Trung Quốc lại gây tranh cãi ở châu Phi, ngay cả khi họ cho đi 55 triệu USD

Bãi biển Tokeh, gần vùng đất dành cho sự phát triển của Vịnh Cá Voi nằm bên ngoài thủ đô Freetown của Sierra Leone. Ảnh: CNN.

Trung Quốc lại một lần nữa gây ra tranh cãi ở châu Phi khi quốc gia này đã làm một việc mà theo lý thuyết thì họ sẽ giành được sự khen ngợi – đó là cho đi tiền bạc.

Tuần này, có thông tin cho rằng Bắc Kinh đã bí mật tài trợ cho Sierra Leone 55 triệu USD để tài trợ cho việc xây dựng một "bến cảng đánh cá" gây tranh cãi trên một dải bờ biển chưa phát triển tại khu vực Vịnh Cá Voi nhằm hỗ trợ ngành đánh bắt cá địa phương. Tuy nhiên, khu rừng nhiệt đới được dùng để bảo vệ biên giới và là nơi cư trú của các loài rùa và tê tê tại bến cảnh này sẽ có nguy cơ phải đứng trên bờ vực tuyệt chủng.

Jane Aspden Gbandewa, người điều hành một công ty sinh thái trên địa bàn cho biết, thỏa thuận chỉ được đưa ra ánh sáng sau khi người dân được các quan chức trong khu vực Vịnh Cá Voi, nơi dự kiến xây dựng bến cảng nói rằng có một sự thỏa thuận đất đai đang diễn ra giữa châu Phi với Trung Quốc tại đây.

Người ta cho rằng người Trung Quốc đã tài trợ cho các nhà máy sản xuất bột cá mọc lên dọc theo bờ biển Tây Phi gần đây – đây là những doanh nghiệp đang tàn phá môi trường địa phương, nuốt chửng một lượng lớn cá và thải ra chất thải độc hại, có mùi.

Bắc Kinh và Freetown buộc phải phủ nhận những tin đồn nhưng thừa nhận một thỏa thuận đã được thực hiện - ngay cả khi không có thông tin chi tiết nào được đưa ra.

Chủ tịch Sierra Leone Julius Maada Bio cho biết, dự án này là một phần của "Sáng kiến Vành đai và Con đường quốc tế" của Bắc Kinh và sẽ hỗ trợ ngành thủy sản địa phương. Ông nói thêm, tất cả "sự thẩm định về môi trường sẽ được thực hiện".

Tuy nhiên, những động thái như vậy không phù hợp với lời kêu gọi của Chủ tịch Tập Cận Bình là xây dựng một "nền văn minh sinh thái" ở quê nhà ở Trung Quốc và quyết tâm trở thành nhà lãnh đạo toàn cầu về khủng hoảng khí hậu.

Trong một tuyên bố, người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết "một bến tàu đánh cá hiện đại" là "mong ước được ấp ủ từ lâu" của người dân Sierra Leone từ những năm 1970.

Bộ Ngoại giao từ chối làm rõ những ngân hàng hoặc cơ quan nào của Trung Quốc cụ thể có liên quan đến vấn đề trên khi các khoản tiền đã được trao đổi - hoặc nếu các khoản đầu tư vẫn ở Trung Quốc - và các điều khoản của khoản tài trợ này: chẳng hạn như liệu một công ty Trung Quốc có thực hiện công việc xây dựng tại đây hay không. Bộ Ngoại giao chỉ đơn giản nói rằng: "Quyền sở hữu đất và cảng vẫn luôn thuộc về Sierra Leone".

Việc mở rộng ngành đánh bắt cá của Sierra Leone có ý nghĩa quan trọng đối với an ninh lương thực và ngành xuất khẩu, có thể đây là một lợi ích cho đất nước nếu nó được thực hiện một cách có trách nhiệm. Tuy nhiên, sự nghi ngờ về tiền bạc chỉ luôn tạo ra sự nghi ngờ - ngay cả khi nó là yếu tố phổ biến trong nhiều giao dịch do Trung Quốc làm môi giới. Một nghiên cứu về các hợp đồng cho vay của Trung Quốc vào đầu năm nay cho thấy các điều khoản bí mật là yếu tố chính của các thỏa thuận Vành đai và Con đường.

Như Cobus van Staden, nhà nghiên cứu cấp cao về Trung Quốc-Châu Phi tại Viện Các vấn đề Quốc tế Nam Phi, đã viết trong tuần này: "Kết quả là bất kỳ thỏa thuận nào của Trung Quốc, bất kể ở mức độ nào, đều bị nghi ngờ. "

Van Staden nói thêm: “Không có gì ngạc nhiên khi câu chuyện về \'bẫy nợ\' của Trung Quốc đã được chứng minh là đang tồn tại rất lâu đời ở châu Phi. Nhưng châu Phi có lẽ sẽ không thể thiếu đi được sự tài trợ của Trung Quốc chừng nào nền kinh tế của họ vẫn đang yếu kém, nhất là trong bối cảnh dịch bệnh đang ảnh hưởng lớn trên toàn thế giới”.