Trung Quốc thúc đẩy thế giới hướng tới xe điện

Sức nặng thị trường

Trung Quốc từng tạo ra những thay đổi lớn trong các ngành công nghiệp như sản xuất thép, quần áo… nhờ sự kết hợp mạnh mẽ các nguồn lực từ sự hỗ trợ của chính phủ tới lao động giá rẻ. Gần đây hơn, nước này cũng đã có nhiều thúc đẩy mang tính bước ngoặt trong ngành kinh doanh năng lượng xanh như năng lượng mặt trời và gió.

Hiện nay, các chính sách và sự đầu tư khổng lồ của chính quyền Bắc Kinh nhằm nỗ lực thống trị các công nghệ trong tương lai đang khiến cho Trung Quốc được coi là nhà ủng hộ lớn nhất thế giới đối với xe điện. Điều đó buộc các nhà sản xuất ôtô từ Detroit (Mỹ) đến Yokohama (Nhật Bản), từ Seoul (Hàn Quốc) đến Stuttgart (Đức) đều phải tăng tốc độ chuyển đổi sang động cơ chạy điện, nếu không sẽ đối mặt với nguy cơ bị bỏ lại phía sau tại thị trường xe hơi lớn nhất thế giới.

Bắc Kinh gần đây đã đặt ra mục tiêu là vào năm 2025, cứ 5 chiếc xe được bán ra ở thị trường Trung Quốc thì có 1 xe chạy bằng nhiên liệu thay thế. Tháng trước, Trung Quốc ban hành các quy định mới, yêu cầu các nhà sản xuất ô tô phải bán thêm các loại xe chạy năng lượng thay thế tại thị trường này, nếu muốn tiếp tục bán những chiếc xe xăng dầu thông thường. Một quan chức Trung Quốc khẳng định sớm muộn nước này sẽ loại bỏ động cơ đốt trong trong các xe hơi đời mới.

Jürgen Stackmann, một giám đốc điều hành của hãng xe Volkswagen (Đức) trong một chuyến thăm tới Thượng Hải gần đây, thừa nhận: “Chúng tôi đang ở ngã ba đường trong sự phát triển của ngành công nghiệp ô tô ở đất nước này”.

Nếu Trung Quốc thành công, các nhà hoạch định chính sách của Bắc Kinh sẽ là người tiên phong trong việc định hình lại ngành công nghiệp ô tô toàn cầu, một lĩnh vực kinh doanh từng giúp định rõ các cộng đồng, các ngành công nghiệp cũng như khát vọng của người dân trong hơn một thế kỷ qua.

Đây sẽ là một vai trò mà gần như không thể tưởng tượng được chỉ vài thập kỷ trước, khi Trung Quốc vẫn còn gắn bó chặt chẽ với một phương tiện giao thông “xanh” khác: chiếc xe đạp màu đen, cổ điển mang tên “Phượng Hoàng”.

Trung Quốc dường như cảm thấy rằng họ không có nhiều lựa chọn ngoài việc thúc đẩy giải pháp ô tô điện. Mặc dù điều này là phù hợp với kế hoạch của Trung Quốc, mong muốn trở thành nhà lãnh đạo thế giới về công nghệ, song thực tế nước này đang lo ngại trước một tương lai không mấy sáng sủa, khi mà các thành phố ngày càng bị ô nhiễm và đất nước phải lệ thuộc vào các nhà cung cấp dầu.

“Chính phủ đã có nhiều chiến lược để phát triển các loại xe năng lượng mới”, ông Song Qiuling, quan chức Bộ Tài chính Trung Quốc, cho biết. “Đó là lý do tại sao chúng ta nhìn thấy sự tiến bộ trong lĩnh vực này”.

Tương lai của xe điện

Hiện tại, Trung Quốc đang là nhà sản xuất và bán ô tô điện lớn nhất thế giới. Các khách hàng sử dụng xe hơi điện Trung Quốc nhiều khả năng sẽ đạt mốc 300.000 chiếc trong năm nay, gấp 3 lần so với con số dự kiến ở Mỹ và cao hơn tất cả phần còn lại của thế giới.

Sức nặng thị trường xe hơi của Trung Quốc rất đáng kể. Họ mua nhiều xe của General Motors hơn cả người Mỹ. Ngay cả đối với Tesla, nhà sản xuất ô tô điện sang trọng của Mỹ, Trung Quốc đã trở thành thị trường lớn thứ hai, mặc dù thuế của Trung Quốc đối với ô tô nhập khẩu cao gấp 10 lần so với ô tô ở Mỹ. Các quan chức của Tesla cho biết họ đang cân nhắc mở một nhà máy ở Trung Quốc.

Tuần trước, hai công ty Mỹ là G.M và Ford tiết lộ kế hoạch bổ sung thêm 33 mẫu xe điện vào đội hình của họ. Các nhà sản xuất toàn cầu như G.M. và Volkswagen cũng đã chuyển nhiều bộ phận nghiên cứu, phát triển và sản xuất xe điện đến Trung Quốc.

Về phần mình, Trung Quốc một mặt ép các nhà sản xuất chia sẻ công nghệ với các đối tác Trung Quốc. Mặt khác, họ tìm cách tuyển dụng nhân tài tốt nhất trong lĩnh vực kỹ thuật điện, ngay cả ở Mỹ. Trung Quốc hiện là vùng đất của nhiều công ty nhỏ chuyên sản xuất linh kiện xe điện. Tất cả yếu tố đó góp phần giúp cho những chiếc xe điện bắt đầu cạnh tranh với xe chạy xăng hoặc diesel về hiệu suất và chi phí.

Xe điện đang ngày càng trở nên phổ biến ở các thành phố lớn như Bắc Kinh, Thượng Hải và Thâm Quyến. Đối với nhiều người, họ chỉ nghĩ đến xe điện.

Xiong Jianghuai, một luật sư ở Thượng Hải, đã mua hai chiếc ô tô điện do Công ty Chery của Trung Quốc sản xuất. “Tôi không có kế hoạch mua xe chạy bằng xăng, vì tôi nghe nói sớm muộn nó sẽ bị cấm”. Ông Jianghuai nói rằng ông rất hài lòng khi thấy chi phí vận hành của xe điện chỉ bằng 1/5 so với xe xăng, mặc dù giá mua ban đầu có cao hơn một chút. “Tôi nghĩ tương lai là của xe điện”, ông nói.

Nhiều người ở bên ngoài Trung Quốc, bao gồm cả một số thành viên của chính quyền Tổng thống Trump, nói rằng Trung Quốc đang sử dụng sự hỗ trợ không công bằng từ chính phủ để tạo ra những “nhà vô địch quốc gia” có thể làm lu mờ các đối thủ của họ ở nước ngoài.

Song, các nhà quản lý ô tô Trung Quốc lập luận rằng đất nước họ đang theo đuổi các chính sách chung để phát triển các ngành công nghiệp mũi nhọn.

Li Bin, người sáng lập và Chủ tịch của Công ty NIO, một nhà sản xuất xe điện Trung Quốc, thừa nhận: “Tại Trung Quốc, các doanh nhân trong ngành công nghiệp rất may mắn, bởi vì chúng tôi có được sự ủng hộ từ chính phủ. Những cơ hội như vậy là rất hiếm hoặc không thể có ở bất kỳ quốc gia nào khác trên thế giới”.

Tuy nhiên, bất chấp lợi thế đó, hiện chưa có gì đảm bảo là Trung Quốc sẽ trở thành một nhà sản xuất ô tô điện nổi trội trên thế giới. Cho đến nay, kỹ năng sản xuất ô tô của Trung Quốc là tương đối đáng kể, nhưng họ vẫn chưa tạo ra một mẫu xe nào phổ biến toàn cầu.

Ngay tại Trung Quốc, hầu hết người mua xe vẫn thích những chiếc xe hiệu Fords, Chevrolet và Volkswagens, chủ yếu do các liên doanh giữa công ty Trung Quốc và tập đoàn xe hơi nổi tiếng trên thế giới sản xuất.

Khi nói đến những chiếc xe điện, hầu hết mẫu xe Trung Quốc đều thuộc loại rẻ tiền, thiết kế xấu, không giống như những dòng xe kiểu dáng đẹp, có cánh cửa chim ưng như mẫu xe mới nhất của Tesla.

Tuy nhiên, xe điện vẫn đang dần trở nên phổ biến ở Trung Quốc. Các thành phố dày đặc và đông đúc của Trung Quốc cũng là yếu tố lợi thế cho xe điện, bởi khoảng cách lái xe sẽ ngắn hơn.

Anh Han Tao, một nhà đầu tư chứng khoán 35 tuổi ở Bắc Kinh, đã sở hữu một chiếc xe xăng Chevrolet Cruze cách đây bốn năm. Gần đây vợ chồng anh quyết định mua thêm chiếc xe điện BYD E6 do Trung Quốc sản xuất. Tháng 7 vừa qua, trên đường lái xe đến Thâm Quyến, với quãng đường 1.300 dặm, chiếc xe BYD E6 của anh bị hết điện giữa chừng và phải nhờ người kéo. Song không vì thế mà anh Tao chán nó. Anh cho biết cả hai vợ chồng đều thích chiếc E6 hơn.

“Nó không có mùi dầu và tiếng ồn từ động cơ”, anh Han nói. “Nó tăng tốc nhanh hơn các loại xe chạy bằng xăng. Nó làm bạn cảm thấy như đang ngồi trên một chuyến tàu cao tốc vậy”.

Minh Đăng