Trung Quốc tái định hình chiến lược xe điện
Trước tình trạng lợi nhuận giảm sút và công suất dư thừa, Bắc Kinh đang tái cơ cấu ngành xe điện với trọng tâm đặt vào chất lượng, tiêu chuẩn và công nghệ, thay vì chạy theo sản lượng như trước.
Trung Quốc đang tái cơ cấu ngành xe điện với trọng tâm đặt vào chất lượng. (Ảnh: AFP)
Ngành xe điện Trung Quốc đang bước vào giai đoạn xoay chuyển quan trọng. Thay cho cuộc đua hạ giá để giành thị phần, Chính phủ nước này muốn định hướng các doanh nghiệp tập trung nhiều hơn vào sản xuất chất lượng cao và hiệu quả kinh doanh. Sự thay đổi này diễn ra trong bối cảnh tỷ lệ xe điện dự kiến sẽ chiếm hơn một nửa doanh số vào năm 2025, gây áp lực lớn lên chuỗi cung ứng nội địa.
Trong quý I/2025, biên lợi nhuận toàn ngành ô tô chỉ còn 3,9%, trong khi giá xe điện bình quân giảm tới 5,8% so với cùng kỳ. Sự cạnh tranh gay gắt nhưng thiếu hiệu quả - được gọi là “nei juan” - thể hiện ở việc nhiều doanh nghiệp chỉ tập trung giảm giá, hoặc mở rộng công suất một cách thiếu bền vững. Trước tình hình này, Chính phủ đã đưa ra loạt biện pháp “chống nei juan”, nhằm tái cân bằng thị trường và bảo đảm tăng trưởng lành mạnh hơn.
Khác với cách xử lý ở một số ngành trước đây, lần này Bắc Kinh chọn con đường kết hợp cơ chế thị trường với những tiêu chuẩn khắt khe. Ở lĩnh vực pin, khi tỷ lệ sử dụng công suất chỉ còn 41%, Chính phủ dự kiến từ năm 2026 sẽ áp dụng các quy định an toàn nghiêm ngặt hơn, buộc những doanh nghiệp kém cạnh tranh phải dần rời bỏ thị trường.
Trong lĩnh vực cathode, thị trường phosphate sắt lithium (LFP) vốn còn rời rạc sẽ được sắp xếp lại, ưu tiên hỗ trợ các nhà khai thác có năng lực công nghệ cao, đặc biệt là với vật liệu mật độ năng lượng lớn. Ngược lại, phân khúc niken-mangan-coban (NMC) đã tự tái cấu trúc, khi 5 doanh nghiệp hàng đầu hiện kiểm soát một nửa sản lượng và định hướng chuyển sang công nghệ pin thể rắn giàu niken.
Ở mảng anode, tình trạng dư cung kéo dài từ năm 2022 khiến giá giảm sâu, buộc Chính phủ phải siết chặt việc mở rộng tràn lan và thúc đẩy doanh nghiệp đầu tư vào đổi mới công nghệ. Với lithium, mục tiêu đặt ra là khắc phục sự mất cân đối “dư hóa chất, thiếu quặng” thông qua 3 giải pháp: Tăng cường tái chế, siết chặt cấp phép môi trường và đa dạng hóa nguồn cung.
Những điều chỉnh này cho thấy Trung Quốc đang nỗ lực thiết lập lại quỹ đạo phát triển bền vững cho ngành xe điện - một lĩnh vực tăng trưởng nhanh nhưng tiềm ẩn rủi ro dư thừa. Đồng thời, đây cũng là cách để Bắc Kinh củng cố lợi thế cạnh tranh toàn cầu trong kỷ nguyên xe điện.
