lớn số chip AI Trung Quốc đã mua không được sử dụng”

Nỗ lực thay thế công nghệ của Nvidia bằng chip trong nước đang gặp một số phản kháng từ phía doanh nghiệp.

Một lãnh đạo thuộc tổ chức tài chính nhà nước cho biết đã dành 100 triệu nhân dân tệ (14 triệu USD) để mua chip AI Trung Quốc theo danh sách trong năm nay, nhưng phần lớn số chip này đang “nằm im một chỗ”, không được sử dụng.

Các mô hình giao dịch định lượng của công ty ông được xây dựng dựa trên phần cứng Nvidia và việc chuyển sang chip Huawei sẽ đòi hỏi rất nhiều điều chỉnh, gồm cả việc viết lại mã bằng một ngôn ngữ mà họ không quen thuộc.

Sự thống trị thị trường chip AI của Nvidia một phần nhờ nền tảng phần mềm CUDA, mà các nhà phát triển đã dựa vào trong nhiều năm để xây dựng mô hình AI. Chuyển sang chip nội địa sẽ buộc các nhà phát triển Trung Quốc phải viết lại mã và huấn luyện lại trên nền tảng mới, một quá trình tốn kém và mất nhiều thời gian.

CUDA (Compute Unified Device Architecture) là nền tảng và môi trường lập trình do Nvidia phát triển, cho phép lập trình viên sử dụng GPU không chỉ để xử lý đồ họa mà còn để thực hiện các tác vụ tính toán tổng quát, đặc biệt trong các lĩnh vực như AI, mô phỏng khoa học, xử lý ảnh và dữ liệu lớn.

Nếu coi GPU là một cỗ máy tính mini với hàng nghìn lõi xử lý, CUDA chính là ngôn ngữ và bộ công cụ cho phép bạn điều khiển cỗ máy đó. Trước đây, GPU chỉ xử lý đồ họa và game. Nhờ CUDA, GPU có thể thực hiện các phép tính “phi đồ họa”, ví dụ huấn luyện AI hay giải phương trình khoa học.

Một nhà hoạch định chính sách Trung Quốc nói sự miễn cưỡng chuyển đổi kiến trúc là điều phổ biến trong giai đoạn chuyển tiếp, nhưng cho rằng đất nước cần đạt được mức độ tự chủ công nghệ cao hơn.

“Những khó khăn ban đầu là không thể tránh khỏi, nhưng chúng ta phải vượt qua", ông chia sẻ với FT.

MIIT từ chối bình luận về sự việc.

Hiện chip AI tiên tiến nhất từ các công ty Trung Quốc là Ascend 910C của Huawei, bị tụt lại đáng kể so với Nvidia H200 về hiệu năng tính toán và băng thông bộ nhớ, theo Viện Nghiên cứu Tiến bộ. Cụ thể hơn, Ascend 910C đạt hiệu năng xử lý tổng thể là 12.032, so với 15.840 của Nvidia H200, và băng thông bộ nhớ 3,2 terabyte mỗi giây (TB/s) so với 4,8 TB/s của H200.

Các nhà sản xuất Trung Quốc khác cũng cung cấp chip AI có hiệu năng thấp hơn Nvidia H200. Chip Siyuan 590 của Cambricon Technologies và BW1000 của Hygon thậm chí đều kém hơn Huawei Ascend 910C về hiệu năng.

Dù ông Trump cho phép Nvidia xuất khẩu H200, Trung Quốc chuẩn bị hạn chế quyền tiếp cận chip AI tiên tiến này, theo nguồn tin của FT. Cụ thể hơn, các cơ quan quản lý ở Trung Quốc đang thảo luận những cách thức cho phép tiếp cận có giới hạn với Nvidia H200. Người mua có thể sẽ phải trải qua quy trình phê duyệt, gửi yêu cầu mua H200 và giải thích lý do tại sao các nhà cung cấp chip AI trong nước không thể đáp ứng nhu cầu của họ.

Sơn Vân