Trung Quốc nhận trái đắng vì chính sách một con

Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc cho biết chỉ có 10,62 triệu trẻ em được sinh ra vào năm ngoái, giảm so với mức 12,02 triệu vào năm 2020 và là con số thấp nhất trong lịch sử từng ghi nhận.

Vấn đề nằm ở Millennials (những người sinh trong khoảng năm 1981-1997) hay thế hệ con một chào đời khi Trung Quốc áp dụng chính sách một con, theo NY Post.

Người dân mua sắm ở chợ Hong Kong trong tháng này. Việc nhìn thấy phụ nữ trẻ có con ngày càng hiếm ở các đô thị Trung Quốc. Ảnh: China News Service.

Thế hệ nằm yên

Nhiều đàn ông Trung Quốc ở độ tuổi 20-30 dường như đơn giản là ngừng phấn đấu trong cuộc sống. Không giống như thế hệ ông và cha luôn làm việc chăm chỉ để có thể mua nhà, lấy vợ để xây dựng gia đình, những đứa con độc đinh được cưng chiều này khó rời khỏi giường mỗi sáng. Đó không chỉ là sự lười biếng, mà là cả lối sống.

Họ được gọi là những người nằm yên (tang ping) và chỉ làm việc vừa đủ để duy trì cuộc sống. Kế hoạch của họ không bao gồm kết hôn và sinh con.

Tất nhiên, thế hệ nằm yên sẽ rất khó tìm vợ. Truyền thống trọng nam khinh nữ dẫn đến tình trạng đàn ông nhiều hơn phụ nữ tại Trung Quốc, đặc biệt là ở các vùng nông thôn. Đất nước tỷ dân có hơn 30 triệu nam giới “dư thừa” và cuộc cạnh tranh giành cô dâu rất khốc liệt.

Tệ hơn nữa, nhiều phụ nữ trẻ ở các thành phố của Trung Quốc hoàn toàn rút khỏi thị trường hôn nhân. Họ tập trung xây dựng sự nghiệp chứ không muốn lập gia đình. Khi được hỏi về chuyện con cái, những người này nói rằng họ còn gánh nặng phụng dưỡng cha mẹ.

Rất ít thành viên của một trong hai nhóm trên sẽ kết hôn hay sinh con. Tổng số này lên tới hàng chục triệu người.

Năm 2018, 17 khu hộ sinh mới được mở tại Trung tâm Chăm sóc Y tế Phụ nữ và Trẻ em Vũ Hán (trong ảnh), nhưng nhu cầu sẽ ít đi nếu tỷ lệ sinh tiếp tục giảm. Ảnh: Xinhua.

Các quan chức Trung Quốc tiếp tục nhấn mạnh rằng dân số quốc gia này sẽ ổn định ở mức 1,4 tỷ người hiện tại. Tuy nhiên, họ chỉ đang “huýt sáo đi qua nghĩa địa”.

Với trung bình phụ nữ chỉ sinh 1,3 con, thấp hơn cả con số 1,34 trẻ em bị thiếu máu của Nhật Bản, Trung Quốc chắc chắn đã rơi vào tình trạng sụt giảm dân số nghiêm trọng.

Nhiều thập kỷ tuyên truyền phản đối việc sinh đẻ và đe dọa trừng phạt nghiêm khắc nếu vi phạm chính sách một con đã được thay thế bằng lời khuyến khích các cặp vợ chồng sinh con thứ 2, thậm chí là thứ 3.

Sinh con “không chỉ là chuyện của gia đình mà còn là chuyện của đất nước”, phụ nữ ngày nay được khuyên nhủ như vậy.

Xiao Meili, nhà hoạt động nữ quyền Trung Quốc, chỉ trích sự thay đổi chính sách. Bà nói rằng: “Tử cung của phụ nữ không phải là công tắc mà Nhà nước có thể bật và tắt theo ý muốn”.

Nỗ lực thay đổi

Chắc chắn, Trung Quốc đang nỗ lực.

Chính quyền địa phương đã trở thành ông mai bà mối, dựng lên những cuộc hẹn hò mù quáng. Ly hôn đang được ngăn cản. Khoảng 90% phòng khám “sinh đẻ có kế hoạch” khét tiếng của đất nước - được sử dụng để thực thi chính sách một con bằng cách phá thai, triệt sản và đặt vòng tránh thai - đã bị đóng cửa.

Nhưng tỷ lệ kết hôn và sinh tiếp tục giảm mạnh. Trong khi đó, nạo phá thai (hiện nay là tự nguyện) đang ở mức đáng kinh ngạc 9 triệu/năm, chỉ thấp hơn một chút so với số ca sinh.

Công viên Fuxing ở Thượng Hải có rất nhiều vũ công, người chơi bài và mạt chược. Ngày càng có nhiều người cao tuổi ở Trung Quốc. Ảnh: Corbis.

Tất nhiên, “mùa đông nhân khẩu học” không phải chỉ có ở Trung Quốc. Theo Ngân hàng Thế giới, tỷ lệ sinh trên toàn thế giới đang ở mức “thấp đáng báo động”, với tỷ lệ sinh thấp hơn nhiều so với mức thay thế ở khắp mọi nơi, trừ khu vực châu Phi cận Sahara. Tại Mỹ, tỷ lệ sinh thấp và 64 triệu ca phá thai kể từ năm 1973 đã làm giảm dân số trẻ và tạo ra lỗ hổng an sinh xã hội.

Sự khác biệt giữa Trung Quốc và phần lớn phần còn lại của thế giới là các nhà lãnh đạo không bằng lòng để những thay đổi về nhân khẩu học diễn ra tự nhiên. Thay vào đó, họ thực hiện chính sách kiểm soát dân số nghiêm ngặt, đẩy nhanh sự sụp đổ nhân khẩu học của đất nước.

Các nhà lãnh đạo Trung Quốc có thể xem xét những con số và kinh hoàng trước những gì họ nhìn thấy. Nhưng “chính sách 3 con”, được áp dụng vào năm 2020 “để chủ động ứng phó với sự già hóa dân số”, đã quá muộn để đảo ngược sự sụp đổ sắp tới.

Thiên Nhi